پيشگفتار :
سلامتي با ارزش ترين نعمات خداوندي است كه وسيله و لازمه هر حركت ، ابزار و همچنين هدف توسعه و تكامل مي باشد . سلامتي حق انسانها و تامين آن وظيفه اي فردي و عمومي است . تامين ، حفظ و ارتقاء سلامت جامعه ، رسالت همه حكومتها و شرط اوليه آن مشاهده همه افراد جامعه است . شناخت عواملي ( بيماريها ، حوادث ، بلاياو …) كه سلامت فرد و جامعه را تهديد مي كنند اولين قدم درجهت حفاظت ازسلامت انسانهاست .
اما بعد از قرنها كه علم خود را در اوج قدرت مي بيند و به واسطه اكتشافات پيا پي بيماريها را يكي پس از ديگري ريشه كن مي نمايد و به بشريت اين مژده را مي دهد كه ديگر انسانها به واسطه بيماريهاي عفوني و واگير دار جان خود را ازدست نخواهند داد ، يكباره بروز و گسترش بيماري نوپديد و مرگ آفريني به نام ايدز كه آنرا طاعون قرن ناميدند محاسبات جامعه پزشكي جهاني را مختل مي كند.
ويژگيهاي اين بيماري از جمله سرعت انتقال و گسترش ، جهانگيري ، ميزان كشندگي و معلوليت بالا ، غير قابل درمان بودن و همچنين نهفتگي آلودگي آن و اين مطلب كه تاثيرات اين بيماري جنبه جهاني پيدا نموده و به معضلي بهداشتي ، اجتماعي ، اقتصادي مبدل گرديده جوامع بين المللي و سازمانهاي رسمي و غير رسمي را وادار نمود كه در مقابله با آن تلاش نمايد .
ايدز به صورت يك بيماري همه گير در حال گسترش است . اخيرا در سال 2000 بيش از پنج ميليون نفر به اين بيماري آلوده شده اند . جنبش صليب سرخ و هلا ل احمر از اين واقعيت آگاه است كه بايد در باره گسترش اين معضل تفاهم وجود داشته است و همه به طور هماهنگ پاسخ دهند . مردمي كه به H IV/AIDS آلوده هستند مستحق پاسخ بهتري از طرف جنبش مي باشند. آنها از حق سلامت بر خوردارند و ارائه كمكهاي اوليه چه در زندگي روزمره و چه به هنگام بحران ، حق مسلم آنها مي باشد .
در نوامبر 2000 هيئت رئيسه فدراسيون بين المللي صليب سرخ و هلال احمر ، به منظور گسترش مداخلات خاص و بازنگري سياستها و دستورالعملهاي مربوط
به HIV/AIDS تصميماتي اتخاذ كرد .دبير فدراسيون معتقد است كه كاركنان صليب سرخ و هلال احمر و داوطلبان بايد در مورد ايدز كاملا توانايي داشته باشند ، از شيوه هاي انتقال و تاثير اپيدمي HIV/AIDS كاملا آگاه باشند و بدانند كه چگونه ازانتقال آن جلوگيري كرده و به چه صورت تاثيرات آنرا كاهش دهند .
ایدز سرنام عبارت (به انگلیسی: [۲]AIDS یا Acquired immune deficiency syndrome) به معنی نشانگان نقص ایمنی اکتسابی است. ایدز یک بیماری پیشرونده علاج نشدنی[۳] و قابل پیشگیری[۴][۵] است، این بیماری حاصل تکثیر ویروسی به نام اچ آی وی در بدن میزبان است [۶] که باعث تخریب جدی دستگاه ایمنی بدن (معروف به نقص ایمنی یا کمبود ایمنی) انسان میگردد که خود زمینهساز بروز عفونتهای موسوم به فرصت طلب است که یک بدن سالم عموماً قادر به مبارزه با آنهاست و در نهایت پیشرفت همین عفونتها منجر به مرگ بیمار میگردد به طوری که بیماری سل عامل اصلی مرگ و میر در میان مبتلایان به ایدز در سراسر جهان است[۷].
در سال ۱۹۸۱ هشت مورد وخیم از ابتلا به بیماری کاپوسی سارکوما یکی از انواع خوشخیمتر سرطان که معمولاً در میان افراد سالمند شایع است، در میان مردان همجنسگرای نیویورک گزارش شد. تقریباً همزمان با این موارد، شمار مبتلایان به یک عفونت ریوی نادر در کالیفرنیا و نیویورک بالا رفت. با این که در آن زمان عامل شیوع ناگهانی این دو بیماری مشخص نشده بود، اما معمولاً از این دو واقعه پزشکی به عنوان آغاز ایدز یاد میکنند. در طی یک سال این بیماری بدون نام، گسترش زیادی داشت تا سرانجام در ۱۹۸۲ آن را ایدز نامیدند[۴].
از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجهها و همچنین برای بهبود آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیضها اول دسامبر هر سال (۱۰ آذر) به عنوان روز جهانی ایدز معین شدهاست و هر سال برای این روز شعاری نیز در نظر گرفته میشود[۱].
ایدز معضلی پزشکی-بهداشتی است که ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیار گسترده است[۵]. در سال ۱۹۹۶ سازمان ملل متحد ایدز را نه تنها به عنوان یک مشکل سلامتی مورد توجه قرار داد بلکه آن را یک مسئله بر سر راه پیشرفت بشری برشمرد[۸]. همچنین در سند استراتژی امنیت ملی ایالات متحده آمریکا (۲۰۰۲) این کشور خود را متعهد به هدایت جهان برای کاهش تلفات هولناک اچ.آی.وی/ایدز دانسته است[۹]. بیش از ۹۰ درصد موارد آلودگی مربوط به کشورهای جهان سوم و در حال توسعه است. ایدز در حال حاضر چهارمین علت مرگ و میر بشر است که پیش بینی میشود تا سال ۲۰۱۰ مقام اول را از آن خود نماید.[۳]
اچ آی وی در حین جوانه زدن از یک گویچه سفید خون
بافت خونی هدف اصلی ایدز است.
یک ویروس به نام اچ آی وی عامل بروز بیماری ایدز است. هر فرد دچار اچ آی وی الزاما مبتلا به ایدز نیست بلکه اگر برخی تظاهرات بالینی را بروز دهد مشخص میشود به ایدز مبتلا شدهاست. تنها نیمی از افراد آلوده به اچ آی وی در طی ۱۰ سال به مرحله ایدز مبتلا میشوند. این زمان در افراد مختلف متفاوت است و به وضعیت سلامتی و عادات فردی افراد بستگی دارد، امروزه برخی داروها نیز به کنترل این روند کمک میکنند[۳].
نمودار عمومی رابطهٔ میان نسخههای HIV(تکثیرشده از ویروسها) و شمار CD4+ بر میانگین زمان آلودگی به HIV بدون مراقبت؛ هربیماری شخص میتواند دوره را به قدر قابل توجهی تغییر دهد.
|
CD4+ T Lymphocyte count (cells/mm³) |
|
HIV RNA copies per mL of plasma |
نزدیک نیمی از کسانیکه تازه به اچ آی وی آلوده میشوند در دو تا چهار هفته به نشانههایی همانند آنفولانزا دچار میشوند. این نشانهها دربرگیرنده تب، خستگی، ناراحتی پوستی، درد مفصل، سردرد و تورم در غدد لنفاوی است. البته چون این نشانهها در بیماریهای بسیاری دیده میشوند اگر بیمار به پزشک درباره رفتارهای پرخطر پیشین خود چیزی نگوید، میشود از تشخیص اچ.آی.وی غفلت شود.راش پوستی به صورت ماکولوپاپولربوده کوتاه مدت استو بیشتر صورت و قفسه سینه را گرفتار می کند . مننژیت اسپتیک خودمحدودشونده نیز در 10 تا 20 درصد بیماران رخ می دهد . در این مرحله خطر انتقال بالا است .
نشانههای ایدز اصولاً نشانههایی هستند که اشخاصی که سیستم ایمنی سالم دارند، دارای آنها نمیباشند. بیشتر نشانههای ایدز زمان بروز عفونتهای عارضشونده از باکتری، ویروس، قارچ و انگلهایی به وجود میآیند ، و معمولاً به آسانی مهار میشوند، پدیدار میشوند. آسیبهای فرصتطلبانهٔ HIV در کسانی معمول هستند که ایدز دارند.[۱۰]
تعریف سازمان جهانی بهداشت برای ایدز:
علایم ماژوز: کاهش وزن بیشتر از ده درصد وزن بدن اسهال مزمن برای بیشتر از یک ماه تب طولانی تر از یک ماه ( مداوم یا متناوب )
علایم مینور: سرفه مداوم بیش از یک ماه درماتیت خارش دار ژنرالیزه سابقه هرپس زوستر کاندیدیاز دهانی حلقی عفونت تب خالی منتشر یا مزمن پیشرونده لنفادنوپاتی ژنرالیزه وجود دو علامتاز علائم ماژور ویک علامت مینور نشانگر بیماری ایدز می باشد . وجود سارکوم کاپوزی یا مننژیت کریپتوکوکی برای تشخیص ایدز کفایت می کند .
در برخی از افراد دچار اچ.آی.وی سالها بطول میکشد تا مرحله ایدز ظاهر شود (بسته به راه سرایت، شمار ویروس وارد شده، چگونگی دستگاه ایمنی و تغذیه فرد و ....) و در این مدت آنها احساس سلامت کرده و هیچ نشانهها آشکاری از حضور این ویروس ندارند. نزدیک ۹۰ درصد مبتلایان به اچ.آی.وی حتی خودشان نمیدانند که به این ویروس دچار هستند. بنابراین نظرهایی از قبیل جداکردن کسانیکه با اچ.آی.وی/ایدز زندگی میکنند از جامعه و قرنطینه ایشان نشدنی، غیرمنطقی و غیر انسانی است.
هنگامی HIV مبدل به ایدز میگردد که شمار گویچههای سفید CD4+T آنقدر کم شود که در انجام وظیفه معمولی آنها تداخل ایجاد شود. CD4+T یاختههای سفید خون میباشند که واکنشهای ایمنی بدن را موزون و مهار میکنند. این دشواری در درازای مدت فراوانی هنگامی که شخص + HIV میباشد، اتفاق میافتد. البته کسان در درازای این مدت بسیار خوب و تندرست به نظر میرسند و احساس خوبی نیز دارند. ولی در این مدت شمار ویروس چند برابر میشود که در نزدیک ۵ تا ۱۵ سال به درازای میکشد. بر پایه این تعریف ایدز هنگامی است که شمار سلولهای CD4+T به کمتر از ۲۰۰ شماره در هر میکرولیتر خون میرسد و یا هنگامی که بدن فرد دچار عفونتهای فرصت درخواست بشود (که گاهی با بودن ۲۰۰ تا ۸۰۰ یاخته CD4+ رخ میدهد).
هرچند اچ آی وی در تمام ترشحات بدن فرد مبتلا (بجز عرق) وجود دارد ولی برای انتقال و سرایت تنها سه راه اثبات شدهاست:[۵]
· آمیزش جنسی: شایعترین راه سرایت ویروس تماس جنسی است. ویروس ممکن است از فرد مبتلا به شریک جنسیاش منتقل بشود(مرد به مرد، مرد به زن و زن به مرد). سرایت از زن به زن هم امکان دارد، سرایت از راه تماس جنسی ۸۰ درصد کل موارد را شامل میشود که بیشتر از ۷۰ درصد آن از راه تماس با جنس مخالف و ۱۰ درصد آن از طریق تماس با همجنس است.[۳]
· تبادل خون یا فرآوردههای آن: ویروس میتواند از راه مصرف خون و یا فاکتورهای انعقادی آلوده هم منتقل شود[۱۱]. ویروس میتواند از راه یک ورید (مثلاً درحین تزریق وریدی) ،مقعد، واژن، آلت، دهان و سایر غشاهای مخاطی (نظیر چشم و مخاط داخل بینی) و یا بریدگیها و زخمها وارد بدن میزبان شود[۱۱].
بیماران هموفیلی و معتادان تزریقی که از سرنگ و سوزن بطور مشترک استفاده میکنند از گروههای پر خطر در ابتلا به ایدز به حساب میآیند.[۴]
· هر وسيله تيز و برنده كه احتمال آغشته شدن به خون آلوده را داشته باشد، در صورت ضد عفونی نشدن و ايجاد زخم، میتواند فرد سالم را آلوده کند. پس ابزار پزشکی، دندان پزشکی، لوازم خال كوبی، سوراخ كردن گوش، حجامت، قمه زنی، تيغ سلمانی و مسواک ممكن است باعث انتقال آلودگی شود.[نیازمند منبع]
اما بیماری ایدز در صورت تماس با خون ویادر صورت حاملگی مادرحامله و یا در صورت تماس با سرنگ الوده و...چقدرقابلیت انتقال دارد ؟
درصد احتمال انتقال از راه خون و فراورده های آن دریک نوبت نود درصد است. درصداحتمال انتقال از مادر به جنین و نوزاد در یک نوبت بیست تا جهل درصد می باشد . با سرنگ الوده این درصد نیم تا یک درصد است و درورود اتفاقی سوزن الوده نیز نیم تا یک درصد می باشد .
تعاریف اسیب های بعد از تماس:
اسیب های پرخطر:اسیب با سوزن کلفت و توخالی - اسیب عمیق- اسیب با وسایل دارای خون واضح - اسیب با سوزنی که ازداخل رگ بیمار خارج شده باشد - فرد منشا در مراحل اولیه عفونت ایدز و یا در مراحل پیشرفته ایدز باشد
اسیب های کم خطریا با ریسک متوسط: اسیب با سوزن های توپر و نازک مانندسوزن بخیه - تماس های زیرپوستی و سطحی - تماس با مایعات بدن درصورتی که خون قابل رویت نداشته باشد - تماس با پوست سالم در سطح وسیع و یا در مدت زمان بیش از چند دقیقه
اسیب های بی خطر یا بدون ریسک : تماس با مایعات غیر خونی و بالقوه غیر عفونی مانندادرار و اشک - تماس پوست سالم در سطح کوچک یا کوتاه مدت با خون یا مایعات دیگر بدن
تست های پیگیری معمولا 6 هفته , سه ماه و 6 ماه بعد از تماس توصیه شده است . درحال حاضر مدت چهار هفته برای درمان پیشگیری کافی دانسته شده است . در صورت رد عفونت های ایدز درفرد منشا, درمان پیشگیری را در هر زمانی می توان قطع نمود .
· از مادر مبتلا به جنین: ویروس میتواند از طریق مادر آلوده به جنین در داخل رحم ویا حین زایمان و یا در طی دوران شیردهی (که میتوان به وسیله جایگزینی شیر مادر از آن جلوگیری کرد) به جنین یا نوزاد منتقل شود[۱] [۳]. این شیوه در مورد ابتلای کودکان بسیار شایع است به طوری که ۹۰ درصد تمامی کودکان مبتلا به HIV در سال ۲۰۰۳ از طریق انتقال مادر به کودک دچار شدند، هرچند داروها در کاهش احتمال این انتقال موثرند.[۱]
نوشته روی پوستر:
من مبتلا به ایدز هستم، مرا بغل کنید.
من نمیتوانم شما را بیمار کنم.
· از طریق بوسیدن، تماس پوستی یا دست دادن.
· از طریق استفاده مشترک از لوازم آشپزی مانند بشقاب، قاشق و چاقو.
· از طریق تماس با صندلی توالت.
· از طریق حشرات، نیش یا گاز حیوانات.
· از طریق شنا در استخرهای عمومی.
· از طریق خوردن غذایی که توسط فرد مبتلا به اچ آی وی تهیه شده باشد.
از آنجا که تاکنون واکسن و یا علاج قطعی برای این بیماری کشف نشدهاست و در آینده نزدیک نیز امکان پذیر به نظر نمیرسد مهمترین راه مبارزه با این بیماری پیشگیری و آموزش است.
گزارش سال ۲۰۰۷ بانک جهانی در مورد ایدز در جنوب آسیا، شیوع بیماری ایدز را «شدید» اما «قابل پیشگیری» میداند.
برای پیشگیری از انتقال اچ آی وی، بهترین راه خودداری از برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا و یااستفاده از کاندومهای جنس لاتکس (نوعی پلاستیک) است.
ذرات با ابعاد اچ آی وی نمیتوانند از کاندوم لاتکس عبور کنند و اگر به درستی و به طور منظم استفاده شوند شیوه کاملاً موثری در کاهش خطر انتقال بیماری محسوب میشوند. هرچند تنها شیوه صد در صد موثر خودداری کامل از آمیزش جنسی با افراد مشکوک به داشتن رفتارهای پرخطر است.
معتادان تزریقی میتوانند با خودداری از مصرف سرنگهای مشترک خطر ابتلا به اچ آی وی را کاهش دهند.
از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجهها و همچنین افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیضها روز اول دسامبر هر سال به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شد و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته میشود ،هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفتهاست و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود.
در روز جهانی ایدز مردم لباسهایی مزین به روبان قرمز بر تن
نظرات شما عزیزان: