بدن انسان HUMANS BODY
از لحظه اي كه ما به دنيا مي آييم،لحظه اي كه زنده هستيم، بدن ما ثانيه اي از كار نمي ايستد. مجموعه ي پيچيده بدن ما، از ميلياردها سلول زنده كه شامل 200نوع مختلف مي باشد تشكيل شده است كه مشتمل بر سلولهاي عصبي به نام نورون و سلولها ي تخصص يافته اي به نام سلولهاي ترشحي،مي باشند.سلولهاي ترشحي هورمون و آنزيم ترشح مي كنند كه براي كارهاي گوناگوني در بدن به كار مي روند . هر نوع از سلولها، در بدن كار خاصي دارند .
سلولهايي كه در بدن كار خاصي در بدن انجام مي دهند باهم بافتهاي مختلفي مانند بافت عضلاني وبافت عصبي را تشكيل مي دهند.بافتها نيز در كنار يكديگر ، اندامها را مي سازند كه بخش هاي مهم و اصلي بدن هستند.
شش ها ، قلب ،كبد و كليه ها ، اندامهاي مهم بدن به شمار مي روند كه در ارتباط با هم بوده و هر كدام سيستمي را به وجود مي آورند و هر سيستم كار بسيار بزرگ و مهمي انجام مي دهند. به عنوان مثال: قلب، رگهاي خوني و خون در مجموع ، سيستم گردش خون را مي سازد.
اين سيستم اكسيژن و مواد غذايي را به بدن رسانده و مواد زاِِئد را از آن دور مي كند ومغز، كار تمام سيستمهاي بدن را كنترل مي كند. با كمي دقت در ساختار بدن و سيستمهاي موجود در آن و چگونگي كار و ارتباط آنها با يكديگر،بايد اعتراف نمود كه انسان پيچيده ترين و در عين حال شگفت انگيز ترين مخلوق آفريدگار است.
تواناييهاي بدن S THE BODY'S ABILITIE
بدن ما در بسياري از حركات تعادلي و هماهنگي ، از تواناييهاي فوق العاده و حيرت آوري برخوردار است. گرچه بسياري از حيوانات، حركاتي سريعتر و چالاكتر از انسان دارند ولي انعطاف بدن انسان خيلي بيشتر از حيوانات است. مغز بسيار پيچيده انسان، تعادل بدن را كنترل ميكند و ما را قادر مي سازد تا كارهاي فيزيكي را به بهترين صورت انجام دهيم.
سلول CELL
در هر ثانيه ، ميليونها سلول از بين مي روند و ميليونها سلول ديگر جايگزين آنها مي شوند. يك سلول معمولي حدود025/0 ميليمتر يعني يك هزارم اينچ قطر دارد. در بدن انسان سلولهاي مختلفي وجود دارد كه هر كدام براي كار خاصي شكل گرفته اند . سلولهاي عصبي مانند سيستمهاي برق، بلند و باريك هستند وپيامهاي الكتريكي را هدايت مي كنند . سلولهاي قرمز خون، داراي مواد شيميايي بوده و قادر به حمل اكسيژن به تمام بدن مي باشند. سلولهاي مخاطي (Epithelial) موجود در دهان ، پهن و وسيع هستند و همانند موزاييك در كنار يكديگر قرار مي گيرند .
سيستم عضلاني MUSCULAR SYSTEM
حدود 650عضله در بدن انسان وجود دارد . بعضي از آنها مثل عضلات دست آزاد بوده و استخوان را به حركت وا مي دارند ولي ساير عضلات مانند قلب و روده ها به صورت غير عادي عمل مي كنند.
سيستم اسكلت بدن SKELETAL SYSTEM
اسكلت و چارچوب بدن را 206 استخوان مي سازند كه تعدادي از آنها توسط مفاصل انعطاف پذير ، به هم متصل شده اند . به عنوان مثال : مفصل پا ،به انسان اجازه حركت مي دهد . استخوانهاي ديگر مانند جمجمه ،كاملا به يكديگر چسبيده اند.ستون مهره ها در بالا ،از سر و در طرفين، از اندامها حمايت مي كنند . اين ستون همچنين كار حفاظت و حمايت از نخاع را نيز بر عهده دارد.
پوست SKIN
بدن انسان توسط پوست پوشيده شده است . پوست انعطاف پذير بوده ،به حفاظت بدن كمك مي كند، آب و باكتريهاي مضر را خارج و مايعات سودمند را درون خود نگه مي دارد . پوست فرسوده نمي شود زيرا دائما سلولهاي تازه ساخته مي شوند و جاي سلولهاي قبلي را مي گيرند. لايه فوقاني پوست يا «اپيدرم» مدام سلولهاي جديد مي سازد. اين سلولهاي تازه ساخته شده به سطح پوست مي آيند و جاي سلولهاي از بين رفته را مي گيرند.
رشد و نمو GROWTH AND DEVELOPMENT
بدن انسان همچنان كه رشد مي كند ، مهارتهاي بسياري هم به دست مي آورد . بچه ياد مي گيرد كه چگونه بخندد، بنشيند، بايستد،چهار دست وپا راه برود و صحبت كند . به طور متوسط ، حداكثر توانايي هاي فيزيكي و بدني بين سنين 18تا 25 سالگي به دست مي آيد، ولي با گذشت زمان ، تغييرات بسياري رخ مي دهد. از جمله، عضلات انعطاف خود را از دست مي دهند، استخوانها شكننده مي شوند ، قدرت عضلات كاسته شده ،قد كوتاهتر مي شود و موها خاكستري مي گردند.
دستگاه گوارش DIGESTIVE SYSTEM
دهان ، مري ، معده و روده ها جزو دستگاه گوارش هستند . اين اعضا با يكديگر همكاري مي كنند و غذا را به صورت ذرات بسيار ريز كوچكي كه قادر باشد از ديواره ي روده عبور كند و وارد رگهاي خوني شود ، درمي آورند. دهان ودندانها غذا را خرد كرده و مي جوند، معده آنها را با مواد شيميايي قوي هضم كننده،مخلوط مي كند. كبد مهمترين عضو است و در تبديل مواد غذايي جذب شده به صورت قابل مصرف براي بدن ، نقش مؤثري دارد و اين كار را از طريق اندامهاي مختلفي انجام مي دهد. روده ي بزرگ با مواد زائد و جذب نشده سروكار دارد.
دستگاه عصبيNERVOUS SYSTEM
مغز و عصب دستگاه عصبي را مي سازند . عصبها از مغز شروع شده ،در تمام بدن پخش مي شوند و پيامها را به صورت ضربانهاي الكتريكي انتقال مي دهند .پيامهاف اطلاعات را از اعضاي حسي به مغز برده و دستور لازم را از مغز به عضلات مي رسانند.مغز بسياري از فرآيندهاي بدن ما را به طور غير عادي كنترل مي كند ،بدون آنكه ما از انجام آنها آگاه باشيم: مانند عمل تنفس ،ضربان قلب و گوارش.
دستگاه تنفسRESPIRATORY SYSTEM
ششها، راههاي هوايي ،گلو و بيني با هم دستگاه تنفسي را به وجود مي آورند. ششها مقدار زيادي اكسيژن از هوا جذب مي كنند. قلب ، خون اكسيژن دار را به درون رگهاي خوني فرستاده و از طريق رگها در تمام بدن پخش مي شود.
دستگاه دفع ادرار URINARY SYSTEM
كليه ها، مواد زائدي را كه از خون به آنها مي رسند، تصفيه كرده و مايعي بنام ادرار تشكيل مي دهند كه در مثانه ذخيره مي شود و از طريق دستگاه دفع ادرار خارج مي گردد.
مغز و اعصاب BRAIN AND NERVES
هر فكر و عملي كه انجام مي دهيم توسط مغز كنترل مي شود. مغز پيچيده تر از هر كامپيوتري است كه تاكنون ساخته شده است. مغز ما را قادر مي سازد تا فكر كنيم ، صحبت كنيم، بشنويم ، ببينيم ، احساس و حركت كنيم . سيستم مغز و اعصاب بدون وقفه شب و روز كار مي كنند. مغز از ميليونها واحد زنده بنام نورون يا سلول عصبي ساخته شده است . نورونها از طريق نخاع، ميليونها پيام را به مغز منتقل مي كنند و مغز را با ساير قسمتهاي بدن پيوند مي دهند. وقتي كه اين پيامها با سيگنالهاي عصبي به مغز مي رسند، مغز آنها را بسته بندي مي كند و از طريق نورونها دستورات لازم را به ساير نقاط بدن مي فرستد. نورونها مثل سيمهاي برق هستند و از توده هاي بسيار زياد سلول عصبي ساخته شده اند. اعصاب حسي، پيامها را از چشم، گوش و پوست به مغز مي برند. اعصاب حركتي، پيام را از مغزگرفته و به ماهيچه ها مي رسانند تا در زمان لازم ماهيچه ها بدن راحركت دهند. ميانگين وزن مغز يك انسان بالغ،حدود4/1كيلوگرم است كه تركيب ژله مانندي دارد و توسط جمجمه حفاظت مي شود.
خواب SLEEP
وقتي كه مي خوابيم بدنمان استراحت مي كند ولي مغزمان هنوز فعال است و تنفس و ضربان قلب ما را تنظيم مي كند.ما در خواب بعضي از افكارمان را به صورت رؤيا به ياد مي آوريم.
نيمكره هاي مخ CEREBRAL HEMISPHERES
بزرگترين قسمت مغز،نيمكره هاي تاخورده ي مغز هستند و تفكرات ما در اين نيمكره هاجاي مي گيرند . لايه خارجي مغز،ماده خاكستري ناميده مي شود و پر از سلولهاي عصبي است. لايه دروني، ماده سفيد ناميده مي شود و پر از رشته هاي عصبي است . اگر دو نيمكره مغز را كاملا باز كنيم، فضائي حدود يك رويي بالش را اشغال خواهد كرد.
سلولهاي عصبي NERVE CEELS
هر سلول عصبي يك تنه اصلي دارد و داراي يك سري رشته هاي ارتباطي عنكبوتي به نام دندريت (Denrite) ويك سري رشته ي بلند بنام اكسون (Axon) مي باشد . اكسون ها با هزاران سلول عصبي ديگر در ارتباط هستند و ميليون ها راه عصبي براي عبور سيگنال هاي عصبي را به وجود مي اورند.
عكس العملهاي عصبي NERVE REFLEX
وقتي تيغ شاخه گلي به انگشتمان فرو ميرودء درد و سوزش ناشي از آن به صورت پيام، از طريق اعصاب حسي به نخاع مي رسد. پيامهاي برگشتي از طريق نورونهاي واسطه ، مستقيما به ماهيچه ها مي رسند و باعث مي شوند كه انگشتمان را عقب مي كشيم ، به اين عمل ، عكس العمل غير عادي گفته مي شود،چون بدون فكر ما انجام ميگيرد.
غذا و گوارش FOOD AND DIGESTION
بدن انسان براي فعاليت، رشد،ترميم و در نهايت زنده ماندن به غذا نيازدارد. غذا شامل آب و ماده ي غذايي مهم است كه پروتئين،قند، چربي،ويتامين و مواد معدني را در بر مي گيرد. براي اينكه غذا قابل استفاده شود، بايد تجزيه، يا به عبارتي هضم شود و با اكسيژن تر كيب گردد.
سيستم گوارش شامل لوله وسيعي است كه از دهان تا مخرج ادامه دارد. هر قسمت از بدن كار مخصوص به خود را انجام مي دهند. معده مثل كيسه اي است كه غذاي جويده شده ، در آنجا با اسيد و آنزيم مخلوط مي شوند روده ي كوچك غذا را با كمك حركات دودي بنام پريستالتيك (Peristalsis)به جلو مي راند.
ذرات بسيار كوچك غذا كه هضم شده اند،به راحتي از ديواره روده ي كوچك گذشته و به دستگاه گردش خون وارد مي شود تا براي بدن قابل استفاده گردند. روده ي بزرگ ،آب موجود در غذا را جذب مي كند و مواد زائد را به صورت قطعات نيمه جامد به نام مدفوع دفع مي كند.
خوردن غذا EATING FOOD
وقتي غذا را مي بلعيم، غذا وارد گلو مي شود. زائده اي كه اپيگلوت(Epiglottis) نام دارد، خم شده و مجراي ورودي ناي را مي بندد تا غذا وارد ششها نشده و خفگي رخ ندهد.
كبد LIVER
كبد كارخانه ي تبادلات شيميايي بدن است. كبد مواد غذايي هضم شده را از روده ي كوچك مي گيرد و آنها را به موادي كه براي مصرف بدن راحت تر باشند تبديل مي كند. به عنوان مثال: قند را به گلوكز كه سوخت ماهيچه هاست مبدل مي سازد.
روده كوچك SMALL INTESTINE
روده كوچك كه به صورت حلقه مانند در قسمت تحتاني بدن قرار دارد،بسيار بلند است و حدود 6 متر طول دارد. آستر آن بسيار پيچ خورده و چين دار است و مي تواند بيشترين مواد غذايي را جذب كند.
روده بزرگ LARGE INTESTINE
روده بزرگ بسيار كوتاهتر از روده كوچك است، ولي قطر آن سه برابر روده كوچك مي باشد و اندازه آن حدودا" به 7 سانتيمتر مي رسد.
معده STOMACH
اين كيسه J شكل توسط ماده لزج و غليظي به نام موكوس(Mucus) پوشيده شده است. غدد كوچكي در آستر معده وجود دارند كه براي گوارش غذا، آنزيم و اسيدهاي قوي، ترشح مي كنند.
گوارش DIGESTION
گوارش از دهان كه در آنجا دندانها غذا را تكيه مي كنند، شروع مي شود. بزاق باعث نمناك كردن غذا مي شود و به جويدن و فرو بردن آن كمك مي كند. ديواره ي عضلاتي معده، غذا را به صورت مايع سوپ مانندي در مي آورد و آن را با آنزيمهاي كوارشي مخلوط مي سازد. در نهايت مواد غذايي به اندازه ي كافي كوچك مي شود تا بتواند به راحتي از آستر ديواره روده كوچك عبور كرده و وارد رگهاي خوني شود.
پرز VILLI
هر قسمت پيچ خورده روده ي كوچك، خود از هزاران زائده ميكروسكوپي انگشت مانند كه پرز ناميده مي شود، تشكيل يافته است. اين پرزها كمك مي كنند تا روده كوچك مواد غذايي بيشتري را جذب كند.
زبان TONGUE
زبان يك ماهيچه انعطاف پذير است. در سطح آن
برجستگيهاي كوچكي ديده مي شود كه به آن
جوانه هاي چشايي مي گويند. اين برجستگها
طعم مواد مختلف را احساس مي كند. نوك زبان
مزه ي شيرين را حس مي كند، كمي عقب تر از
نوك زبان، شوري،اطراف زبان ترشي و عقب زبان
تلخي را احساس مي كند.
آنزيم ها ANZYMES
شيره هاي گوارشي شامل پروتئين هايي بنام آنزيم هستند و غذا را به صورت ذرات بسيار كوچك و قابل جذب براي بدن ،تجزيه مي كنند.
بيماري DISEASE
يقينا"شما در طول زندگي خود بيمار شده ايد! اين بيماري مي توانسته نسبتا بي خطر، يا بسيار خطرناك بوده باشد.در حيقت بيماري،عدم سلامت جسم يا روان است. هزاران نوع بيماري وجود دارد كه مي تواند به هر نقطه از بدن آسيب برساند. انواع بيماريها از سرخك و سرماخوردگي ساده تا بيماريهاي قلبي ورواني نظير افسردگي وجود دارد.
بعضي بيماريها مزمن هستند(مدت بيماري طولاني است)مثل بيماري التهاب مفاصل كه در اين حالت مفاصل به صورت دردناكي متورم مي شوند. بعضي از بيماريها حاد هستند(مدت بيماري بسيار كوتاه ولي بسيار شديد است)،مثل آنفولانزا. بيماريها علل مختلفي دارند. ميكروارگانيسم هاي مضر (گياهان يا جانوران ميكروسكوپي)مي توانند در بدن عفونت ايجاد كنند. شرايط نامساعد زندگي نيز مي توانددر بروز بيماريها مؤثر باشد. بعضي بيماريها در موقع تولد ظاهر مي شوند و بعضي از والدين به فرزندان منتقل مي شوند. علت بيماريهايي مانند سرطان نامشخص است. دانشمندان روي شناخت علل بيماريها تلاش مي كنند تا بتوانند روشهاي مناسبي براي درمان بيابند.
بيماريهاي محيطي DISEASES ENVIRONMENTAL
شراط زندگي روي عفوني سلامتي اثر ميگذارد. تشعشعات هسته اي درجو زمين مي تواند موجب بروز سرطان شود. آلودگي شيميايي هوا مانند وجود سرب در آن سلامتي همه ي افراد بويژه سلامي كودكان را به خطر مي اندازد .شنا كردن در آبهاي آلوده و فاضلابها نيز مي تواند مو جب بروز انواع بيماريهاي عفوني خطر ناك مثل تيفو ئيد، وبا و هپاتيت شود .
باكتري و ويروس BACTERIA AND VIRUSES
بيماريهاي عفوني تنها بيماريهايي هستند كه از شخصي به شخص ديگر منتقل مي شوند. علت اين بيماريها اغلب ميكروارگانيسمهايي هستند كه باكتري يا ويروس ناميده مي شوند .تيفوئيد و وبا از جمله بيماريهايي هستند كه توسط باكتري به وجود مي آيند ولي آبله مرغان و سرخك توسط ويروس ايجاد مي گردند.
بيماريهاي ارثيHEREDITARY DISEASES
بيماريهاي ارثي،بيماريهاي خاصي مي باشند كه از والدين به فرزندان منتقل مي شوند،مانند بيماري كم خوني كه ارثي است. اين بيماريها معمولا"تمام فرزندان را تحت تأثير قرار نمي دهند و حتي ممكن است تا مدتها ظاهر نشوند. يكي ديگر از بيماريهاي مادرزادي كه نشانه آن نقص در نخاع و سيستم عصبي است،اسپينابيفيدا(Spina bifida)مي باشد و از لحظه تولد در نوزاد ديده مي شود.
ايدز AIDS
بدن ما به طور طبيعي در برابر بيماريها مبارزه مي كند. يكي از روشهاي مبارزه طبيعي بدن، سيستم ايمني است كه به عامل بيماري زاي مهاجم ،حمله ور مي شود. در طي سالهاي 1980 بيماري جديدي به نام «ايدز»شروع به گسترش نمود. در اين بيماري، سيستم ايمني كه در مقابل بيماريها به دفاع از بدن مي پردازد، دچار اختلال و ضعف گرديده و در نتيجه باعث مرگ بيمار مي شود.
اپيدمي(فراگيري)EPIDEMICS
وقتي يك بيماري همزمان افراد بسياري را مبتلا كند، گويند آن بيماري فراگير (اپيدميك) شده است. اپيدمي، ايدز و مالاريا كه توسط پشه منتقل مي شود،در نقاط مختلف آفريقا وجود دارد. بيماري ايدز در بسياري از كشورهاي صنعتي ديده شده است. در كشورهاي غربي نيز افراد بسياري، از بيماريهاي قلبي و سرطان رنج مي برند كه گاهي اوقات از اين بيماريها، بنام بيماري اپيدميك ياد مي گردد.
بيماريهاي تغذيه اي
NUTRITIONAL DISEASES
در بعضي از نقاط جهان،به ويژه افريقا و آسيا،مردم غذاي كافي براي خوردن ندارند.كمبود موادغذايي، بسياري ازبيماريها از جمله: راشي تيسم ، اسكوربوت (Scurvy)(بيماري كمبود ويتامين ث) و كم خوني را پديد مي آورد. در اروپا و آمريكاي شمالي،مردم بيشتر از نياز خود غذا مي خورند و اين زياده روي در خوردن غذا باعث چاقي،ديابت(قند)و بيماريهاي قلبي مي شود.
داروها DRUGS
در صورت بيماري،احتمالا"پزشك برايتان دارو تجويز مي كند. داروها و قرصها، موادي هستند كه باعث تسكين درد، پيشگيري و يا درمان بيمار مي شوند. از داروها براي درمان بسياري از ناراحتي هاي رواني مانند افسردگي نيز استفاده مي شود. امروزه، هزاران نوع دارو وجود دارد كه هر كدام اثر خاصي دارند و اغلب روي معده اثر منفي مي گذارند.
منابع دارويي ممكن است طبيعي يا مصنوعي باشند. از هزاران سال پيش تا كنون،از گياهان و علفها،براي توليد داروهاي مختلف استفاده مي شود. دانشمندان همچنان براي كشف داروهاي جديد تحقيق مي كنند و اغلب،آنها را از مواد شيميايي بدست مي اورند. كشف يك دارو باعث كاهش بسياري از دردها و يا نجات جان هزاران بيمار مي گردد. براي مثال: آنتي بيوتيكهايي مانند پني سيلين، براي درمان عفونتهايي به كار مي رود كه اين عفونتها 50 سال پيش موجب مرگ انسانهاي بسياري مي گشتند.
بدن از طريق پوست، كرم و روغن را جذب مي كند.
كرم هاي دارويي معمولا" براي درمان بيماري هاي
پوستي مصرف مي شوند.
بعضي از داروها مثل آنتي هيستامين ها، براي
درمان آلرژيها به كار مي روند(حساسيت به مواد
مخصوص).اگر اين داروهابه طور مستقيم به درون
رگ تزريق شوند اثر سريع تري دارند.
بسياري از دروها سمي و خطرناك هستند.
امروزه، درب قوطيها و شيشه هاي دارو به
نحوي طراحي و ساخته مي شوند كه باز
كردن آن به راحتي صورت نمي گيرد.
انواع داروها TYPES DRUGS
هر گروه از داروها،استفاده خاصي دارند. براي مثال،آنتي بيوتيكها براي درمان عفونتها به كار مي روند، در حاليكه آسپرين يا استامينوفن براي تسكين درد و تب استفاده مي شود. داروهاي بيهوشي قبل از شروع جراحي به بيمار داده مي شود تا به خواب رود و درد را احساس نكند.
استفاده از دارو به طريق مختلف صورت مي گيرد،براي مصرف دارو مي توان آنها را بلعيد،تزريق نمود،اسپري كرد،روي پوست ماليد و يا استنشاق نمود.
منابع دارويي SOURCES OF DRUGS
در گذشته، داروها از منابع طبيعي به ويژه گياهان و علفها تهيه مي شدند. امروزه،بيشتر داروها از مواد شيميايي و يا به كمك مهندسي ژنتيك تهيه مي شوند. مهندسي ژنتيك روشي است كه در آن، سلولهاي باكتري و يا قارچ را به گونه اي تغيير مي دهند تا بتوانند در تهيه دارو از آن استفاده كنند.
اعتياد دارويي DRUG ADDICTION
بسياري از داروها و حتي بعضي آنها كه توسط پزشك تجويز مي شوند، اعتياد آور هستند.اين بدان معناست كه، مصرف كننده دارو به آن وابسته مي شود. اعتياد به دارو ممكن است موجب بيماري و يا حتي مرگ گردد. استفاده بسياري از داروها از جمله:هروئين،كوكائين غير قانوني است. اما بقيه داروهاي اعتياد زا مانند الكل و يا نيكوتين(ماده موجود در سيگار) منع قانوني ندارد. البته در كشورمان ايران،استفاده از الكل غير طبي، ممنوع است.
«پايان»
نظرات شما عزیزان: