از آن‌جا كه تاريخ ملت‌ها، پنجره‌اي بر روي هويت ملي آن‌هاست، هر فرد با گذراندن دوران تحصيل، با تاريخ و نمادها، انديشه‌ها و دين آشنا مي‌شود. از همين روست كه در پرتو ارزش‌ها، انسان‌ها متحول شده و در قالب فرهنگ و فلسفه حياتي كه به آن معتقدند استحكام رواني، شخصيتي و اجتماعي پيدا مي‌كنند و به هويت ملي، مي‌رسند. در اين راستا، اصلي‌ترين ابزار انتقال و نگهداري ارزش‌هاي اعتقادي جامعه، حفظ و پويايي تاريخ و ميراث‌هاي گذشته را پس از خانواده و نهاد آموزش و پرورش تشكيل مي‌دهد و پيداست كه در اين خصوص آموزش و پرورش حياتي‌ترين نهاد است كه مي‌تواند ضمن حفظ و اعتلاي فرهنگ، سعادت فردي و اجتماعي را نيز فرآهم آورد. با توجه به اين نقش حياتي كه براي آموزش و پرورش مطرح شد؛ معلوم مي‌شود كه چرا مراكز آموزشي به عنوان اولين خاكريز، مورد هجوم بي‌رحمانه امپرياليسم فرهنگي قرار مي‌گيرد.  (بصيرت بسيجي، آذر 1381)
نهادينه كردن ارزش‌ها در جامعه، نياز به برنامه‌ريزي و سازماندهي دارد و مسؤوليت اين مقوله بر عهده كليه نهادهاي فرهنگي در جامعه مخصوصاً آموزش و پرورش است و بايد كار كليدي و مبنايي انجام پذيرد. لذا بايد قدم‌هاي اساسي در جهت ارائه الگوهاي درست به نسل جوان برداشته شود كه بتواند نيازهاي متناسب با ارزش‌هاي انقلاب را جوابگو باشد.
تاريخ پرافتخار جمهوري اسلامي مشحون از ايثارگري‌ها و فداكاري‌هاي خيل عظيم معلماني است كه در كلاس خود درس شهامت و شجاعت و دفاع از دين را به شاگردان آموختند و آنها نيز سر از پانشناخته از حريم نظام مقدس جمهوري اسلامي دفاع كردند و خون پاكشان گواه اين مدعا است. امروز نيز معلمان در عرصه و ميداني ديگر مسؤوليت هدايت نسلي را به عهده دارند كه آماج حملات زهرآگين فرهنگي دشمنان است و بايد كه اين جبهه و سنگر نيز از فهميده‌هاي فهميده و همت هاي بلند همت پر شود كه راه چاره همين است و بس.
دين باوري، استكبار ستيزي، عشق به ميهن، زندگي هدفمند و تلاش در راه سازندگي وطن، سرمايه‌هاي گران‌بهاي‌ جوانان عزيز ماست. اين‌ها حاصل زحمات طاقت‌فرساي خيل معلمان دلسوز و فداكار است كه بايد بر اين همه همت درود فرستاد.
دستگاه تعليم و تربيت به عنوان عظيم‌ترين نهاد فرهنگي، آموزشي و تربيتي كشور رسالت پرورش بالندگي نسل آينده را بر دوش دارد. معلمان فهيم و فكور و با ظرفيت بالاي فكري و فرهنگي خود به عنوان مولدان انديشه و دانايي، با ترويج و تعميق ارزش‌هاي انقلاب اسلامي و تعظيم شعائر ديني و بينش و نگرش سياسي اصيل و سالم و بدون گرايش به خط بازي‌هاي سياسي، سعي در ارتقاء سطح آگاهي و فرهنگ جامعه دارند. مدرسه به عنوان خط مقدم جبهه تعليم و تربيت و كانون توسعه مرزهاي دانايي است.
«اساسي‌ترين نياز جامعه وجود انسان‌هاي سالم، توانمند و صالح است و مدارس مسؤوليت تربيت چنين انسان‌هايي را برعهده دارند. رسالت انبياء تزكيه، تعليم و تربيت انسان‌هاست و هم اكنون بخش عظيمي از اين وظيفه بر عهده معلمان است و سرنوشت بسياري از افراد در مدارس رقم مي‌خورد. برنامه ريزي براي تربيت و تحول اخلاقي يك نسل كار بسيار مهمي است.»‌ (مقام معظم رهبري، نگاه 6).
«اين نسل در واقع از تلاش نسل پديده آورنده انقلاب و تداوم دهنده‌ي انقلاب تا امروز بهره‌مند است. كشور ما هم كشور جواني است. ما امروز يك مجموعه عظيم جوان پرنشاط، پر انرژي و پراستعداد داريم و اين نعمت و ثروت بزرگي است، به شرط اين‌كه اين نسل گسترده با هويت صحيحي ساخته شود. اولين چيزي كه در مجموعه آموزش و پرورش بايد به اين نسل اعطا شود، عبارت است از اميد به آينده و شوق نسبت به بناي آينده و بهره‌گيري از فضايي كه انقلاب در اختيار انسان‌ها و بخصوص نسل جوان گذاشته است. تربيت را نبايد با سخت گيري اشتباه كرد. تربيت هدايت است؛ دميدن روح انضباط اخلاقي در نسل جوان است … اين مسأله برنامه‌ريزي براي تربيت و تحول اخلاقي يك نسل، كار بسيار مهمي است.» (همان، شماره6).
اكنون كه دشمنان اسلام و انقلاب از تمامي توطئه‌هاي استكباري خويش  نااميد شده‌اند، تنها راه مقابله با اين انقلاب شكوهمند اسلامي را مبارزه با فرهنگ و اعتقادات مردم تصور كرده و بيشترين توجه و حمله را به نسل جوان، اين آينده‌سازان جامعه اسلامي معطوف داشته است.
فرهنگيان، اين مشعل داران سنگرهاي تعليم و تربيت با حضور مستمر و فعال در دوران دفاع مقدس، حضوري تاريخي و فراموش ناشدني كه نشانگر بينش و عشق و علاقه اين قشر فرهيخته به اسلام است، داشته‌اند (طلايه داران نور، ص14). با تغيير جبهه جنگ، ما بايد در صحنه فرهنگي، گام برداريم و بايد با اطاعت از ولي امر مسلمين و پيروي از خط امام راحل، تداوم بخش خون شهيدان باشيم و با حركتي نو و تمسك به قرآن و عترت طاهرين (ع) و با شناخت دقيق دشمن به دفاع از آرمان فرهنگ اسلامي خويش بپردازيم.
اهميت و نقش معلم، در جوامع بشري به حدي است كه پيامبران الهي خود را معلم معرفي مي‌كنند و از سوي ديگر ملاحظه مي‌شود كه غالباً تاريخ به دست معلمان رقم زده مي‌شود. و در معارف اسلامي و در نظر رهبران اسلام، معلم زماني ارزشمند است و شايستگي آن همه تقدير و تحسين را مي‌يابد كه متربيان خود را براي كسب «ارزش‌هاي اسلامي» و دوري از «ضد ارزش‌ها» هدايت كند. امام خميني فرمودند: «چنانچه معلم، يك معلمي باشد كه دعوت به نور بكند دعوت به صلاح بكند، دعوت به اسلام بكند، دعوت به اخلاق صالحه بكند، دعوت به ارزش‌هاي انسان بكند، ارزش‌هايي كه عندا… ارزش است. اگر اين كار را بكند، همان طوري كه انبياء‌ مردم را از «ظلمت» به «نور» مي‌كشانند، اين معلم هم، اين بچه‌ها را از ظلمات به نور وارد مي‌كند و همين شغل است كه شغل انبياء است.» (صحيفه نور، ج 21، ص 268).
نتيجه گيري
يكي از رسالت‌ها و مسؤوليت‌ها در طول تاريخ در همه عصرها و همه تمدن‌ها و كشورها انتقال دادن ارزش‌هاي حاكم بر جامعه است حفط و اعتلاء و انتقال ارزش‌هاي اصيل فرهنگي و ديني و باورهاي مطلوب اجتماعي رفتارهاي متعالي فردي و جمعي مانند نشاط و پويايي، عطوفت، استواري، عزم و تلاش از اساسي‌ترين رسالت‌هاي همگاني است.
رسانه‌هاي گروهي از جمله راديو و تلويزيون و مطبوعات و وسايل صوتي و تصويري و اطلاع‌رساني نوين مي‌توانند نقش قابل توجهي در تبليغ و ترويج بسياري از باورها و ارزش‌هاي فرهنگي داشته باشند.
هنگامي كه فرهنگ شهادت در جامعه رواج يافت، شوق و شعفي در قلوب به وجود مي‌آيد كه سبب مسابقه و رقابت بر سر كسب اين مقام مي شود. پيامبر گرامي اسلام(ص) با ترويج فرهنگ جهاد و شهادت توانست با جمع اندك و ناتوان مسلمانان اوليه، (به لحاظ مادي) نصرت و ياري خداوند متعال را كسب كرده، بزرگ‌ترين ضربه‌ها را بر پيكر شرك زده و سبب تثبيت و گسترش سريع اسلام شود.
با گسترش فرهنگ جهاد و شهادت طلبي است كه لرزه بر اندام دشمنان مي‌افتد و آنان را از نفوذ در دژهاي اسلام نا اميد مي‌كند.
پس تنها گسترش و رواج فرهنگ جهاد و شهادت است كه استقرار عدل جهاني را به دنبال خواهد داشت و فاصله گرفتن از اين فرهنگ يعني ذلت و ضلالت جوامع و دور ماندن از قافله نور و هدايت.
اميد است بشريت امكان بازگشت به رسالت معنوي و ملكوتي خود را از دست نداده و توفيق شناخت و عمل به آن را به دست آورند و از اين راه تمام تلاش‌ها و دانش‌ها در جهت بهبود جوامع و سعادت واقعي انسانها قرار گيرد و تمدن‌هاي بي‌جان، با روح ايمان جان گرفته و معناي حقيقي زندگي در تمام ابعاد شخصيت انساني گسترش يابد.
حماسة بزرگ هشت سال دفاع مقدس بايد به عنوان ميراثي گرانسنگ در ذهن ملت ايران باقي و از آفت تحريف مصون بماند. تنها در اين صورت است كه آيندگان و كساني كه دوران پرافتخار دفاع مقدس را درك نكرده‌اند، مي‌توانند اين ميراث را  در منظر ديدگان خويش قرار دهند و از اندوخته‌هاي گران‌بهاي آن سود جويند.  بديهي است ملت ما امروز با داشتن مفاخر و دستاوردهاي گران‌بهاي دوران دفاع مقدس در تدوين الگوي فرهنگي، نيازمند مباني تئوريك متناسب با تحول، از ديگران نيست.

لذا به مسؤولين پيشنهاد مي‌شود به اين امور اهتمام ورزند:
- بررسي و تبيين سيره ائمه معصومين (ع) و حضرت امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري به عنوان الگوهاي با هويت‌ و قابل قبول.
- ايجاد حوزه تبادل فرهنگي با حفظ هويت ديني و ملي و اثبات قابليت و توانمندي فرهنگ غني اسلام و نفوذ روشي كارآمد در فرآيند توسعه و تجدد علمي و ايجاد خدشه در مشروعيت انحصار الگوي توسعه غرب.
- تعيين استراتژي دفاع فرهنگي با بهره‌گيري اصولي از ارزش‌هاي هشت سال دفاع مقدس و اخلاق و رفتار رزمندگان به عنوان برگزيده‌اي نو و بازبيني شده در حوزه دستاوردهاي فرهنگي انقلاب اسلامي كه متعلقات عيني و تحقيقي مفاهيم خود را از حيث عقبه تاريخي يافته‌اند.
- تحقيق، تبليغ، تأليف و حفظ انگيزه معنوي در ساختار فرهنگ عمومي جامعه به عنوان قوي‌ترين سمبل دين و دين باوري در انديشه حضرت امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري.

با توجه به مطالب مطرح شده مسؤولين عزيز كشور بايستي:
- فهم صحيح و درك درست و جامعي از مفاهيم ارزشي داشته و به دور از افراط و تفريط، مفاهيم ارزشي دفاع مقدس را به نسل جوان معرفي نمايند.
- سازگاري گفتار و رفتار مناديان: حضرت علي (ع) مي‌فرمايند: «آن كس كه در جايگاه پيشوايي مردم قرار مي‌گيرد بايد پيش از آنكه ديگران را آموزش دهد، به تعليم خويش بپردازد.» (نهج البلاغه).
- سهل‌گيري و آسان‌گيري در انتقال مفاهيم ارزشي و عدم تحميل تكاليف خارج از وسع و توان، به ويژه در مراحل اوليه كه نياز به جاذبه‌هاي ويژه است.
- تقويت انگيزه‌هاي معنوي: دين خواهي و احساس انگيزه و عطش براي پاسخ گويي به نيازهاي روحي و معنوي به نحوي كه اگر احساس نياز و عطش از درون بجوشد چون تشنه‌اي خود به دنبال آب خواهد رفت.
- به كارگيري روش‌هاي تبليغي صحيح، جذاب و منطقي درايجاد گرايش و انگيزه‌هاي مثبت به سوي ارزش‌ها: مخاطب شناسي و ارايه‌ي مفاهيم ارزشي مناسب با توانايي و ظرفيت روحي علمي آنان (كلّم الناس علي قدر عقولهم) و هم چنين شفافيت و سادگي در انتقال مفاهيم ارزشي.
- استفاده از روش‌هاي غير مستقيم.
- تكيه بر استدلال و روش‌هاي اقناعي: انتقال پيام‌هاي ارزشي بايد مبتني بر آگاه سازي همراه با استدلال و تحليل باشد تا موجب اقناع و پذيرش دروني و ايجاد كانون جذب در خانه دل مخاطب گردد.
- تكيه بر زيبايي‌ها با بهره‌مندي از هنر: حكيمي مي گويد: «اگر ما يوسف‌هاي ديني و مفاهيم ارزشي را به مردم و مخاطبان بنمايانيم، هزاران زليخاي سينه چاك را مشتري دين و ارزش‌ها خواهيم ساخت.»
- تقدم تشويق: تشويق و پاداش، زمينه‌هاي گرايش و جذب به سوي ارزش‌هاي متعالي را در انسان فراهم مي‌سازد.
- توجه به كرامت، عزت نفس و ارزنده سازي شخصيت مخاطبان: حرمت گذاري و احترام به شخصيت و كرامت انساني، از مهم‌ترين عوامل مؤثر در تربيت به شمار مي‌آيد. عزت نفس موجب اعتماد و خودباوري و شكوفايي و خلاقيت خواهد شد. چنانچه حضرت امير (ع) فرمودند: يادآوري زياد نقاط مثبت و خوب در رفتار افراد باعث تحرك و پويايي اشخاص شجاع و برانگيختن افراد دلسرد و مسامحه كار به سوي رفتار مثبت خواهد شد (نهج البلاغه).
- اظهار عشق و محبت و عاطفه ورزي: مفاهيم ارزشي اگر با شربت عشق و محبت دركام دل و جان مخاطبان ريخته شود حلاوت آن در قلب و عقل آنان چشيده شده و آنها را با شور ونشاط به سوي ارزش‌ها سوق مي‌دهد.
- اميد بخشي، مثبت گرايي، اعتماد سازي: ايجاد اميد و نشاط، به جاي يأس آفريني، القاي توان و اعتماد به جاي تلقين عجز، ناتواني و ضعف و نگرش مثبت به آينده‌اي روشن و تعالي بخش و سعادتمند موجب تحرك و پويايي، اعتماد به نفس و افزايش روحيه‌ي استقامت و پايداري در راه هدف شده و زمينه‌هاي مناسبي را براي پذيرش مفاهيم ارزشي براي او فراهم مي‌سازد. حسن ظن و اعتماد به جوانان باعث دلگرمي و برقراري ارتباط صميمي مي‌شود.
- معرفي الگوهاي عيني و رفتاري در جامعه: معرفي الگوهاي ارزشي شايسته كه بيانگر عيني و ملموس انطباق با رفتارهاي عملي الگوها است از عوامل مهم گرايش به ارزش‌ها مي‌باشد. قرآن كريم در اهميت نقش الگويي راهبران ديني مي‌فرمايد: «لقدكان لكم في رسول الله اسوه حسنه».
- پاسداري از هويت اصيل جامعه در مواجهه با فرهنگ بيگانه:  اقوام و مللي كه از وحدت و انسجام فرهنگي قوي برخوردارند؛ كمتردر معرض تغيير وتحريف قرار مي‌گيرند.
- نظام آموزشي كيفي و كارآمد: بذر اعتقاد به مفاهيم ارزشي در فطرت هر انساني به طور بالقوه وجود دارد. نظام آموزشي كارآمد مي‌تواند با شيوه‌هاي صحيح اين استعدادهاي بالقوه رابه فعليت رسانده و دراين زمينه برنامه‌ريزي نمايند.
- آزاد انديشي: پرهيز از اجبار و اكراه (مظفر، 1383، ص34).
- مسؤولان و دولت مردان باورشان شود كه مديون خون شهدا هستند.
- براي مسؤولان تبيين شود كه امنيت امروز جامعه، مرهون فداكاري‌ها، رشادت‌ها خون دادن‌ها و از جان گذشتگي شهداي ديروز است.
- هماهنگي لازم با آموزش و پرورش صورت گيرد تا در تهيه و تنظيم كتب درسي، بخشي هم به وصيت نامه شهدا اختصاص يابد.
- تهيه زندگينامه و شرح عمليات مربوط به شهدا.
- مصاحبه با خانواده شهدا و ثبت و ضبط ويژگي‌هاي اخلاقي و ديني شهيدان.
آيا براستي دم زدن از فرهنگ دفاع مقدس و تلاش در جهت نهادينه كردن آموزه‌ها و دستاوردهاي والاي آن چيزي جز استقلال خواهي، آزادي طلبي، دشمن ستيزي و عزت خواهي و وطن پرستي، مبارزه با ظلم، دفاع از مظلومان،  ايثار و شهادت طلبي و حفظ حدود و ثغور سرزمين اسلامي ايران مي‌تواند باشد؟ و سخن آخر اين‌كه: شهدا، همواره حي و حاضرند و نظاره‌گر اعمال و رفتار و اعمال ما. پس چنين مباد كه خداي ناكرده ما مدعيان، اكنون رنج دهنده شهدا و آبروريز «نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران» باشيم.
پس بيائيم از هم اكنون با شهيدان ميثاقي دوباره بنديم و براي وصول به اين مهم نيكـوتر آن است كه هم يك نگـاه عاقـلانه به زندگـي آنها داشته باشيم و هــــم پيـروي عملي از روش رفتـاري آنها، و البته همه اينها مقدمه‌اي است تا اين فاصله زياد شده با شهيدان را كه متأسفانه پس از جنگ هر روز زياد و زيادتـر مي‌شـود، با همـت بلنـد خـود كم و كم‌تر كنيــم.


 
منابع
1- پيام ايثار، مجموعه مقالات نخستين همايش پيام ايثار، به كوشش علي اكبر ازغندي- زمستان 1383
2- تيموري، احمد، طلايه داران نور، ناشر: شهر انديشه، با همكاري شوراي تحقيقات و‌ ستاد ‌ايثارگران ‌استان ‌همدان.
3- دوران افتخار، ستاد كل نيروهاي مصلح، بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس.
4- سرو، ويژه نامه بسيج و دفاع مقدس، 16/2/1382، شماره 1185.
5- صحيفه نور، مجموعه رهنمودهاي امام راحل(ره)، وزارت ارشاد، تهران 1361- 1371.
6- منصوري لاريجاني، اسماعيل (1382)، تاريخ دفاع مقدس، ناشر: انتشارات خادم‌الرضا (ع).
7- مظفر، حسين (1383)، «جامعه پذيري و نقش آن در دروني كردن ارزش‌ها»، ماهنامه تربيت شماره 1 مهر.
8- ماهنامه نگاه، وزارت آموزش و پرورش، سال 12، شماره 211.
9- ماهنامه نگاه، وزارت آموزش و پرورش، سال 12، شماره 210.
10- نقي زاده، اكبر، علي (1380)، عوامل معنوي و فرهنگي دفاع مقدس، جلد 1، باورهاي ديني و امدادهاي غيبي، انتشارات: مركز تحقيقات اسلامي.
11- نقي زاده، اكبر، علي (1380)، عوامل معنوي و فرهنگي دفاع مقدس، جلد 2، ارزش‌هاي اسلامي، انتشارات: مركز تحقيقات اسلامي.
12- نورفر، عباس (1382)، ماهنامه رشد معلم 8، سال 21، ارديبهشت ماه
13- خلاصه مقالات همايش اسوه «معلم، دانش آموز، شهادت و فردا» برگزار كننده مؤسسه فرهنگي آموزشي امام حسين (ع)، 1384، مشهد مقدس.

 
نقش امام خميني (ره) در تربيت نسل عاشق شهادت
بيژن شهرامي

از هستي خويشتن گذر بايد كرد        زين ديو لعين صرف‌نظر بايد كرد
گـر طـالب ديـدار رخ محبـوبـي        از منـزل بيگانه سفـر بايـد كـرد
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: