مواد تشكيل دهنده خون
خون از مواد مختلف و عناصر متعدد فلز و شبه فلز تشكيل يافته كه تركيب آن همواره به طور ثابت، محفوظ مى باشد. از جمله موادى كه در ساختمان خون به كار رفته است مى توان نمك، آب، فسفات، سديم، پتاسيم، كلسيم، آهن، مقدارى قند و چربى و گازهاى مختلف را نام برد.
براى اين كه تركيب خون همواره تعديل گردد، قسمتى از دستگاه هاى بدن با هم همكارى مى نمايند; زيرا كم و زياد شدن اين مواد، همواره با بيمارى ها و ناراحتى هايى همراه است و اين خود يكى ديگر از نشانه هاى نظم در سازمان بدن انسان است.
نتيجه توحيدى
براى اين كه نظم، ريزه كارى ها و ظرافت عجيب اين دستگاه را به خوبى دريافته و يقين كنيم كه آفرينش آن جز از يك منبع علم و قدرت و آفريننده دانا و تواناى جهان هستى امكان پذيز نيست، بايد مشابه به آن را ـ هر چند به طور ناقص ـ با هم مقايسه كنيم:
دستگاه لوله كشى يك شهر را در نظر بگيريد كه به تمام خانه ها، كارخانه ها و مؤسسات مختلف آن شهر كشيده شده است. آيا هرگز فكر مى كنيد كه دست تصادف و علل فاقد شعور طبيعى (بدون اين كه هدفى در كار باشد) چنين دستگاهى را در آن شهر به وجود آورده باشد؟! يا اين كه هر بيننده اى يقين مى كند كه لوله كشى مزبور «اولا» زير نظر مهندسين ماهر، طراحى و نقشه كشى شده و «ثانياً» به وسيله گروهى كارشناس و كارگر فنى به صورت فعلى خود درآمده است و
«ثالثاً» هر كدام از وسايل و آهن آلات آن به نوبه خود در كارخانه هاى گوناگونى ـ كه همه معلول فكر و عقل انسان ها مى باشد ـ ساخته شده است؟
اكنون فكر كنيد كه لوله كشى يك شهر كجا و لوله كشى دستگاه حيرت آور گردش خون كجا؟ همين دستگاهى كه با يك نظم دقيق و ساختمان بسيار ظريف در هر دقيقه، 2 مرتبه، تعداد ده تريليون سلول را آبيارى مى كند. وقتى درباره لوله كشى ساده آنهم با آن ساختمان خالى از ظرافت و مملو از مواد خشن ـ هيچ عاقلى حكم به تصادف نمى كند، پس در مقابل دستگاه شگفت انگيز و سرشار از لطف، دقت و نظم گردش خون، چگونه حكم خواهد كرد؟!
اكنون خوب است سرى هم به «تصفيه خانه» بدن بزنيم، زيرا يكى از دستگاه هاى مهم بدن و به نوبه خود فوق العاده جالب و داراى موقعيت بسيار حساس مى باشد.
اين دستگاه كه همان دستگاه تنفس است در ادامه زندگى بدن سهم بسزايى دارد، چنانچه اگر بيش از 5 دقيقه تعطيل شود، انسان دچار خفگى شده و در اشخاص عادى موجب مرگ مى گردد. مهم ترين نقش اين كارگاه در بدن، تصفيه و دفع مواد سمى خون و بدن است و به همين جهت بايد آن را تصفيه خانه و پالايشگاه بدن ناميد.
دستگاه تنفس با دستگاه قلب، همكارى بسيار صميمانه، دقيق، منظم و شگفت آورى دارد. اينك قسمتى از وظايف اين پالايشگاه حيرت انگيز را به طور اختصار از نظر شما مى گذرانيم.
يك وظيفه بسيار حساس و پرخطر
خون شريانى هنگامى كه از بطن چپ با فشار به سوى دورترين نقاط بدن حركت مى كند، حامل ماده حياتى اكسيژن است و همان طورى كه ديديم خون مزبور وقتى كه در مويرگ هاى بيشمار بدن پخش گرديد، ماده حياتى اكسيژن را تحويل سلول ها داده و گازكربنيك را ـ كه يك گاز سمى است ـ از آنها باز پس مى گيرد و با رنگى تيره و افسرده راه قلب را در پيش مى گيرد.
اين خون نه تنها ماده حياتى اكسيژن را از دست داده است بلكه اساساً، مسموم هم مى باشد، به همين جهت ديگر قابل استفاده بدن نيست و مى دانيم كه به خارج هم ريخته نمى شود و نبايد هم چنين باشد، زيرا خون به هر صورت از مواد گرانبها و پرارزش بدن ماست كه جز در موارد ضرورى نمى توان از آن چشم پوشى كرد.
بنابراين بايد خون مزبور به پاس فداكارى و خدماتى كه انجام داده به صورت قابل استفاده درآيد. براى اين منظور، قلب، اين خون را به خود پذيرفته و آن را از راه بطن راست به ريه ها تحويل مى دهد. خون كثيف ـ (به ترتيبى كه خواهيم ديد) ـ در پالايشگاه ريه ها تصفيه شده و دوباره شفافيت، نشاط و مواد حياتى از دست رفته را باز مى يابد و باز از آنجا براى انجام مأموريت جديد خود رهسپار قلب مى گردد.
بايد دانست كه احتياج بدن و سلول هاى آن به اين ماده حياتى كه از راه تنفس تأمين مى شود به مراتب بيشتر از نيازمندى آن به موادغذايى است و مقاومت بدن در مقابل نبودن مواد غذايى خيلى بيشتر از مقاومت آن در مقابل كمبود اكسيژن مى باشد; به دليل اين كه
انسان ممكن است لااقل يك روز با گرسنگى به سر برد، در صورتى كه بيش از 5 دقيقه نمى تواند بدن را از تنفس اكسيژن هوا محروم بدارد، به همين جهت پس از دستگاه گردش خون (قلب) كه با توقف آن به سرعت، مرگ دامنگير شخص مى گردد، دستگاه تنفس را مى توان حساس ترين دستگاه بدن دانست و اين در اثر موقعيت فوق العاده اى است كه دستگاه تنفس در بدن دارا مى باشد!
خون در كجا تصفيه مى شود؟
عامل اصلى تصفيه خون همان عضو معروفى است كه ما آن را جگر سفيد، شش و يا ريه مى ناميم. وزن آن به طور متوسط در مردان 1200 گرم و در زنان 900 گرم مى باشد.
در اينجا تذكر اين نكته لازم است كه اختلاف در ساختمان بدنى زن و مرد تنها در اين قسمت نيست، بلكه اين دو جنس از نظر كمى و كيفى نيز اختلاف دارند، مخصوصاً در مغز كه مركز فعاليت هاى فكرى و رشد عقلانى محسوب مى شود.
همين اختلاف در ساختمان و نيروهاى بدنى است كه باعث تفاوت آن دو جنس در فعاليت هاى حياتى گرديده و پايه قوانين و مقررات اجتماعى، سياسى، حقوقى و... مى گردد.14
شش ها كه به صورت دو توده ارتجاعىِ اسفنجى شكل ديده مى شوند، در پشت قفسه هاى سينه جاى دارند و داراى تعداد زيادى از حفره هاى بسيار كوچك «كيسه هاى هوايى» هستند. وجود اين كيسه ها سبب مى شود كه گنجايش شش ها به مراتب زيادتر گردد، به طورى كه همين توده كوچك، وسعتى برابر با 200 متر مربع را دارد و اين يكى از نكات حيرت آور شش هاست.15
در ديواره شش ها مويرگ هاى زيادى پخش شده كه همه از دو سرخرگ شش ـ (كه خون تيره را از قلب به شش ها مى آورند) ـ منشعب گرديده اند. اين مويرگ ها كه در كيسه هاى هوايى شش ها موجود مى باشند، دائماً با آنها در تماس بوده و هنگامى كه در اثر تنفس، هوا وارد كيسه هاى مزبور مى گردد، مبادله ميان خون و هوا صورت مى گيرد، يعنى مواد حياتى هوا از ديواره كيسه هاى هوايى نفوذ كرده، از ديواره نازك مويرگ ها نيز گذشته و وارد خون مى شود. همچنين سموم خون، تحويل حفره ها گرديده و به وسيله بازدم از راه حلق و بينى به خارج فرستاده مى شود. به اين ترتيب در هر دم و بازدم مقدارى خون در مويرگ ها تصفيه شده و كم كم به هم پيوسته و جمع مى شود و سپس به وسيله چهار سياهرگ شش به قلب (دهليز چپ) باز مى گردد.
هنگامى كه ما هوا را از بينى با دهان به شش ها هدايت مى كنيم (دم) كيسه هاى هوايى پر شده و به حجم شش ها افزوده مى شود. پس از مبادله و عمل تصفيه، شش ها به حال عادى برگشته و حفره ها خالى مى گردند و هواى مسموم به خارج رانده مى شود. (بازدم)16
حركت ريه ها ـ كه همان باز و بسته شدن آنهاست ـ مانند حركت قلب، يك حركت خودكار و دائمى مى باشد كه در تمام مدت عمر در خواب و بيدارى انجام مى گيرد، با اين تفاوت كه انسان مى تواند حركت آن را به اختيار خود كنترل كند ولى حركت قلب به كلى از كنترل ما خارج است.
نظم و نكات توحيدى
در اين دستگاه نيز نكات دقيق توحيدى بسيارى وجود دارد كه همگى متفقاً از وجود يك آفريننده دانا و توانا حكايت مى كند. به عنوان نمونه مى توان چند نكته قابل توجه زير را ذكر كرد:
1. وقت شناسى ريه ها
حركت شش ها مانند ضربان قلب، در انسان(سنين مختلف) و انواع حيوانات تفاوت فاحشى دارد. لطفاً به دو جدول زير توجه فرماييد.
حركت شش ها در انسان
مقدار سن
تعداد حركت شش ها در دقيقه
ابتداء تولد
44
5 سالگى
26
20-15 سالگى
20
25-20 سالگى
18
30-25 سالگى
16
40 سالگى
18
حركت شش ها در حيوانات
نوع حيوان
تعداد حركت شش ها در دقيقه
اسب
12-10
سگ
20-15
گربه
24
خرگوش
60-55
موش
150
از آنچه ذكر شد اين مطلب روشن مى گردد كه تعداد تنفس در جانداران مختلف فرق دارد و دقت در اين اختلاف، ما را به يكى از نمونه هاى آشكار نظام دقيق خلقت هدايت مى كند. پيداست همان طور كه احتياجات غذايى بدن حيوانات با يكديگر تفاوت دارد،
نظرات شما عزیزان: