پابه‏پاى آفتاب

عشق، تحفه‏ايست گرانبها از جانب خداى عاشقان، در اين محنت سراى عالم به فرزند انسان، آدمى هماره زنده به دم مسيحايى عشق است والا، مرده‏ايست در ميان زندگان، لسان الغيب چه به جا فرموده است:
هر آن كسى كه در اين حلقه نيست زنده به عشق
بر او نمرده، به فتواى من نماز كنيد
و مهدى، اين هديه خدايى را، در قامت بلند امام عاشقان، حضرت روح الله(ره)، مجسم مى‏ديد. قريب به يك سال از نخستين ملاقات حضورى او با آفتاب جماران سپرى شده بود. طى يك سالى كه گذشت، مهدى بارها آرزو كرده بود تا يك بار ديگر گل روى نايب عام حضرتِ ولى‏عصر(عج) را از نزديك ببيند. به كرات با خود انديشيده بود؛ آيا مى‏شود همه تشنگى‏هاى عمر كوتاه خود را، با يك جرعه نگاه زلال آن يار مهربان فرو نشاند؟ هميشه با خود مى‏گفت: آيا زلال‏ترين چشمه‏ها و گواراترين آبهاى عالم، ياراى آن را دارند تا خود را ناگاه زلال و چشمان دريايى هميشه بيدار آن يگانه يار، برابر بدانند؟ هر چند، يقين داشت كه آنان نيز، از اين قياس نابه جا، شرم داشتند.
شايد بارها در خواب ديده بود در مسجدى مردم نشسته‏اند كه از گرداگرد پنجره‏هاى نزديك به سقفِ آن، شعاع‏هاى نور همچون فواره‏اى رنگين بر صحن مسجد و بر سر و روى نمازگزاران پاشيده شده است. در آن مسجد جوانانى خوش قامت و رعنا و مهربان صف در صف نشسته‏اند و مهدى نيز در يكى از صف‏ها نشسته است. ناگاه مى‏ديد سيّدى نورانى و رشيد از در مسجد عبور مى‏كند تا شايد به محراب داخل شود و امام(ره) كمى كوتاه قدتر از او و با ادب تمام پشت سر ايشان و با فاصله بسيار كم روان است. مهدى از بغل دستى‏اش مى‏پرسد او كيست، امام را شناخته اما آن‏كه پيشاپيش او بود كيست. يكى از هم آنان كه كنار مهدى نشسته است مى‏گويد: او ميوه دل زهرا، حضرت حجت(عج) است و از خواب بيدار مى‏شود.
به دنبال خاتمه عمليات والفجر يك و مراجعت نيروهاى لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم به پادگان دوكوهه، مهدى تا پايان دهه اول ارديبهشت سال 1362 سرگرم رسيدگى به امور گردان مقداد و كمك به فرمانده اين گردان، «محمدرضا كارور»، براى تجديد سازمان واحد تحت مسؤوليت‏شان بود. روز پانزدهم ارديبهشت 62 او به تهران بازگشت تا با اعضاى خانواده و دوستان و آشنايان ديدارى تازه كند.
كسى خبر ندارد كه مسؤولين وقت سپاه تهران در وجود اين جوان رزمنده، چه خصوصياتى را يافته بودند كه او را براى مأموريتى خطير، برگزيدند: پاسدارى از بيت مقدس حضرت امام(ره). روز بيست و چهارم ارديبهشت، مهدى به پادگان ولى عصر(عج) فرا خوانده شد و همان جا، اين مأموريت به وى ابلاغ شد. او براى مدت دو ماه از سپاه منطقه 10 به پايگاه شميرانات مأمور شده بود تا پاسدار سر منزل عشاق آخر الزمان باشد.
در معرفى نامه او كه به امضاى جانشين رييس وقت ستاد سپاه منطقه 10 رسيده، مى‏خوانيم:
بسمه تعالى شماره: 81-1511
تاريخ: 1362/2/24
به: سپاه پاسداران انقلاب اسلامى (منطقه 10 - پايگاه شميرانات).
از: ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامى (منطقه 10 - كارگزينى)
موضوع: برادر مهدى خندان فرزند امام‏قلى.
سلام عليكم
بدين وسيله برادر نامبرده از تاريخ 62/2/24 به مدت دو ماه، به آن پايگاه معرفى مى‏شوند.
موفق و مؤيد باشيد
مسؤول ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامى - منطقه 10
حسين دهقان از طرف - امضاء و مهر
رونوشت: كارگزينى منطقه 10 - بخش مأمورين

در همين دوران بود كه دست تقدير الهى، ناب‏ترين خاطرات شيرين را در دفتر زندگانى او، رقم زد. يكى از شب‏هاى گرم خردادماه سال 1362 كه مهدى از جماران به خانه بازگشت، براى مادرش ماجراى شگفت‏انگيزى را نقل كرد كه اكنون، در گذر بيش از دو دهه از آن ايام، از آن حديث‏هاى دلنشينى است كه ورد زبان هر رزمنده پاسدار و بسيجى تهرانى است. مادر مهدى مى‏گويد:
«... يك شب مهدى به خانه آمد و با خوشحالى و شور و شعف عجيبى به من گفت: ننه، ديشب كه بچه‏ها داشتند كشيك مى‏دادند، حضرت امام وارد حياط منزل شد تا قدم بزند، بعد رفت سر وقت يكى از بچه‏ها و به او گفت: پسرم، مى‏شود اسلحه‏ات را به من بدهى تا به جاى تو نگهبانى بدهم؟
آن بنده خدا، تفنگ خودش را با احترام به امام داد. امام هم عباى خودش را داد دست آن برادر و بعد، دو ساعت تفنگ به دوش، به جاى او پاسدارى داد. بعد كه نوبت كشيك آن بنده خدا داشت تمام مى‏شد، امام تفنگ را به او پس داد و عبايش را گرفت.
مهدى اين ماجرا را خيلى قشنگ تعريف كرد. من از او پرسيدم: ننه جان، اون پسر چه عكس‏العملى نشان داد؟ او گفت: ننه، او مؤدب ايستاد و از جاى خودش تكان نخورد. امام چند دفعه به او گفت: پسرم، شما خسته‏اى، برو استراحت كن. ولى آن پسر نرفت و همان جا، كنار امام ماند. بعد از تمام شدن نگهبانى، امام توى حياط ايستاد به نماز شب. آن بنده خدا هم ايستاد به اقامه نماز شب. به مهدى گفتم: مادرجان، خوشا به حال پدر و مادرش، خوشا به حال خودش. حالا مادر، بگو بدانم، اين بچه چند ساله بود؟ گفت: تقريباً هم سن و سال خودم. گفتم: ننه، آن پسر چه شكلى بود؟ از من رو گرداند و مختصر گفت: ننه، عجب چيزها مى‏پرسيد از آدم، خب يك بنده خدايى بود ديگر.»
از اين ماجراى لطيف و جالب، بسيارى از دوستان مهدى در يگان حراست بيت حضرت امام(ره) مطلع بودند و آن پاسدار جوان را هم مى‏شناختند، ليكن هيچ يك از اعضاى خانواده خندان، از هويت آن پاسدار سعادتمند آگاه نبود.
پدر مهدى مى‏گويد:
«... چند سال بعد از شهادت مهدى، يك روز براى ديدن دوست‏هاى او به جماران رفتم. پاسدارها دورم حلقه زدند و گفتند: حاج آقا، آيا شما خبر داشتى امام به جاى پسر شما پاسدارى داده بود؟ بنده در اين‏باره اظهار بى‏اطلاعى كردم. بعد همان جوان‏ها به من گفتند: بعد از اين كه مدت كشيك دادن امام به جاى مهدى تمام شد، ايشان تفنگ را به پسرتان پس داد، دست به شانه او گذاشت و فرمود: جوان، ان‏شاءالله خداى تعالى عاقبت شما را ختم به خير بفرمايد و از زندگى‏ات خير ببينى.»
طى آن دو ماهى كه خداوند توفيق پاسدارى از خانه آفتابى خورشيد جماران را نصيب مهدى كرد، او به سان پروانه‏اى شيداى نور، گرد شمع فروزان وجود امام در طواف بود. هر بار كه جهت انجام وظيفه، به جماران مى‏رفت، ابتدا به زيارت و دستبوسى امام مى‏رفت و سپس به انجام كارهاى ديگرش مى‏پرداخت. عمق اين علاقه را مهدى در فرازى از وصيتنامه‏اش اين‏گونه بيان مى‏كند: «اى كاش مى‏توانستم حرف دلم را راجع به امام عزيز بر روى كاغذ بياورم، ولى نمى‏توانم. فقط همين‏قدر بگويم كه در دنيا دلم براى هيچ‏كس تنگ نمى‏شود و آرزوى زيارت كسى را بعد از آقا امام زمان(عج) و ائمه معصومين ندارم، مگر امام عزيزم كه جانم فدايش باد.»
او در پشت جبهه هم آسوده نمى‏نشست و به خانواده‏هاى شهدا سركشى مى‏كرد، در مراسم و محافل بسيجيان حضور مى‏يافت و تا پاسى از شب گذشته، براى بچه‏هاى بسيجى برنامه‏هاى فرهنگى و نظامى ترتيب مى‏داد.

عروس شهادت

همزمان با به پايان رسيدن مدت مأموريت مهدى در سپاه شميرانات، دوستانش در ستاد فرماندهى لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم به او اطلاع دادند كه «حاج همت» دستور داده لشكر به «اردوگاه شهيد بروجردى» (معروف به قلاجه) در حاشيه جاده اسلام‏آباد - ايلام منتقل شود. علت اين جابه‏جايى، دور خيز مسؤولين عالى‏رتبه جنگ براى طرح‏ريزى يك عمليات گسترده در منطقه عملياتى غرب با هدف تصرف ارتفاعات استراتژيك «بمو» در غرب ريجاب و سوار شدن نيروهاى ايرانى بر بلندى‏هاى سركوب نوار مرزى آن محور بود.
مهدى براى الحاق مجدد به جمع همرزمانش سر از پاى نمى‏شناخت. درست در همين ايام بود كه پدر و مادر مهدى، در صدد برآمدند تا آستين بالازده و براى فرزندشان همسر شايسته‏اى انتخاب كنند. اين در حالى بود كه او با سماجت عجيبى اصرار داشت كه تن به ازدواج ندهد. هر بار كه صحبت تشكيل خانواده و داشتن زن و فرزند را با مهدى پيش مى‏كشيدند، خيلى مفيد و مختصر در جواب آن‏ها مى‏گفت: «مرا به حال خودم بگذاريد، من زن بگير نيستم، والسلام!» روز بيست و هفتم تيرماه سال 1362، مهدى براى مدت شش ماه از سوى ستاد سپاه منطقه 10 تهران به لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم مأمور شد و همان روز، عازم منطقه شد. در حكم مأموريت وى آمده است:

باسمه‏ تعالى شماره: 10/81/30822
جمهورى اسلامى ايران تاريخ: 1362/4/27
پيوست: ندارد
به: لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم
از: ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامى منطقه 10 - كارگزينى
موضوع: برادر مهدى خندان فرزند امام‏قلى
سلام عليكم؛
بدين وسيله با مأموريت نامبرده از تاريخ 62/4/27 به مدت شش ماه موافقت مى‏شود.
مسؤول ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامى منطقه 10
حسين دهقان
امضاء و مهر

به محض ورود به منطقه، به دستور «حاج همت»، جانشينى تيپ يكم عمار لشكر 27 به مهدى محول شد و از آن جا كه او از شهريور سال 1360 تا پاييز 1361 در منطقه ريجاب حضور داشت و در عمليات اميرالمؤمنين‏عليه السلام توانسته بود نيروهاى تحت امرش را تا دامنه‏هاى جنوبى و شمالى ارتفاعات «بمو» برساند، موظف شد تا در كليه مأموريت‏هاى شناسايى ارتفاعات مزبور، به اتفاق مسؤولين واحد اطلاعات و تيم‏هاى شناسايى لشكر 27 فعالانه شركت كند. ديگر شب و روز مهدى وقف اين مأموريت شده بود. فرمانده برومند تيپ يكم عمار، على‏اكبر حاجى‏پور نيز، با ايمان به كفايت و كارآيى بالاى مهدى، همه جا دوشادوش او حضور داشت و اين سرداران دلاور سر آن داشتند تا با شناسايى دقيق و بى‏وقفه «بمو»، سرانجام به هر قيمت ممكن، اين ارتفاعات سركش و صعب‏العبور جبهه غرب را به زانو درآورند.
ليكن خانواده مهدى كه در آتش اشتياق دامادى او مى‏سوختند، دست بردار نبودند. از همين روى، برادرش را به منطقه فرستادند تا بلكه وى با صحبت و نصيحت، مهدى را براى امر خير، راضى كند. او مى‏گويد:
«... به سفارش خانواده رفتم منطقه تا او را راضى به ازدواج كنم به من گفت: اگر من ازدواج كنم، يعنى تكميلِ تكميل شدم، يعنى خداحافظ. حتى يك روز به من گفت: من عروسى كنم، شش ماه بيشتر زنده نمى‏مانم.»
مادر مهدى مى‏گويد:
«هر چه ما اصرار مى‏كرديم بيا زن بگير، زير بار نمى‏رفت، مى‏گفت: براى برادر كوچك‏ترم زن بگيريد، بالاخره يك‏سال و نيم بعد از ازدواج برادر كوچك‏ترش كه كلى به او اصرار كرديم، گفت: باشد حالا كه شما اصرار داريد ازدواج مى‏كنم ولى مطمئنم كه بعد از ازدواج طولى نمى‏كشد كه من شهيد مى‏شوم.»
پدر مهدى مى‏گويد:
«بعد از آن همه مقاومت سرسختانه‏اى كه به خرج مى‏داد، با كمال تعجب ديدم آمد و گفت: من ديگر مخالفتى در اين‏باره ندارم. منتها به من گفت: بابا حالا كه برايم خواستگارى مى‏كنيد، اول به خانواده دختر بگوييد اين پسر قرار است شش ماه ديگر شهيد شود، ببينيد چه عكس‏العملى نشان مى‏دهند. من گفتم: من نمى‏روم اين را بگويم. مهدى به من گفت: آقاجون اگر خودت جاى آن دختر بودى چه مى‏گفتى؟ گفتم: خوب اگر من خودم بودم، قبول نمى‏كردم هيچ‏وقت قبول نمى‏كردم، وقتى قراره شش ماه ديگر شوهرم شهيد بشود چرا اصلاً از الان قبول كنم؟ گفت: خوب، اگر ديديد اين جواب را داد، بدانيد كه اين دختر به درد من نمى‏خورد.
بالاخره وقتى ديد خيلى اصرار مى‏كنم، گفت: بابا اگر گفت «نمى‏خواهم» كه هيچ. اما اگر گفت توكل من به خداست و عمر آدم دست خداست هر چيز خدا بخواهد همان مى‏شود، بدانيد كه او براى من مناسب است و من بعداً مى‏روم با او صحبت مى‏كنم.»
مادر مهدى مى‏گويد:
«بعد از گفتن شرط و شروط مهدى، بالاخره دختر موردنظر، كه در واقع نوه دايى خودم بود، انتخاب شد. آماده شديم برويم صحبت كنيم كه مهدى باز درآمد و گفت: من فردا مى‏خواهم بروم كردستان، گفتم: ننه، عزيزم ما مى‏خواهيم برويم اينجا صحبت كنيم. گفت: من زود برمى‏گردم. توى همين حال، ما را گذاشت و رفت كردستان. يك هفته بعد كه از كردستان برگشت، رفتيم خواستگارى. وقتى رفتيم، دختر كم سن و سال بود و مادر هم نداشت. يك‏ساله بود كه مادرش را از دست داده بود. اما از خانواده‏اى متدين و عاشق اهل بيت بودند. مهدى نشست و با اين دختر صحبت كرد و به او گفت: «شما خوب فكرهايت را بكن، احساساتى تصميم نگير، دنيا را چه ديدى؟ اصلاً امكان دارد اين آدمى كه به همسرى انتخاب مى‏كنى و الان روبرويت نشسته، دست يا پايش قطع شود، ممكن است شهيد بشود. هر چه مى‏خواست به او گفت و دختر هم با تمام وجود قبول كرد. ما آن شب نشستيم و حرف‏هايمان را كه زديم، مى‏خواستيم قرار عقد را بگذاريم، كه مهدى باز گفت: مى‏خواهم بروم كردستان، دوباره رفت. او هميشه به من مى‏گفت: مادر جان! بدان اگر من زن بگيرم شش‏ماه بيشتر ميهمان شما نيستم. گفتم: چرا؟ گفت: با ازدواج من، نصف ديگر دينم كامل مى‏شود و شهيد مى‏شوم. بالاخره از كردستان برگشت و عقد كرد. شبى كه زنش را عقد كرديم، برگشتيم خانه خودمان، ساعت يك بعد از نصف شب بود. ديدم بچه‏ها همه خوابند اما مهدى داشت وضو مى‏گرفت. طبق معمول داشت براى نماز شب آماده مى‏شد. هميشه نماز شب مى‏خواند ولى آنقدر در اين عبادت شبانه احتياط به خرج مى‏داد كه هيچكس متوجه نمى‏شد. همانطور كه داشت وضو مى‏گرفت، ديدم برگشت و پشت سرش را نگاه كرد، ديد من نشسته‏ام. داشت به آرامى آيه‏هاى قرآن را تلاوت مى‏كرد، آب وضو از محاسنش مى‏چكيد. تا مرا ديد، خنديد و گفت: مادر تو اينجا نشسته‏اى؟ گفتم: آره مادرجان. گفت: ديگر خيالت راحت شد؟ گفتم: نه مادر، روزى كه دست عروسم را توى دستت بگذارم خيالم راحت مى‏شود، الان فقط او را برايت عقد كرده‏ام. گفت: مادر اين هم براى تسلى دل شما بود، من شش ماه بيشتر ميهمان شما نيستم، اگر خدا بخواهد من به آن چيزى كه مى‏خواستم مى‏رسم!.»
مهدى وقتى پاى سفره عقد نشست، سرشار از عبوديت و تقوا بود و از طرفى تو گويى به حقايقى اشراقى وقوف يافته بود كه مى‏گفت: تنها شش ماه ميهمان سفره شما خاكيان هستم. او در اين مدت كوتاه با همسرش رفتارى بزرگوارانه و محبت‏آميز داشته است، آنچنان كه گويى سالها با او زندگى كرده و زندگى خواهد كرد.

لطافت روحى

مهدى بار ديگر كوله‏بار سفر بست و راهى عشق‏آباد جبهه‏ها شد. اين بار كوههاى اسلام‏آباد غرب به مأمن امنى براى لشكريان محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم مبدل شد. اردوگاه با صفاى قلاجه در حاشيه جاده اسلام آباد - ايلام، محل استقرار لشكر 27 بود. گردان‏ها يكى پس از ديگرى با پيوستن نيروى بسيجى به صفوف‏شان شكل مى‏گرفتند. سيماى باصفاى مهدى، كه اين بار معاون «تيپ يكم عمار لشكر 27« بود هيبت و جلال خاصى داشت، اما نه هيبت و هيمنه‏اى دروغين، ناشى از غرور و هواى نفس، چرا كه او ياد گرفته بود كه فرمانده دل‏هاى بسيجيان باشد نه فرمانده تن‏ها.
او به يمن فراست ايمانى خود، به راز نفوذ در دل‏هاى بسيجى‏ها پى برده بود و بسيجى‏ها نيز به عمق علاقه مهدى نسبت به خودشان آگاهى پيدا كرده بودند. از آن پس هر وقت مهدى در اردوگاه راه مى‏رفت تعداد زيادى از بسيجى‏ها نيز گرداگرد وجود او مى‏چرخيدند. مهدى علاوه بر آن‏كه براى رزم‏آوران لشكر در جبهه‏ها فرماندهى لايق بود، در منزل و ميان اعضاى خانواده هم راهنماى خوبى براى اهل خانه بود. وقتى به مرخصى مى‏آمد سعى مى‏كرد در همان مدت كمى كه پيش خانواده هست افراد خانواده، خصوصاً كوچكترها را نسبت به وظايف شرعى و دينى خود آشنا كند.
كتاب‏هاى دينى و اخلاقى به جوانان و نوجوانان هديه مى‏داد و آن‏ها را تشويق به مطالعه اين كتاب‏ها مى‏كرد.
محرم سال 1362 اردوگاه قلاجه، حال و هواى ديگرى داشت. گردان‏هاى لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم با راه‏اندازى دسته‏هاى عزادارى در محوطه گردان عمّار ياسر تجمع مى‏كردند. آن‏جا مهدى براى دسته‏هاى عزادارى گردان‏ها نوحه مى‏خواند و آن‏ها هم به سر و سينه خود مى‏كوبيدند.
مهدى با صداى دلنشين خود در اردوگاه قلاجه گل كرد و بچه‏هاى بسيجى تيپ يكم عمّار، شيفته اخلاق مردانه و متين و صداى خوش و دلنشين او شدند.
مهدى مخلص بود و اين اخلاص و پاكى او موجب شده بود مطالبى را درك كند كه ديگران از فهم آن عاجز بودند. اين واقعيت را حاج آقا پروازى اين‏گونه تبيين مى‏كند: «برخى ممكن بود مهدى را يك جنگجوى شلوغ، خشن، سخت و البته اهل بگو و بخند بدانند، شايد به دليل همين برخوردهاى ظاهرى در رفتار و كنش مهدى بود كه هر كس قادر نبود آن اخلاص و لطافت ايمانى روح او را ببيند.
از طرفى يكى ديگر از نكات مهم در مورد مهدى خندان، مسئله اعتقاد و عقيده اين فرمانده جوان در هر امرى به امداد الهى بود. من يادم هست بعد از اين‏كه در تابستان سال 62 لشكر از دوكوهه آمد قلاجه براى آماده شدن در عمليات، يك روز من در مقر گردان مقداد ايستاده بودم كه مهدى آمد. مهدى سيگار مى‏كشيد. آن روزها لشكر 27 به بر و بچه‏هاى سيگارى، به صورت هفتگى سهميه سيگار مى‏داد.××× 1 از اسفندماه سال 1362 بود كه توزيع و استعمال سيگار در لشكرهاى سپاه ممنوع شد. ××× يكبار يكى از بچه‏ها آمد پيش مهدى و گفت: آقا مهدى اگر سيگار دارى به من بده. ايشان دست كرد توى جيبش و همان يك پاكت سيگار را كه سهميه او بود، يكجا درآورد و داد به آن آقا، من هم مى‏دانستم او همين يك پاكت سيگار را داشت و اين را هم مى‏دانستم كه قاعدتاً او هر نيم ساعت يا چهل و پنج دقيقه يك سيگار مى‏كشد و اگر سيگار نباشد؛ حالا از روى تلقين يا عادت، مقدارى عصبى مى‏شد، از او پرسيدم: مهدى تو همين يك پاكت سيگار را داشتى؟ البته مى‏دانستم اما براى اطمينان پرسيدم. گفت «بله». گفتم: خوب مرد حسابى تو فكرش را كرده‏اى كه اگر نيم ساعت ديگر سيگار نداشته باشى، عصبى مى‏شوى و سر بچه‏هاى مردم داد و بيداد مى‏كنى؟، يك كمى رفت توى فكر و بعد برگشت گفت: حاج آقا! شنيده‏ام يك آيه و يا روايتى داريم كه مى‏گويد اگر يكى بدهى ده تا به تو مى‏دهند آيا اين درست است يا نه؟ اصلاً فكر نمى‏كردم كه يك چنين برخوردى با من داشته باشد، خلاصه من هيچ‏چيز ديگرى نتوانستم بگويم، سرم را انداختم پايين و با خودم گفتم خوب اين آيه هست، اين روايت هست، اين اعتقاد ايشان هم هست، هيچ‏چيز نگفتم و ايشان هم خيلى عادى خداحافظى كرد و كنار جاده سوار ماشين شد و رفت به طرف محل استقرار گردان عمارياسر، بعد از حدود 20 دقيقه كه از رفتنش گذشته بود، ديدم با وانت تويوتا برگشت سمت ستاد. پشت وانت سوار شده بود و از همان بالاى تويوتا ديدم دارد داد مى‏زند: حاجى، حاجى!
آمدم خودم را كشيدم كنار جاده كه من هم با آنها بروم ستاد، ايشان داشت رد مى‏شد من هم اشاره نكردم كه بايستد و او هم فكر كرد كه من مى‏خواهم همين جا بايستم و رد شد و رفت. در حين اين كه داشت رد مى‏شد، چون هوا سرد بود و اوركت تنش بود، زيپ اوركت را باز كرد و دست كرد جيب بغلش؛ ديدم يك باكس××× 1 هر باكس، حاوى 10 بسته سيگار است. ××× از همان نوع سيگارهايى بود كه او داده بود به يكى از بچه‏ها. نشان داد و رد شد و رفت. بعد كه برگشت، گفتم: مهدى اون چى بود. مى‏دانستم اما عمداً پرسيدم گفت: حاج آقا اين مصداق عينى همان آيه است: من با اعتقاد به اين آيه يك پاكت سيگار را دادم و رفتم سوار ماشين شدم، داشتم مى‏رفتم كه يك ماشين ديگه داشت مى‏آمد، آن ماشين بوق زد و ما هم نگه داشتيم. بعد يك نفر از توى ماشين آمد گفت: آقا مهدى، اين يك باكس سيگار مال تو، آن را داد به من و رفت.»

شير كوهستان

مهدى در مدت كوتاهى از يك بسيجى ساده به يك فرمانده عملياتى سطح بالاى جنگ ارتقاء يافت و اين همه به يمن اخلاص، تدبير، ذكاوت، شجاعت، ابتكار و روحيه بالاى اطاعت‏پذيرى او بود. او با آنكه يكى از فرماندهان جنگ بود اما هميشه ابا داشت از آنكه كسى از اين موقعيت نظامى او مطلع شود. مهدى در حقيقيت مظهر نسلى جديد و نماينده يك نسل پرشور و توانمند بود. در واقع همه مناسبات دست به دست هم داده بودند تا نسلى نو از فرماندهان سپاهى كه ثمره انقلاب بود در بهترين شرايط نظامى و اخلاقى، اداره امور جنگ را بر عهده بگيرند و مهدى يكى از فارغ‏التحصيلان اين دانشگاه بود. او جوانى مدير و مدبر و رازدار بود و همه كسانى كه او را مى‏شناختند به خوبى مى‏دانستند كه يكى از خصوصيات بارز فرماندهى‏اش، حفظ اسرار نظامى است. اولين خصوصيت فرماندهى مهدى خندان شجاعت و بى‏باكى هوشمندانه او بود. اين را همه همرزمان او به اتفاق تأئيد مى‏كردند، يكى از كسانى كه در سخت‏ترين و حساس‏ترين نبردهاى دوران دفاع مقدس در كنار او بود، حاج آقا پروازى است. او در مورد شجاعت مهدى مى‏گويد:

«مهدى خندان از زمره آن سنخ فرماندهان جنگ بود كه در رده افراد نترس قرار داشت. خيلى‏ها را داشتيم كه سر نترسى داشتند و شجاع بودند، اما بعضى‏ها شجاع‏تر بودند، اگر بخواهم چند نفر از اين افراد شجاع‏تر را نام ببرم، يكى از آنها مهدى است.»

به بن بست رسيدن كار شناسايى در منطقه بمو××× 1 نيروهاى شناسايى واحد اطلاعات لشكر 27 از خرداد تا آبان 62 به مدت 5 ماه متمادى، به صورت شبانه‏روزى در منطقه بمو سرگرم مأموريت‏هاى اكتشافى بودند. ××× و روشن شدن اين مطلب كه اجراى عمليات در آن منطقه ناممكن است، تأثير نامطلوبى بر روحيه نيروهاى لشكر بر جاى نهاد. فرماندهان با آوردن دلايل منطقى، سعى در توجيه رزمندگان داشتند و مى‏خواستند هر طور شده نيروها را ترغيب كنند كه بمانند و تسويه حساب نكنند تا در عمليات ديگرى كه در منطقه مريوان در حال انجام بود شركت كنند. مهدى با كلام نافذ خود خيلى خوب توانست نيروهاى تحت امرش در «تيپ يكم عمار» را متقاعد كند كه دل به خدا بسپارند و از حوادث پيش آمده دلسرد نشوند. در همان حال از طرف فرماندهى كل سپاه، به لشكر ابلاغ شد تا سريعاً خود را به مريوان رسانده و در ادامه عمليات والفجر 4 شركت كند.

دوباره شادى و هلهله بچه‏ها فضاى اردوگاه قلاجه را پر كرد. طى كمتر از 12 ساعت كليه نيروها آماده حركت شدند و در يك حركت نمايشى كل نيروهاى لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم به صورت ستون نظامى از اسلام‏آباد به سمت مريوان حركت كردند. اين نمايش قدرت با شكوه باعث دلگرمى مردم منطقه شد. نيروهاى لشكر پس از پشت سر گذاشتن شهر جنگ زده مريوان در منطقه شيلر اردوگاه خود را برپا كردند و آماده دريافت دستور حمله شدند.

اما قبل از حمله لازم بود تا عناصر شناسايى لشكر، اطلاعاتى از سپاه يكم دشمن و وضعيت استقرار واحدهاى آن داشته باشند. حجت معارف‏وند يكى از نيروهاى اطلاعات لشكر 27 مى‏گويد:

«چند ساعتى از ورود ما به منطقه نمى‏گذشت و هنوز چادرمان را علم نكرده بوديم كه حاجى××× 1 سردار شهيد محمد ابراهيم همّت. ××× به سراغ‏مان آمد. من و مسؤول واحدمان «حاج سعيد قاسمى» و سرگروه تيم‏هاى شناسايى به همراه حاجى به بازديد منطقه عملياتى رفتيم تا از بلندى، منطقه را شناسايى كنيم.

صحبت‏هاى حاجى زياد طول نكشيد. با دست، نقاطى را به ما نشان داد و آخرين محورهاى جبهه و وضع يگان‏هاى خودى و دشمن را مشخص كرد. بعد رو به ما كرد و گفت:

فرصت زيادى نداريد. شب عمليات معلوم نيست. ممكن است پس فردا باشد يا چند روز بعد، ولى براى شناسايى منطقه، وقت كمى داريم. از اين فرصت كوتاه استفاده بيشترى بكنيد تا عمليات با موفقيت انجام شود.

صداى گرم و صميمى حاجى هميشه مايه قوت قلب و اطمينان خاطر بچه‏ها بود.

-: كار را كاملاً جدى بگيريد، چون كه همه بسيجى‏ها منتظرند، تا شما عراقى‏ها را به آنها نشان دهيد!

حاجى كه رفت، ما مانديم و دشت و قله بزرگ شناسايى نشده. قله با هيبتى هول‏انگيز در مقابل ما خودنمايى مى‏كرد، با تن‏پوش سبز مخملى و نوكى تيز و برآمده از ميان قله‏ها. دامنش آنقدر گسترده و پرچين بود كه با يك نگاه نمى‏شد تمام آن را ديد و تازه اين يك قسمت از منطقه بود. آن سمتش را خدا مى‏دانست كه چه خبر است.

چند ساعت بيشتر به غروب نمانده بود. ما تا آنجا كه مى‏توانستيم با دوربين كار كرديم، بعد به اردوگاه برگشتيم و نيمه شب دوباره كار شناسايى را با پشت سر گذاشتن خاكريز خودى و رخنه به مواضع دشمن ادامه داديم.

دشمن مرتب منور مى‏زد و بى‏هدف تيراندازى مى‏كرد و ما مجبور بوديم با احتياط پيش برويم.

شب بعد، در حالى كه اطراف خود را نگاه مى‏كرديم، به منطقه دشمن وارد شديم و تا پشت خط كمين دشمن نفوذ كرديم و جاده مواصلاتى را كه به شهر مرزى «پنجوين» در شرق استان سليمانيه عراق مى‏رفت، شناسايى كرديم.

اطراف جاده پر بود از مزارع و باغ‏هاى كشاورزى. آنها را هم پشت سر گذاشتيم و رسيديم به پاى ارتفاعات «كانى مانگا». تعداد يال‏ها و شيارهاى روى كوه به حدى بود كه پيدا كردن راهكار مناسب را مشكل مى‏كرد.

مدت زمانى اين پا و آن پا كرديم و عاقبت روى يالى كه حدس مى‏زديم به قله 1904 برسد، حركت كرديم.

چند ساعتى به صبح باقى نمانده بود و هنوز در نيمه راه بوديم. چاره‏اى نداشتيم و بايد برمى‏گشتيم. ممكن بود تا به بالاى قله برسيم، هوا روشن شود و در نتيجه، شناسايى لو برود.

هنگام بازگشت، شاهد فعاليت و تحركات واحد مهندسى سپاه يكم دشمن بوديم. آنها در نقاط مختلف، اقدام به ايجاد خاكريز، احداث سنگر يا ميادين مين و نصب سيم خاردار و موانع ايذايى ديگر مى‏كردند.

صبح روز بعد، وضع منطقه و فعاليت‏هاى دشمن را به حاجى گزارش داديم. آن شب قرار بود كه شب عمليات باشد، ولى عصر همان روز از طرف ستاد فرماندهى لشكر پيام آمد كه بچه‏ها مى‏توانند به شناسايى بروند، چون عمليات تا چند شب ديگر به تأخير افتاده بود.

آن شب دوباره از خاكريز خودمان گذشتيم و به رودخانه «قزلچه» رسيديم. در دو مرحله قبلى عمليات، عراقى‏ها در عقب‏نشينى از دشت شيلر، پل روى اين رودخانه را منفجر كرده بودند و در وسط پل، حفره‏اى به طول دو سه متر ايجاد شده بود. شب‏هاى قبل توجهى به رودخانه نمى‏كرديم، ولى آن شب به آرامى از روى رودخانه مى‏گذشتيم كه ناگهان پاى يكى از بچه‏ها از روى سنگى سر خورد و افتاد داخل آب. عمق رودخانه كم بود، ولى تمام بدنش خيس شد. هنوز چند مترى از رودخانه دور نشده بوديم كه صداى چند عراقى را شنيديم. زمينگير شديم. نفس را در سينه حبس كرديم و با دقت همه جا را نگاه كرديم. سياهى چند عراقى را توى دشت ديديم، كه به صورت دشتبان اطراف را مى‏گشتند و جلو مى‏آمدند.

به سوى دشت ذهاب

هنوز مدت مأموريت مهدى در سپاه تهران از دو ماه فراتر نرفته بود كه ديگر بار،هواى حضور در جبهه به سرش زد. او نعمت تأمين امنيت ساكنان مركز سياسى ايران زمين را به خوبى قدر مى‏دانست، اما شرف جنگيدن با دشمنان امت امام و بيرون راندن خصم متجاوز از خاك ميهن، در نظر اين پاسدار جوان لواسانى، كم از پاس دادن در پايتخت كشور آفتاب جماران نبود. به همين دليل، او به هر درى مى‏زد تا راهى جبهه شود. به علت كمبود شديد نيرو در مركز، با تقاضايش موافقت نمى‏كردند، ليكن سرانجام سماجت و سرسختى مهدى بر امتناع مسؤولين سپاه تهران غلبه كرد و حاضر شدند تنها براى مدت سه ماه، او را به جبهه غرب مأمور كنند.
مهدى همين رخصت 90 روزه را هم مغتنم دانست. روز ششم شهريور ماه سال 1360، او به همراه نيروهاى گردان 8 سپاه تهران رهسپار جبهه سرپل ذهاب شد. در آن تابستان گرم و طولانى سال شصت، محورهاى عملياتى جبهه غرب، مأمن سلحشوران بزرگى بود كه با حضورشان در ارتفاعات سر به فلك كشيده غرب غريب و حملات بى‏وقفه و كوچك و بزرگ خود به مواضع خصم، خواب را از چشم فرماندهان سپاه دوم ارتش متجاوز بعث گرفته بودند. شجاعان شهيدى همچون: غلام‏على پيچك، محسن حاجى‏بابا، محسن وزوايى، على‏رضا موحد دانش، على‏رضا حاجى‏بابايى، حبيب‏الله مظاهرى، ابراهيم هادى، جواد افراسيابى و ... كه قله‏هاى سر به فلك كشيده غرب، از بمو و قراويز گرفته تا بازى دراز و شياكوه، به عزم راسخ و همت بلند ايشان، غبطه مى‏خوردند. مهدى به غرب آمده بود تا در محضر اين بزرگواران، درس عشق و سلحشورى و ايثار و پيكار عاشورايى را بياموزد. او و همرزمان از بدو ورود در كنترل عملياتى ستاد ناحيه ذهاب سپاه منطقه 7 كشورى قرار گرفتند. حسين الله كرم، از فرماندهان شاخص جبهه غرب و فرمانده سپاه گيلان‏غرب در سال 1360، حوزه مسؤوليت سپاه منطقه 7 كشورى را اين‏گونه معرفى كرده است:
«... براى شناختن شخصيت رزمى انسانى مثل خندان، شما چاره‏اى نداريد مگر اين كه به پس زمينه‏هاى محيطى و انسانى‏اى كه او در آن‏ها قرار داشت، توجه كنيد. وقتى مى‏شنويد كه مهدى به غرب آمده و تحت امر سپاه منطقه 7 قرار گرفته، همين‏جا بايد درنگ كنيد: «غرب» يعنى چه؟ «سپاه منطقه 7« يعنى چه؟ دنيايى مطلب توى همين دو تا عبارت خوابيده. از شروع حمله ارتش بعث تا اوايل سال 1362، سپاه منطقه 7 كشورى به فرماندهى برادرمان محمد بروجردى، عمليات جبهه كوهستانى جنگ با دشمن را هدايت مى‏كرد. مركز آن در كرمانشاه بود. سپاه منطقه 7، يعنى 5 استان و ناحيه بزرگ شامل آذربايجان غربى (ناحيه شمال غربى)، همدان، كردستان و كرمانشاه (ناحيه غرب) و ايلام (ناحيه جنوب غربى). در اوايل شهريور 1360 كه خندان به غرب آمد، سپاه منطقه 7 عملاً در اين مناطق، توى دو جبهه مى‏جنگيد؛ يكى جبهه داخلى و جنگ با ضدانقلابيون مسلح و ديگرى جبهه جنگ با دو سپاه، از مجموع 4 سپاه نيروى زمينى ارتش بعث؛ يعنى سپاه يكم و سپاه دوم. در اين چهار استان - به استثناء استان همدان - ما با دشمن هم‏مرز بوديم و عمده‏ترين كانون‏هاى بحران در آن‏ها را مى‏توانم به اين ترتيب براى شما دسته‏بندى كنم:
در آذربايجان غربى، اروميه و مهاباد و نقده و اشنويه و پيرانشهر و سردشت و بانه را داشتيم.
در كردستان، مريوان و پاوه و ديواندره و سنندج و سقز را داشتيم.
در كرمانشاه، ريجاب و قصرشيرين و سرپل ذهاب و گيلان‏غرب و نفت‏شهر و سومار را داشتيم.
و سرانجام در ايلام، صالح آباد و مهران و دهلران را.
از وقتى كه دشمن در غرب زمين‏گير شد، دو عمليات بزرگ در بازى‏دراز و چندين و چند عمليات محدود و پارتيزانى را بچه‏ها در آن جا انجام داده بودند. زبده‏ترين فرماندهان تاريخ جنگ 8 ساله از مدرسه سپاه منطقه 7 فارغ‏التحصيل شدند و براى مردم اين مملكت حماسه‏ها خلق كردند: احمد متوسليان، محمدابراهيم همت، ناصر كاظمى، على گنجى‏زاده، محمود كاوه، رضا چراغى، حسين قجه‏اى، اسماعيل قهرمانى، تقى بهمنى، على‏رضا حاجى‏بابايى، حبيب‏الله مظاهرى، غلام‏على پيچك، محسن حاجى‏بابا، محمود شهبازى، محسن وزوايى، على‏رضا موحددانش، على‏اصغر رنجبران، محسن چريك، على‏اصغر وصالى، ابراهيم هادى، جواد افراسيابى و... دست آخر خود مهدى خندان.»
در آغازين روزهاى شهريور 1360، فرماندهان جبهه غرب، ضمن طرح‏ريزى يك عمليات وسيع، تصرف ارتفاعات سركوب و استراتژيك منطقه سرپل ذهاب - گيلان‏غرب از شمال دشت ذهاب تا بازى دراز را در دستور كار خود قرار داده بودند و شناسايى خطوط پدافندى واحدهاى سپاه دوم ارتش بعث به صورت شبانه روزى انجام مى‏گرفت. به فاصله كوتاهى پس از ورود رزمندگان گردان 8 به منطقه، مهدى خندان طى حكمى از جانب شهيد محسن حاجى‏بابا فرمانده سپاه سرپل ذهاب، رسماً به عنوان فرمانده سپاه ريجاب و دالاهو منصوب شد. حوزه استحفاظى اين سپاه، منطقه وسيعى را شامل مى‏شد؛ يعنى در شمال دشت ذهاب، ارتفاع گاوميشان و رو به سمت كوه بمو. نيروهاى دشمن بر روى ارتفاعات گاوميشان، باغ كوه، سلمانه و بمو مستقر بودند و بچه‏هاى سپاه «ريجاب» در ارتفاعات دالاهو، شاه‏نشين، گارى و چند عارضه كوهستانى ديگر مستقر شده و در مقابل دشمن، خط دفاعى خود را حفظ مى‏كردند. از جمله روستاهاى مهم اين منطقه، «از گله» است كه در آن مقطع در اختيار دشمن بود.
مهدى در يك چنين حوزه عملياتى وسيعى، فعاليت‏هاى رزمى خود را آغاز كرد. در پى فاجعه انفجار ساختمان نخست‏وزيرى و شهادت رجايى و باهنر، عملياتى كه قرار بود در پاييز به اجرا درآيد، خيلى زودتر از موعد، در يازدهم شهريور 1360 آغاز شد. فقدان امكانات لجستيكى، نبود جاده‏هاى تداركاتى و فقر امكانات مهندسى، كمبود نيروى رزمى براى به كارگيرى در محورهاى گسترده و... همه و همه سبب شد تا اين تهاجم كه به «عمليات شهيدان رجايى و باهنر»××× 1 اين حمله در بين قديمى‏هاى جبهه و جنگ به «عمليات سوم بازى دراز» هم مشهور است. ××× معروف شد، ناكام به پايان رسد. اما مهدى دلسرد نشد. از آن جا كه حوزه استحفاظى سپاه ريجاب و دالاهو به شدت از جانب ضدانقلابيون مسلح تحت الحمايه ارتش بعث آلوده شده بود، مهدى در صدد برآمد تا در اين دوران فترت جبهه، ضمن در پيش گرفتن سياست اعتمادسازى، آن دسته از عشاير ساده‏دل بومى را كه به اضطرار فقر مادى و فقر فرهنگى به ضدانقلاب پيوسته بودند، با دادن تضمين و امان‏نامه، از اردوى خصم جدا كند و بعد، برود براى كوبيدن سر مار؛ يعنى مقر اصلى فرماندهان ضدانقلاب در روستاى اشغالى «از گله».
او اين طرح را با فرماندهان ارشد عمليات ستاد غرب سپاه منطقه 7 در ميان گذاشت كه پس از بررسى، با حمايت اكيدى از سوى فرمانده سپاه سرپل ذهاب، شهيد «محسن حاجى بابا» مواجه شد و مسؤوليت اجرايى اين طرح را به خود مهدى واگذار كردند.
همين ماجرا، زمينه مناسبى فراهم آورد تا او شايستگى‏هاى مديريتى و رزمى خود را بروز دهد. مهدى پس از تحقيق و تفحص دقيق ساختار جمعيتى منطقه ريجاب، دريافت كه با مردم آن خطه آشوب‏زده مى‏شود كنار آمد. در وهله نخست، مهدى برنامه اعتمادسازى را با كار بر روى طايفه «قلخانى» شروع كرد. قلخانى‏ها اكثريت اهالى منطقه را شامل مى‏شدند كه تحت تأثير خوانين سلطنت‏طلب تحت الحمايه رژيم بعث، از قبيل «سردار جاف» و براى تأمين معيشت زنان و كودكان‏شان، به ضدانقلابيون متكى شده بودند. سران ضدانقلاب به آن‏ها القاء كرده بودند كه جمهورى اسلامى هرگز حاضر نمى‏شود به كسانى كه عليه اين نظام سلاح به دست گرفته باشند، تأمين بدهد و قطعاً نادمين را مجازات خواهد كرد. از جانب ديگر، با تأمين ارزاق و نيازهاى اوليه مردم منطقه كه سران ضدانقلاب آن‏ها را از ارتش بعث دريافت مى‏كردند، اين گونه به مردم القاء مى‏شد كه آنان به علت خصلت‏هاى عشايرى، بايستى به كسانى كه نان و نمك‏شان را فراهم مى‏آوردند، وفادار باقى بمانند. ارعاب و تطميع، تيغه دو دم سياست مزدوران دست نشانده رژيم صدام در منطقه ريجاب بود. مهدى هم براى خلاصى اين مردم از بين دو تيغه ارعاب و تطميع ضدانقلاب، هوشمندانه دست به كار شد. او با استفاده از ريش‏سفيدها و معتمدين هر تيره از طوايف منطقه، با مردان آن‏ها صحبت مى‏كرد و پس از اقناع ايشان، رسماً به آنان امان نامه مى‏داد. سران ضدانقلاب هم دست روى دست نگذاشته بودند. آنان براى منصرف كردن مردم از پيوستن به مهدى هر آنچه از دست‏شان برمى‏آمد، انجام دادند. اما در نهايت، ايمان به ذات پاك مردم و صبر عظيم مهدى، ثمرات شيرين خود را آشكار كرد. ظرف كمتر از دو ماه، مهدى موفق شد از بين همان تفنگچى‏هاى نادمى كه به ايشان امان‏نامه داده بود، واحدهاى رزمى عشايرى بسيار كارآمدى را تشكيل بدهد و با استفاده از آن‏ها امنيت بسيار خوبى را در سطح حوزه فرماندهى خود، از كوه‏هاى سر به فلك كشيده دالاهو تا ارتفاعات مجاور شهرستان ريجاب، برقرار كند. مهدى به آداب و رسوم و اعتقادات اهالى عميقاً احترام مى‏گذاشت و در مراسم سنتى و مذهبى، جشن‏ها و سوگوارى‏هاى‏شان شركت مى‏كرد. در ايام سوگوارى خامس آل عباعليهما السلام، خودش در رأس دسته‏هاى عزادارى مردم ريجاب حاضر مى‏شد و با صداى خوشى كه داشت، براى‏شان مرثيه‏هاى حماسى نبرد عاشورا را مى‏سرود. علاوه بر حمايت‏هاى معنوى، مهدى برنامه تقويت در حد امكان بنيه معيشتى مردم منطقه را هم در دستور كار خود قرار داد و براى اين امر، به آبادگران مؤمن «جهاد سازندگى» متوسل شد. يكى از همرزمان مهدى در اين دوران مى‏گويد:
«... اصلاً آرام و قرار نداشت. هر چه كه در منطقه مى‏گذشت، برايش مهم بود. اگر دام‏هاى عشاير نياز به واكسن داشتند، مى‏آمدند سراغ «كاك مهدى». اگر زنى پا به ماه از آنها، مشكل سخت‏زايى داشت و چاره‏اى به جز انتقال او به بيمارستان كرمانشاه نبود، شوهرش مى‏رفت سر وقت «كاك مهدى». اگر نفت‏كش حامل سوخت مردم، ديرتر از موعد، به منطقه مى‏آمد، كسى با نمايندگى شركت نفت كارى نداشت، شكايت به پيش «كاك مهدى» مى‏برد. اگر قرار بود يكى از تيره‏هاى طوايف منطقه براى ييلاق، قشلاقى از جايى به جايى ديگر، بنه‏كن شوند و كوچ كنند و براى حمل سياه چادرها و وسايل زندگى‏شان كاميون كرايه‏اى كم گير مى‏آمد، براى گرفتن كمك، مى‏رفتند سروقت «كاك مهدى». آن وقت ديدن وضع و حال مهدى تماشا داشت. اصلاً انگار نه انگار كه او فرمانده سپاه در يكى از حساس‏ترين مناطق مرزى جنگ‏زده است و اين جور مسايل ربطى به شرح وظايفش ندارد. به همه‏چيز و همه‏كس و همه‏جا متوسل مى‏شد. از اداره بهدارى و ستاد بسيج اقتصادى و شركت نفت گرفته، تا اداره راه و اتحاديه صنف كاميون داران و كميته امداد امام خمينى در استان كرمانشاه. به صرف تلفن زدن و نامه‏نگارى هم قناعت نمى‏كرد. الآن مى‏ديدى نامه را فرستاد، صبح خودش مى‏رفت سروقت گيرنده نامه، كه خاطرجمع شود. البته خودش ترجيح مى‏داد براى حل مشكلات عمرانى و بهداشتى منطقه، با بچه‏هاى جهادسازندگى ارتباط بگيرد. خودش به ما مى‏گفت: كارهايى كه جهاد، ضربتى و سه ماهه انجام مى‏دهد، پنج تا وزارتخانه اگر بخواهند آن را انجام بدهند شايد به سه سال وقت نياز داشته باشند. به تعبيرى شايد بشود گفت مهدى خندان بود كه عشاير منطقه ريجاب را با الطاف انقلاب و گل سرسبد آن؛ جهادسازندگى، آشنا كرد.»
اهالى خونگرم شهرستان ريجاب و عشاير با صفاى منطقه، چندى نگذشت كه مهر مهدى را به دل گرفتند و از آن به بعد بود كه دوران عُسرت جبهه ريجاب به سر آمد و همه‏چيز، روى دنده يُسر افتاد. بهتر آن ديديم تا براى اثبات عمق تحولى كه مهدى در خلقيات و عواطف مردم ساده آن خطه ايجاد كرد خاطره‏اى را از يك دوست ديرينه‏اش بياوريم:
«... يكى از روزها، همين‏طور كه مهدى پشت ميز كارش در سپاه ريجاب نشسته بود، مردى از عشاير منطقه آمد توى اتاق. مهدى مؤدب و گرم به او سلام كرد، در عوض ديديم او پيش آمد، جلوى مهدى زانو زد و ناگهان به صداى بلند شروع كرد به گريه. بدجورى اشك مى‏ريخت و بى‏تابى مى‏كرد ما متعجب بوديم و مهدى از ما هم شگفت‏زده‏تر، كه علت گريه زارى اين بنده خدا چيست. مهدى از او پرسيد: چى شده؟ چرا اين جور گريه مى‏كنى برادر من؟ مرد زور مى‏زد حرف بزند، اما نفسش بالا نمى‏آمد. مهدى از پارچ روى ميز يك ليوان آب براى او ريخت و به دستش داد. به زحمت يك جرعه خورد و باز زد زير گريه. مهدى اين بار كمى اخم كرد و به او گفت: قباحت دارد آقاجان، بگو ببينم چه شده؟ او جواب داد: اگر من يك حقيقتى را به تو بگويم، من را اعدام نمى‏كنى؟ مهدى كه يكه خورده بود گفت: معلوم است كه نه، در كجاى عالم آدم را به خاطر گفتن حقيقت اعدام مى‏كنند؟ نترس آقاجان، حرف خودت را بگو. مرد دست برد توى جيب لباسش، چند بسته اسكناس بيرون كشيد و گذاشت جلوى مهدى و گفت: اين پنجاه هزار تومان است اين پول را آدم‏هاى «سردار جاف» از خدا بى‏خبر به من داده‏اند تا سر تو را براى آن‏ها ببرم. مهدى تا اين حرف را شنيد، به او گفت: همين؟...، خم شد و سرش را گذاشت روى ميز و ادامه داد: خب، بيا و سرم را ببُر و ببَر! من كه توى اين عالم غير از همين سر، چيز ديگرى ندارم، دلم مى‏خواهد آن را بدهم در راه خدا. فقط برادرجان، يك چيز را به تو سفارش مى‏كنم؛ بدان سر چه كسى را براى رضاى خاطر چه كسى مى‏برى.
مرد فقط به مهدى زل زده بود كه همان‏طور سرش را گذاشته بود روى ميز. شايد يكى دو دقيقه حتى پلك هم نزد. بعد دوباره به گريه افتاد. مهدى خنده‏اش گرفت. سرش را از روى ميز بلند كرد و به او گفت: حالا ديگر چرا گريه مى‏كنى؟ تو كه پنجاه هزار تومان نقد از آنها گرفتى.
طرف رفت جلو، خودش را روى دست و پاى مهدى انداخت و به او گفت: نه، من تو را خوب مى‏شناسم. تو برادر خوب ما هستى همه عالم را هم اگر به من بدهند، من دستم را به خون مرد خوبى مثل تو آلوده نمى‏كنم.
واقعاً معلوم بود كه آن بنده خدا، از عمق جانش منقلب شده، چون همان‏جا نشست و اسم تك به تك عوامل كومله و خان‏هايى را كه با دشمن همكارى مى‏كردند، به مهدى معرفى كرد. به بركت برخورد انسانى مهدى، سپاه ريجاب توانست عده زيادى از ضدانقلابيون منطقه را شناسايى و دستگير كند.»
همرزمان با آغاز عمليات مطلع الفجر در منطقه عملياتى گيلان‏غرب، روز 21 آذر سال 1360 در منطقه عملياتى ريجاب غرب و ارتفاعات گارى، مهدى خندان نخستين نبردى را كه از مرحله شناسايى و طرح‏ريزى تا پايان مراحل تصويب آن شخصاً عهده‏دار بود، آغاز كرد. «عمليات اميرالمؤمنين‏عليه السلام» با رمز «زيارت نجف نزديك شد» شروع شد. عرصه عمليات، منطقه عمومى شمال دشت ذهاب و غرب جوانرود بود. سپاه ريجاب، به فرماندهى مهدى خندان و سپاه جوانرود و محور دالاهو به فرماندهى برادر طهماسبى، ضمن حركتى هماهنگ، در مساحتى 100 كيلومترى وارد عمل شدند. حسين الله‏كرم؛ فرمانده وقت جبهه گيلان غرب كه خود آن روزها درگير نبرد مطلع‏الفجر بود، درباره عمليات اميرالمؤمنين‏عليه السلام مى‏گويد:
«... درگير و دار شروع عمليات خودمان به اسم مطلع‏الفجر بوديم كه مهدى خندان و حاجى طهماسبى در شمال دشت ذهاب و غرب جوانرود، عمليات خودشان را با نام اميرالمؤمنين‏عليه السلام شروع كردند. آنها توانستند ارتفاعات مهم «ميش رنگين» و دار زنگنه، چندين روستا، از جمله روستاى ازگله - مقر اصلى سران ضدانقلاب در منطقه - و چند پاسگاه مرزى، از جمله پاسگاه سوق‏الجيشى قيطول را كه حدود 14 ماه در اشغال دشمن بود آزاد كنند. دامنه پاكسازى منطقه توسط نيروهاى خندان و طهماسبى، تا پاى دامنه‏هاى شمالى و جنوبى ارتفاع استراتژيك بمو گسترش يافت و واحدهاى دشمن را تا ارتفاع و تنگه سلمانه، عقب راند. در عمليات اميرالمؤمنين‏عليه السلام، نيروهاى بومى منطقه معروف به فداييان امام(ره)، نقش اصلى را ايفا كردند و همين رزمندگان عشايرى، ضربات كشنده‏اى بر پيكر واحدهاى ارتش بعث و ضدانقلاب داخلى وارد كردند. اصلاً بايد كوه بمو را ديد تا فهميد بچه‏ها چه كرده بودند!
اين خبر زنده كننده را مهدى خندان و حاجى طهماسبى به من دادند و روحم را زنده‏تر كردند.»
عمليات ظفرمند اميرالمؤمنين‏عليه السلام، هفت شبانه روز بى‏وقفه ادامه داشت در اين نبرد كوهستانى، حدود 500 تن از قواى دشمن كشته و صدها تن نيز مجروح و مفقود شدند. چه كسى مى‏توانست باور كند جوان محجوب روستاى صبو بزرگ واحد چنين توانمندى خارق‏العاده‏اى براى هدايت و فرماندهى يك نبرد پيچيده كوهستانى با واحدهاى جنگ آزموده سپاه دوم ارتش بعث باشد؟
مهدى در اين نبرد بسيار خوش درخشيد و خيلى زود موفق شد جايگاه خود را به عنوان يكى از فرماندهان عملياتى زبده سپاه در جبهه غرب، تثبيت كند. از ديگر دستاوردهاى عمليات اميرالمؤمنين‏عليه السلام، بازگشت يكصد و هفتاد تن از عشاير فريب خورده منطقه، به آغوش پر مهر انقلاب و ميهن بود. روزنامه اطلاعات در تاريخ يكم دى‏ماه سال 1360 در اين باره نوشته است:
«... براساس گزارش واصله از جبهه غرب، 170 نفر از اهالى بومى كه توسط سردار جاف مسلح شده و مدتى در منطقه ريجاب با برادران سپاه و ارتش و فداييان امام مى‏جنگيدند، خود را به سپاه پاسداران ريجاب معرفى كردند و پس از تحويل سلاحهايشان، كه شامل انواع سلاح سبك و آر.پى.جى 7 و تيربار مى‏شد، از مسؤولين مربوطه، امان‏نامه گرفتند.»
شايد همين دستاورهاى ارزشمند بود كه سبب شد تا در روز 28 بهمن ماه سال 1360، طى حكمى از سوى سردار شهيد محسن حاجى‏بابا، به مهدى مأموريت تشكيل يك ستاد مشترك عملياتى با فرماندهان واحدهاى ارتشى مستقر در محور ريجاب محول شود. متن حكم مزبور به شرح ذيل است:
بسمه‏تعالى
به: برادر مهدى خندان شماره: 3/07/5/198
از: فرماندهى سپاه پاسداران سرپل ذهاب تاريخ: 60/11/28
موضوع: حكم انتصاب
بدين وسيله جناب عالى به عنوان نماينده‏اى از سرپل ذهاب به منظور تشكيل ستاد مشترك عمليات در محور ريجاب منصوب مى‏شويد.
اميد است در انجام امور مسلمين، موفق و مؤيد باشيد، ان‏شاءالله.
به اميد زيارت كربلا
مسؤول سپاه سرپل ذهاب
محسن حاجى‏بابا 60/11/28
امضاء
سپاه سرپل ذهاب - منطقه 7
مهر

از اواخر سال 1360، شمارى از نخبه‏ترين فرماندهان عملياتى سپاه منطقه 7 كشورى، همچون: احمد متوسليان××× 1 نخستين فرمانده لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم بود. روز چهاردهم تير 1361 در جبهه لبنان توسط مزدوران رژيم صهيونيستى ربوده شد. ×××، محمدابراهيم همت××× 2 دومين فرمانده لشكر 27 كه روز 17 اسفند 1362 طى نبرد خيبر به شهادت رسيد. ×××، محمود شهبازى××× 3 فرمانده سپاه استان همدان و قائم مقام فرماندهى لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم بود. روز دوم خرداد 1361 در جبهه خرمشهر به شهادت رسيد. ×××، محسن وزوايى××× 4 فرمانده شجاع نبردهاى بازى‏دراز و گردان حبيب‏بن مظاهر لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم بود. سرانجام با سمت معاونت عملياتى لشكر 27 در روز 10 ارديبهشت 1361 كنار جاده اهواز - خرمشهر به شهادت رسيد. ×××، على‏رضا موحددانش××× 5 در 13 مرداد 1362 با سمت فرماندهى لشكر 10 نيرو مخصوص سيدالشهداءعليه السلام در نبرد والفجر 2 به شهادت رسيد. ×××، على‏اصغر رنجبران××× 6 با سمت جانشين تيپ 3 ابوذر لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم طى نبرد والفجر 4 در پاييز 1362 به شهادت رسيد. ×××، عباس شعف××× 7 در نبرد فتح خرمشهر با سمت فرماندهى گردان ميثم تمار لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم در 22 ارديبهشت 1361 به شهادت رسيد. ×××، حبيب‏الله مظاهرى××× 8 فرمانده گردان مسلم بن عقيل لشكر 27 محمدرسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم بود. طى نبرد رمضان، در تابستان 1361 شهيد و مفقودالجسد شد. ××× و... به مناطق جنگى جبهه خوزستان هجرت كردند.
آنها، با شركت در عمليات بزرگ و پيروزمند «فتح‏المبين» در شمال استان خوزستان طى چهار مرحله رزم، سپاه چهارم ارتش متجاوز بعث را مضمحل كردند و در آستانه ارديبهشت سال 1361، مى‏رفتند تا با آغاز پيكارى به مراتب عظيم‏تر، به كابوس اشغال جنوب غربى خوزستان و خصوصاً خرمشهر مظلوم، خاتمه دهند. در اين برهه، مناطق عملياتى جبهه غرب، در ركود نسبى به سر مى‏بردند و تمام تلاش مهدى، معطوف به تقويت خطوط پدافندى و استمرار شناسايى مواضع دشمن، خصوصاً بر روى كوه استراتژيك «بمو» بود.
نكته ديگرى كه در آن روزها ذهن مهدى را به خود جلب كرده بود، انتخاب يكى از دو گزينه فرا راه وى؛ ادامه عضويت در «حزب جمهورى اسلامى» يا باقى‏ماندن در نهاد مقدس سپاه بود. آخر حضرت امام خمينى(ره) در دى ماه سال 1360، طى ديدار با فرماندهان سپاه فرموده بود: اعضاى سپاه نبايد در احزاب، ولو حزب‏هاى صحيح و اسلامى وارد بشوند، يا توى سپاه باشند، يا توى حزبشان.
لذا در اين دوران ركود نسبى جبهه غرب، زمان مناسبى براى اخذ تصميم در اين‏باره نصيب مهدى شد. او هم با دقت و ظرافت انديشيد و به آنچه كه صلاح مى‏دانست، عمل كرد. روز دهم ارديبهشت ماه سال 1361، مهدى خندان كاغذ و قلم به دست گرفت و نوشت:
بسم رب الشهداء و الصديقين
به: دفتر مركزى حزب جمهورى اسلامى ايران - تهران
موضوع: استعفاء
اين جانب، مهدى خندان، فرزند امام‏قلى، دارنده شناسنامه شماره 150 صادره از لواسان كوچك، صبو بزرگ، متولد 1340 دارنده مدرك تحصيلى ديپلم فنى (اتومكانيك)، در اوايل سال 1358 عضو حزب جمهورى اسلامى ايران شدم، ولى متأسفانه به علت وجود جنگ، نتوانستم در حزب فعاليتى داشته باشم و اكنون عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامى هستم. بنا به امر امام كه فرمود: افراد سپاه نبايد عضو هيچ حزب و دسته و گروهى باشند، از آن حزب استعفاء مى‏دهم. علت اينكه از زمان صدور فرمان امام تا به حال، استعفاء اينجانب به تأخير افتاد، مشغله كارى‏ام بوده و متأسفانه تا امروز موفق به نوشتن استعفانامه نشدم، اميد كه خداوند متعال، اين گناه مرا ببخشد. ضمناً پرونده حزبى من، احتمالاً در دفتر شميران حزب است.
مهدى خندان 61/2/10
رونوشت به: سپاه تهران
پادگان ولى‏عصر(عج)
گردان حديد پادگان ولى‏عصر (عج) تهران

در پى بيست و چهار شبانه روز نبرد لاينقطع رزمندگان متحد و يكدل بسيجى، سپاهى و ارتشى سرانجام طى آخرين مرحله «عمليات الى بيت‏المقدس»، قريب به شش هزار كيلومتر مربع از اراضى اشغالى جنوب‏غربى خوزستان از اشغال متجاوزان بعثى آزاد شد و روز سوم خرداد 1361، در پى انهدام سهمگين بخش عمده واحدهاى زرهى و مكانيزه سپاه سوم ارتش بعث، خرمشهر قهرمان پس از 21 ماه اشغال به دامان ميهن اسلامى بازگشت.

ضربات وارده بر ماشين جنگى دشمن طى دو نبرد فتح‏المبين و الى بيت‏المقدس، به قدرى مهلك بود كه فرماندهان ارتش بعث، از بيم تكرار چنين لطماتى به دو سپاه ديگر خود در مناطق شمال غرب و غرب ايران دستور دادند، ظرف مدت 10 روز، از كليه مناطق ضربه‏پذير در عمق سرزمين‏هاى اشغالى، به نقاط داراى قابليت پدافندى عقب‏نشينى كنند. صدام حسين روز بيستم خرداد 1361 طى سخنرانى مفصلى در بغداد، مدعى شد كه ارتش او قصد دارد از تمامى اراضى اشغالى عقب‏نشينى داوطلبانه انجام بدهد. ادعايى توخالى كه دروغى بيش نبود.

از سوى ديگر، روز شانزدهم خرداد ماه سال 1361 ارتش اشغالگر رژيم جعلى اسراييل طى اقدامى مشكوك، با تمام قواى زمينى و هوايى و دريايى‏اش، وارد خاك كشور لبنان شد و بيروت، پايتخت اين كشور اسلامى از سه طرف به محاصره اشغالگران صهيونيست درآمد. در اين تهاجم سنگين، بيشترين آسيب‏ها به مناطق مسلمان‏نشين لبنان، خصوصاً نواحى شيعه‏نشين وارد آمد. در پى استمداد مقامات لبنان و جمهورى عربى سوريه و تصويب شوراى عالى دفاع، واحدهايى از يگان‏هاى ارتش و سپاه تحت عنوان «قواى محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم» و با فرماندهى حاج احمد متوسليان به جبهه لبنان اعزام شدند.

مهدى مرندى يكى از فرماندهان سپاه سرپل ذهاب كه در همان ايام به سپاه ريجاب سر زده بود مى‏گويد:

«... از شهادت حاجى بابا××× 1 محسن حاجى‏بابا فرمانده عمليات سپاه غرب روز 22 ارديبهشت 1361 در جبهه بمو به شهادت رسيد. ×××، مدتى مى‏گذشت. دلم خيلى گرفته بود. هر جايى كه براى سركشى مى‏رفتم، احساس دلتنگى مى‏كردم، همه جا سر و صداى رفتن به جبهه لبنان مطرح بود. انگار نه انگار خودمان در حال جنگ هستيم. فكر آزادى «قدس» و رسيدن به بيت‏المقدس همه را به لبنان مى‏كشيد. سكوت غريبى بر جبهه‏هاى خودى حكمفرما شده بود. آنهايى هم كه مانده بودند، هواى رفتن داشتند. در سومار، گيلان‏غرب، سرپل ذهاب، ريجاب و هر جاى ديگر كه سر مى‏زدم، كارم حرف زدن درباره اين كار بود. به بچه‏ها مى‏گفتم كه پيروزى توى چند عمليات نبايد مغرورمان كند و گفتم كه در اين جا جنگيدن، كمتر از لبنان نيست و از اين‏طور حرف‏ها... تا جايى كه به من مى‏گفتند: «خطيب جبهه!»

وقتى كه رفتم سپاه ريجاب، مهدى خندان را ديدم. گفت: «خطبه بخون مهدى! بخون كه گريه‏مون نمى‏گيره ديگه!»

بعد هم گفت: «يك خواهش دارم ازت.»

گفتم: «چى؟»

گفت: «خواهش دارم كه يك ملاقات خصوصى از حضرت امام(ره) بگيرى.»

گفتم: «سعى مى‏كنم.»

آن شب مراسم خوبى توى سپاه ريجاب داشتيم. خندان مداحى كرد. اشك همه را درآورد و دل‏ها كمى آرام گرفت.

روز بعد با برو بچه‏هاى محافظ بيت امام(ره) تماس گرفتم. درخواست ملاقات خصوصى را مطرح كردم. زمان ملاقات را اعلام كردند. خوشحال شدم و به خندان ماجرا را گفتم. او هم خوشحال شد.

ساعت هفت صبح بود. به سپاه ريجاب رفتم. خندان طبق قرار، آماده حركت بود. با يك تويوتاى پلنگى راه افتاديم سمت تهران.

سحر به تهران رسيديم. بعد از حمام و تعويض لباس، راهى جماران شديم. توى راه، خندان را نگاه مى‏كردم. از خوشحالى چهره‏اش گل انداخته بود. رسيديم ميدان جماران و ماشين را پارك كرديم. نزديك حسينيه جماران، سراغ «مظفرى‏خواه» را گرفتم. هنوز خوب اطرافم را نگاه نكرده بودم كه دستى خورد روى شانه‏ام. برگشتم. خودش بود. هر سه وارد حسينيه شديم.

سر و صداى مردم بلند شد: «روح منى خمينى، بت‏شكنى خمينى.» حضرت امام(ره) وارد حسينيه شد. مثل هميشه دست به اطراف بلند كرد و در حال گفتن ذكر، به ابراز احساسات مردم پاسخ مى‏داد. بغض توى گلويم شكست. اشك تو چشم‏هايم حلقه زد. محو تماشاى حضرت امام(ره) بودم. چند لحظه بيشتر طول نكشيد. حضرت امام(ره) از حسينيه رفتند و من همراه سيل جمعيت خارج شدم.

بيرون حسينيه با مظفرى‏خواه درباره جنگ حرف زديم. بيشتر حواسم به ملاقات بود. توى اين فكر بودم كه ما قرار بود ملاقات خصوصى با حضرت امام(ره) داشته باشيم. به مظفرى خواه ماجرا را گفتم. گفت: «بذار برم بپرسم.»

رفت، وقتى برگشت، گفت: «حاج آقا توسلى مى‏گويد، براى امروز چنين وقتى، به كسى نداديم.»

ناراحت شديم.

چند لحظه مانديم و بعد سه نفرى رفتيم طرف يك سكو. دوباره مشغول حرف زدن شديم. از جبهه مى‏گفتيم و از مسايل آن روزها.

حاج آقا توسلى مسؤول دفتر حضرت امام(ره) از جلو ما رد شد. مظفرى‏خواه بلند شد و رفت طرفش. گفت: اين برادران از جبهه آمده‏اند. وقت هم گرفته‏اند، حالا اگه نمى‏شه، لااقل بگذارين با خودتون حرف‏هاشون‏رو بزنن.

حاج آقا گفت: بسيار خوب! فردا صبح بيان يه كارى براشون مى‏كنم.»

اميدوار شديم. داشتيم براى رفتن آماده مى‏شديم. اما پنج دقيقه بعد، حاج آقا توسلى برگشت. دست من و خندان را گرفت و ما را پيش حضرت امام(ره) برد!

حضرت امام(ره)، همان عرق‏چين هميشگى روى سرش بود. داشت قرآن مى‏خواند. رفتم جلو. دست ايشان را بوسيدم. نمى‏دانستم از كجا بايد بگويم. خيلى سريع ماجراى ناراحتى‏هاى جبهه را گفتم و از رفتن برو بچه‏ها به لبنان حرف زدم. چهره نورانى حضرت امام(ره) باعث شد نفهمم خندان منتظر است تا نوبتش برسد. چند بار با آرنج دست به پهلويم زد. ضربه‏هاى آخر محكم‏تر بود! تازه فهميدم بايد بروم كنار تا او براى دستبوسى بيايد جلو!

چند روز بعد از ملاقات، حضرت امام(ره) در سخنرانى 31 خرداد 1361، جمله معروف «راه قدس از كربلا مى‏گذرد» را بيان كردند. حالا ديگر همه‏چيز روبه راه شده بود. بيشتر فرماندهانى كه به لبنان رفته بودند، به جبهه خودمان برگشتند!××× 1 نقل از كتاب «حكايت سال‏هاى بارانى» خاطرات مهدى مرندى، ناشر: بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‏هاى دفاع مقدس. صص 179-175. ××׫

شير كوهستان

مهدى خندان (از لواسان تا كانى‏مانگا)

پيشكش به محضر:
- پدر و مادر صبور و با وفاى مهدى كه هر ساله در اربعين حسينى ياد مهدى را زنده مى‏كنند.
- دلاور مردان گمنام گردان هشت سپاه تهران
- مردم غيور منطقه ريجاب
- برو بچه‏هاى باصفاى لشكر 27 محمد رسول ‏الله ‏صلى الله عليه وآله وسلم
و با تقدير و تشكر از نويسنده متعهد كهزاد بابادى كه زحمت نگارش طرح اوليه اين دفتر را متحمل شد.

سرآغاز

در پس گرد و غبار و دود و سياهى و غفلت، در آن انتهاى بيكران و در پس غروب خون‏آلود خورشيد، من به دنبال گمشده‏اى مى‏گشتم. گمشده‏اى از سلاله قبيله هابيل، مردى از تبار راست قامتان تاريخ، قله‏اى از قلل كرامت و بزرگوارى. من از ميان مردان بزرگ تاريخ بدنبال حمزه هستم در تنگه احد، بدنبال مالك‏اشتر در كنار خيمه‏هاى ظلم، آخر كجايند دلاوران وادى كربلا، كجاست حرّ رياحى، كجاست قيس‏ابن‏مسهر، كجاست عابس بن اَبى شبيب شاكرى، كجايند حبيب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هانى بن عروه، كجاست تكسوار نبرد كربلا عباس بن على‏عليه السلام غرق در وضوى پاكى، با چشم پر از اشك و التماس، درگاه او را مى‏نگرم كه: اهدنا الصراط المستقيم صراط الذين انعمت عليهم...
خود را در عبور از تاريكى‏ها مى‏بينم؛ در پس پرده غفلت، در هنگامه‏اى از نبرد حق و باطل در ميان آتش و خون، در محلى كه آتش و گلوله قيامت برپا كرده‏اند و باز قابيليان سنگ ستم بر فرق ذريه هابيل مى‏كوبند. در مكانى كه باز شمشير نفاق بر فرق عدالت فرود مى‏آيد، در زاويه مهجورى كه زهر فرزند هند جگرخوار، لخته‏اى از جگر حسن‏عليه السلام را به درون تشت غربت سرازير مى‏كند، در جايى كه خيل يزيديان، حسين‏عليه السلام را به مسلخ مى‏برند و باز تير بود و گلو، آتش بود و خيمه، شمشير بود و پهلو و سينه. در آن غوغا، مردى را مى‏بينم كه قامت افراشته، سينه سپر ساخته و رو در روى تماميت اردوى اهريمن ايستاده. تيرهاى زهرآگين را به جان خريده تا مردانگى نميرد و سلسله اهل فتوت منقطع نگردد. من نورى را ديدم كه به آسمان مى‏رفت، تا اوج بى‏انتهاى گنبد سبز فاطمى و شنيدم نواى دلنشينى را از حنجر جوانمردى آسمانى، كه بر ستيغ جبال كربلايى چهارمين والفجر رشادت، خطاب به خصم دون فرياد برآورد:
منم، خندان... مهدى خندان.

فرزند محرم

دسته عزاداران حسينى كه نزديك شدند، زن دلش هرى ريخت پايين و با خودش نجوا كرد: چه مى‏شد من هم مى‏توانستم دنبال اين دسته راه مى‏افتادم و حسين حسين مى‏گفتم. گرماى آزاردهنده نخستين روز تابستان، حتى هواى فرحناك لواسان××× 1 لواسان از مناطق ييلاقى شمال استان تهران و داراى آب و هوايى مطبوع و كوهستانى است. ××× ييلاقى را هم غيرقابل تحمل كرده بود. زن از شدت گرما عاصى شده بود و با بادبزنى دستى خودش را باد مى‏زد.
دختر بشقاب گيلاس و زردآلود را جلوى مادر گذاشت و گفت:
مادر بخور تازه است. الان از باغ بالا كَندم. مادر گفت: الهى خير ببينى دخترم، ميل ندارم خودت بخور.
-: به ياد كربلا دل‏ها غمين است دلا خون گريه كن چون اربعين است
صداى دسته عزادارها بود كه نزديك و نزديك‏تر مى‏شد. زن خودش را كنار پنجره رساند و چشم به دسته سينه‏زنى دوخت. عرق سردى بر پيشانى‏اش نشست و همراه با آن درد مرموزى او را فرا گرفت. دختر از چهره مادر، اوج درد او را خواند و رفت داخل دسته سينه‏زنى و صدا زد: بابا، بابا، بيا، مامان حالش بد شده. امامقلى زود خودش را رساند بالاى سر زن، وقتى فهميد درد، درد زايمان است رفت سراغ خانم قابله.
صداى گريه نو رسيده‏اى كوچك با صداى عزاداران حسينى درهم آميخت.
لواسان كوچك به عطر ميلاد فرشته‏اى زمينى معطر شد: آن روز، اولين روز تيرماه سال 1340 بود. در آن ظهر داغ تيرماه، لواسان كوچك، ديگر كوچك نبود.
آن روز گريه «مهدى» با غريو شيون حسين حسين عزاداران حسينى گره خورد و شميم ياس‏هاى زهرايى در كوه و دشت لواسان پراكنده شد.
مهدى به دنيا آمده بود. در خانواده‏اى كه مادر مدرس قرآن بود و پدر صحراگردى رنج كشيده. او با آمدنش شور و نشاط و سرسبزى و بركت را به خانه امامقلى خندان هديه آورد.
پدر مهدى مى‏گويد:«از موقعى كه خداوند اين بچه را به ما داد يك بركت و نعمت خارق‏العاده‏اى به خانواده ما وارد شد. سال 1340، من علاوه بر كشاورزى، در سد لتيان هم كار مى‏كردم. زمستان همان سال، قرار شد مهدى را بيمه كنم. شش ماهه بود و وقتى عكس شش‏ماهگى او را تحويل بيمه دادم، متصدى آن‏جا فكر كرد مهدى پنج ساله است.»
همه عوامل محيطى و تربيتى دست به دست هم داده بودند تا اين كودك خردسال را به سمت تقديرى بكشانند كه در آسمان برايش رقم زده شده بود. از اين رو هر روز كه از دوران طفوليت‏اش سپرى مى‏شد، نشانى به نشان‏هاى بزرگى او افزوده مى‏شد. روزى از روزها مهدى خردسال كه بيشتر از سه‏سال نداشت، به سختى بيمار شد، شدت بيمارى چنان بود كه كودك به حال اغماء افتاد. مادر مهدى، خاطره تلخ آن روز را خوب به ياد دارد:
«آن روز غروب، مريضى مهدى خيلى سخت شد، راه دور و درازى را بايد مى‏رفتيم تا آب بياوريم. وقتى رفتم، پدرش بالاى سرش نشسته بود، اما مثل اين‏كه بعد از رفتن من، موقعى كه پدرش مشغول نماز بود، حال مهدى بدتر شد. پدرش وقتى اين حال را ديد، دست و پاى بچه را دراز كرد و او را رو به قبله خواباند و تنها كارى كه كرد، اين بود كه دست‏ها را به سوى آسمان بلند كرده و گفته بود: يا قمر بنى‏هاشم يا باب‏الحوائج، من اين بچه را از تو مى‏خواهم. الها، بار پروردگارا، اگر مصلحت و صلاح توست، تو را به دست‏هاى قلم شده ابوالفضل‏عليه السلام قسم مى‏دهم كه بچه‏ام را به من برگردانى. همين‏طور كه داشت ناله و زارى مى‏كرد، من از راه رسيدم. خوب نگاه كردم، ديدم، مهدى من مرده. اما پدرش هنوز داشت دعا مى‏كرد و مى‏گفت: يا ابوالفضل‏عليه السلام اگر صلاح توست مهدى را به من برگردان، من هم نذر مى‏كنم كه هفت سال برايت سقايى كند.
حالا ديگر همسايه‏ها و فاميل هم آمده بودند، همگى گريه مى‏كردند كه يك دفعه در بين گريه مردم، ديدم رنگ مهدى تغيير كرد و يواش يواش حال او خوب شد.
از آن موقع به بعد، پدرش كه دل صافى داشت، به عهدش وفا كرد و گذاشت مهدى مدت 7 سال سقايى كند. او براى مهدى كشكولى تهيه كرده بود و كفن سفيدى، كه در ايام عاشورا مى‏پوشيد و خودش هم هر سال در هشتم محرم گوسفند قربانى مى‏كرد.»
مهدى سقا بود و تشنگى روز عاشورا را با جرعه آبى كه بدست عزاداران مى‏داد فرو مى‏نشاند، اما اين سقاى كوچك، گوئيا خود عطش سيرى ناپذيرى از عشق و عاطفه داشت كه هيچ آبى او را سيراب نمى‏كرد.
مهدى سمبل مهر و محبت و عشق و دوستى بود و او اين همه را بدون ترديد مرهون پدر و مادر مهربانش بود كه دستى در اجابت دعا برداشتند و سقاى دشت كربلا، مهدى‏شان را به آنان بازگردانده بود.
براى درك عمق اين عشق پاك و پى‏بردن به روحيات خاص اين كودك خردسال پدرش خاطره‏اى را نقل مى‏كند و مى‏گويد:
«سال 45، مهدى پنج ساله بود كه به سختى مريض شد. من او را بردم تهران و دكترها هم گفتند، بايد اين بچه را در مريضخانه بخوابانيم. اين كار را كرديم و آمديم، من مرتب مى‏رفتم او را مى‏ديدم و مى‏آمدم. بعد از 16 روز او را مرخص كردند وقتى داشتم او را مى‏بردم خانه، حوالى سرچشمه بوديم و او همين‏طور كه در بغلم بود از من تشكر كرد و گفت: بابا چرا اين‏قدر مرا اين طرف و آن طرف مى‏برى و به خودت زحمت مى‏دهى. شما چهار تا بچه ديگر هم دارى و من اگر مردم اشكالى ندارد چون چهار تا بچه براى تو كافيه. من به او گفتم: باباجان، مهدى‏جان، تو همنام پدر منى، تو پاره جگر منى، من تو را خيلى دوست دارم. بعد هم چشم‏هاى معصوم او را بوسيدم و گفتم: بچه‏هاى ديگر هم مهم هستند اما تو اسم پدرم را دارى، تو اسم حضرت صاحب‏الزمان(عج) را دارى و من براى همين تو را بيشتر از همه دوست دارم. الان كه فكر مى‏كنم مى‏بينم مهدى از همان طفوليت رو به خدا بود.»
آخرين روزهاى شهريور ماه سال 1347 روستاى صبوبزرگ را سرماى زودرسى فرا گرفته بود. صبح اولين روز پاييز براى مهدى كوچك بسيار دلنشين بود؛ او در راه مدرسه سعى مى‏كرد از روى برگهاى زرد و قرمز درختان كه هر لحظه رقص‏كنان بر زمين فرو مى‏ريختند شادمانه بگذرد. مهدى آن سال برخلاف تصور خيلى‏ها عازم مدرسه شد. چون به خاطر هوش و ذكاوتى كه داشت، يك سال زودتر از همسالان خود در دبستان صبو بزرگ نام‏نويسى كرده بود. وقتى كه به مدرسه رسيد همه‏چيز برايش تازگى داشت: كلاسها، در و ديوار، تخته‏سياه و جست و خيز كودكان بزرگتر از خودش. مدرسه لبريز بود از بچه‏هاى قد و نيم‏قد روستايى با لباس‏هاى ساده و رنگ و رو رفته، اما چيزى كه بيش از همه به دل مهدى نشست، شور و نشاطى بود كه بچه‏ها، سراسر حياط مدرسه را با آن لبريز ساخته بودند. روزهاى مدرسه براى مهدى روزهاى سرنوشت‏سازى بود. او در محضر مادر و در كلاس قرآن او حضور شادمانه‏اى داشت. بارها روح كودكانه‏اش با شنيدن آيات روح‏بخش قرآن به پرواز درآمده بود. او به دبستانى مى‏رفت كه در آن، معلمى مؤمن و انسان سرشت به نام حاج «محمدعلى احيايى» تمام هَم و غم‏اش را مصروف آموزش تعاليم دينى به بچه‏هاى مدرسه شده بود. مرحوم حاج محمدعلى احيايى هم معلم بود، هم مدير دبستان و ... هم مداح اهل‏بيت‏عليه السلام. مهدى با تمام تلاش كودكانه خود، مثل تشنه‏اى كه به چشمه‏اى زلال و گوارا رسيده باشد، با گوش‏جان پاى محضر درس اين معلم مهربان و مشفق مى‏نشست و از چشمه علم و ادب او جرعه جرعه آب معرفت مى‏نوشيد. مرحوم حاج محمدعلى احيائى××× 1 در حقيقت اغلب كسانى كه شاگرد زنده‏ياد حاج محمدعلى احيايى بودند، در بزرگى به تشكيل و راه‏اندازى هيئت‏هاى متوسلين و ذاكرين و محافل قرآنى همت گماشتند، عده‏اى نيز جذب حوزه‏هاى علميه شدند كه بيانگر تأثير اين معلم مؤمن و متعهد روستاى صبوبزرگ بر روح و جان كودكان و نوجوانان روستايى مى‏باشد. ××× نيز هرگاه كه به چشمان ستاره‏وَشِ مهدى مى‏نگريست درمى‏يافت كه در پشت اين نگاه معصوم و صبور، چه روح ناآرامى قرار دارد. مهدى خيلى زود از معلم‏اش خواندن نماز را فرا گرفت و چون صداى كودكانه‏اش بسيار دلنشين مى‏نمود بعد از پايان درس، راه و رسم مداحى را نيز از او مى‏آموخت.
مهدى دوره دبستان را در روستاى صبوبزرگ به سال 1352 به پايان برد و براى ادامه تحصيلات وارد مدرسه راهنمايى «نارون» شد. او ديگر كودكى را پشت سر نهاده، قدم به عرصه نوجوانى گذاشته بود.
در كنار تحصيل مجدّانه مهدى به كار نيز اشتغال داشت و يكى از بازوهاى اقتصادى خانواده به شمار مى‏رفت. اين تربيت دو بعدى - تحصيل توأم با كار - از او نوجوانى پخته و متكى به نفس ساخته بود.
او كه مى‏ديد پدر زحمتكش‏اش چگونه براى تأمين معاش خانواده ناچار است ساعتها در كوه و كمر و جنگل به سر ببرد، با به كار واداشتن بازوان كوچك خود، مى‏كوشيد تا ضمن مبارزه با فقر اقتصادى، بار اضافه‏اى بر دوش خانواده نباشد.
چرخ‏هاى ارابه زمان مى‏چرخيد و گردونه ايام، بى‏وقفه به پيش مى‏رفت و زندگى اشكال جديد خود را به نمايش مى‏گذاشت. در اين نمايش مستمر، زنها و مردها پير و پيرتر و كودكان و نوجوانان جوانتر مى‏شدند و تجربيات اين تازه‏واردانِ صحنه زندگى، بيشتر مى‏شد. در اين نمايش واقعى، روز به روز نقش مهدى جدى‏تر و نمايان‏تر بروز مى‏يافت. او دوره آزمون بحرانى و سرنوشت‏ساز بلوغ و نوجوانى را با موفقيت پشت‏سر گذاشت و اندك اندك به دنياى پرشور جوانى قدم نهاد. در پايان خردادماه سال 1355، مهدى دوره تحصيلات راهنمايى را پشت سر گذاشته و اكنون آماده بود تا وارد دبيرستان شود. او مى‏خواست تحصيلات خود را در رشته مكانيك ادامه دهد، اما نزديك‏ترين هنرستان صنعتى با روستايشان كيلومترها فاصله داشت. از طرفى فقر شديد مالى خانواده به او اجازه نمى‏داد كه خانه‏اى در شهر اجاره كند.
والدين صبور و فداكار مهدى كه عشق و علاقه وافر او به ادامه تحصيل را ديده بودند تمام تلاش خود را بكار بستند، تا مهدى از ادامه تحصيل باز نماند. پدر، به رغم مشكل مالى، آستين همت بالا زد و مهدى را در «هنرستان صنعتى دكتر احمد ناصرى»، واقع در ميدان اختياريه تهران نام‏نويسى كرد. مهدى با تحمل دورى و سختى راه تمام همت و تلاش خود را صرف اين كرد تا تحصيلات خود را به نحو احسن ادامه دهد. در آن ايام، رفت و آمد روزانه از لواسان تا شميران كار آسانى نبود اما مهدى، با عزمى جزم، همه سختى‏ها را بر خود آسان نمود و درسش را ادامه داد.
پابه‏پاى رود:
زمستان سال 1356 رژيم در يك اقدام ناشيانه تبليغاتى، طى هر مقاله‏اى فرمايشى با عنوان ايران و ارتجاع سرخ و سياه، مندرج در روزنامه اطلاعات، به ساحت مقدس زعيم سياسى - مذهبى و مرادِ در تبعيد ملت ايران حضرت امام خمينى(ره) جسارت كرد و اين عمل زشت، مقدمه‏اى شد تا خروش امت قهرمان ايران در سرتاسر كشور بنيان پوسيده رژيم ستم‏شاهى را بلرزاند.
حركت‏هاى اعتراضى، در اقصى نقاط كشور، بذر مقدس قيام در راه خدا را در سينه‏هاى سرشار از اكسيژن خفقان مردم بارور مى‏كرد. در اين ميان مهدى شانزده ساله نيز، با بينش و درك خوبى كه از اوضاع سياسى و اجتماعى جامعه داشت، سعى مى‏كرد خودش را در جريان اين رود خروشان قرار دهد. شركت در راهپيمايى‏ها از جمله فعاليتهاى مهدى در آن ايام بود. پس از كشتار مردم تهران در هفده شهريور 1357 انقلاب روزبه‏روز در ميان اقشار مختلف مردم وسعت بيشترى پيدا مى‏كرد و همين شرايط پر تلاطم كشور ايجاب مى‏كرد كه اقشار جوان و تحصيلكرده نقش آگاهى بخشىِ بيشترى را در ميان خانواده‏ها و اجتماع ايفا كنند. آن روزها، در وجود هنرجوى سال سوم اتومكانيك هنرستان دكتر ناصرى، شور و عشق به آرمان‏هاى شورانگيز «آقاى خمينى» و نفرت و اعتراض به رژيم سياسى حاكم موج مى‏زد. مهدى و دوستانش محيط هنرستان را به كانونى پرشور و آكنده از حال و هواى انقلاب تبديل كرده بودند. پدر مهدى آن دوره را خوب به خاطر دارد:
«يكبار رفته بودم هنرستانى كه مهدى درس مى‏خواند؛ هنرستان دكتر ناصرى، در منطقه «اُزگُل» بود. وقتى رئيس هنرستان را ديدم به من گفت: آقاى محترم! نگذاريد اين بچه بيايد هنرستان. او مى‏آيد اينجا و بچه‏ها را مى‏برد تظاهرات. خودش كه ديگر درس نمى‏خواند هيچ، نمى‏گذارد بچه‏هاى ديگر هم درس بخوانند، البته عيبى ندارد، ولى من مى‏ترسم او توى تظاهرات كشته شود، حيف است، بچه درس‏خوان و با استعدادى است.»
خواهر مهدى مى‏گويد:
«اواخر آبان ماه 57 بود كه يك روز مهدى به من گفت: آبجى، بچه‏هاى همكلاسى‏ام را در ميدان اُزگُل جمع كردم و رفتم بالاى سكوئى، تا براى آنها درباره جنايت‏هاى شاه و كشتار دانشجوهاى دانشگاه تهران سخنرانى كنم. اما درست وقتى كه بچه‏ها و معلم‏ها جمع شده بودند تا به حرف‏هايم گوش بدهند، يكى از دبيرهاى هنرستان آمد و يقه مرا گرفت و گفت: خرابكار خائن! اين حرف‏ها چيست كه درباره اعليحضرت مى‏گويى؟ به محض آن كه يقه‏ام را گرفت من هم بدون معطلى با او گلاويز شدم و با مشت به دهان او كوبيدم. بچه‏ها كه اين صحنه را ديدند دلشان قرص شد و با خبرچين‏هاى ساواك كه چند تايى از آنها هم، خودشان را در بين دبيرهاى آن هنرستان جا زده بودند، درگيرِ زد و خورد شديدى شدند.
بعدها باخبر شدم كه مهدى و دوستانش، همان درگيرى را به يك تظاهرات بزرگ تبديل مى‏كنند و دسته جمعى به سمت ميدان اختياريه مى‏روند و در آنجا مرگ بر شاه و ازهارى گوساله - بازم مى‏گى نواره؟××× 1 تيمسار غلام‏رضا ازهارى، نخست‏وزير دولت نظامى رژيم شاه (از آبان تا دى 57) ضمن سخنرانى مفصلى در مجلس سناى رژيم گفته بود: «ما فرستاديم، رفتند بررسى كردند، سر و صداهاى شبانه بالاى پشت‏بام‏ها ]فريادهاى تكبير مردم} منشاء انسانى ندارد. تعدادى نوار و بلندگو روى پشت‏بام‏ها مى‏گذارند و آدم خيال مى‏كند چه خبر شده!» در پاسخ به اين ادعاى ابلهانه بود كه مردم در تظاهرات‏هاى روزانه‏شان، شعار «ازهارى گوساله - بازم مى‏گى نواره؟» را سر مى‏دادند. ××× مى‏گويند و نزديك ظهر متفرق مى‏شوند.»

بهمن‏ماه سال 1357:

سرانجام تلاش‏هاى ملت رشيد ايران با رهبرىِ الهىِ امام ‏خمينى(ره) به بار نشست و روح مبارزه‏جويى و عدالتخواهى مردم، سران رژيم شاه را در كابوس هول‏انگيزى فرو برد. خيل جوانان و زنان و مردان بى‏شمار، همچون سيلى بنيان‏كن به راه افتاد و در مسير خود، هر آنچه را كه رنگ ناراستى و ظلم داشت، با خود برد. مشت‏ها در برابر تانك و سينه‏ها در برابر گلوله‏ها سپر شد. حماسه عاشوراى‏حسينى در هر روز خدا تكرار گرديد و خون بر شمشير پيروز شد. شاه و ديگر اعضاى خاندان منحط پهلوى از كشور گريختند اما بقاياى رژيم هنوز به اميد درهم كوبيدن قيام مردم مسلمان در كشور باقى مانده بودند. خون‏آشامان هر روز مردم را به گلوله مى‏بستند. با اين حال هنوز پير عارف انقلاب دستور مقابله به مثل نداده بود. تنها شعارى كه آن روزها لرزه بر اندام ستم‏پيشگان مى‏انداخت اين اتمام حجت مردمى بود كه: واى اگر خمينى(ره) حكم جهادم دهد - ارتش دنيا نتواند كه جوابم دهد.

عاقبت اين شور و التهاب مقدس مردم در بحرانى‏ترين روزهاى انقلاب موجب شد كه ملت مسلمان ايران براى آخرين مصاف، در برابر رژيم قد علم كند. مهدى يكى از هزاران هزار نهال برومند بوستان آزادگىِ اين مرز و بوم بود كه با تمام وجود خود را در اختيار اين مقطع حساس از تاريخ سراسر مبارزه رهايى‏بخش مردم مسلمان ميهنش قرار داد. او در مشكل‏ترين مراحل درگيرى حاضر بود و از همه مى‏خواست براى كمك به انقلاب و نجات خود از چنگال رژيم دژخيم «عارى از مهر» وارد ميدان بشوند.

خواهر مهدى مى‏گويد:

«روز 21 بهمن 57 بود كه انقلاب وارد مرحله حساس شد. من و همسرم آن ايام در خيابان تهران نو واقع در شرق تهران زندگى مى‏كرديم. يادم هست مهدى با اسلحه‏اى كه بدست آورده بود آمد و آن را در خانه ما مخفى كرد و در همان حال به من گفت تا مى‏توانيد به سربازهاى پايگاه نيروى هوايى دوشان تپه از نظر غذا، لباس و دارو رسيدگى كنيد. آنها برادران ما هستند. ما هم ملحفه‏هايى كه به پتو دوخته بوديم را شكافتيم و براى استفاده سربازان انقلابى پايگاه و زخم‏بندى مجروحين به آن‏ها داديم. مقدارى تخم‏مرغ آب‏پز و نان لواش را هم به سربازهاى نيروى هوايى كه در حال زد و خورد با نيروهاى لشكر گارد شاه بودند رسانديم.»

سرانجام زمستان سرد وطن در عصر آفتابى روز 22 بهمن جاى خود را به بهار آزادى سپرد رژيم دژخيم عارى از مهر، سرنگون شد. طبيعى بود كه در چنان شرايطى، نهال نوپاى انقلاب از جانب دشمنان داخلى و خارجى مورد تهديد واقع شود. طيف نيروهاى موجود در انقلاب به دو دسته اكثريت مردمى و فاقد سازماندهى نيروهاى مذهبى و اقليت ناچيز نيروهاى غيرمذهبى لكن سازماندهى شده تقسيم مى‏شد. ضرورى بود ياران راستين انقلاب با متشكل ساختن صفوف خود، بيش از پيش مواظب باشند تا جريان انقلاب از مسير اصلى خود منحرف نشود چرا كه آمريكا و استكبار جهانى و ايادى وابسته به آنان در داخل و خارج تصميم گرفته بودند انقلاب اسلامى را در همان گام اول با شكست مواجه كنند. نظام اسلامى كه جايگزين رژيم ستمگر شاهنشاهى شده بود، در نخستين روزهاى موجوديت خود با كارشكنى دشمنان دوست‏نما مواجه شد، با هدايت مأمورين سفارت آمريكا در تهران و عناصر سرويس‏هاى اطلاعاتى C.I.A و موساد و رژيم بعثى حاكم بر عراق، توطئه‏هاى رنگارنگى به نام دفاع از قوميت‏ها طراحى شد و هراز گاهى افرادى ظاهرالصلاح اما قدرت‏طلب، آشوبى به پا كرده و خواهان ارث و ميراث خود از انقلاب مى‏شدند. گروههاى ريز و درشت از جاى جاى مملكت مثل قارچ رشد كردند و فضاى آزاد و سامان نيافته روزهاى آغازين انقلاب را صحنه تركتازى و كارشكنى عليه رهبر انقلاب و جريان طبيعى ساماندهى نظام اسلامى كردند. از يك سو ايادى شوروى سابق در پوشش حزبها و گروهها و دسته‏هاى سياسى گوناگون به ترويج و نشر آراء ماركسيستى و ضددينى پرداختند و از ديگر سو با همدستى خان‏ها، فئودالها و مالكين بزرگ كوشيدند، عشاير و اقشار روستايى را رودرروى انقلاب قرار دهند. بدين ترتيب توطئه جديدى در پوشش دفاع از حقوق قوميت‏ها شكل گرفت و بحرانى را فرا راه انقلاب قرار دادند. از ديگر سو ياران بريده انقلاب يا به عبارت بهتر ميوه‏چينان انقلاب نيز با نفس‏پرستى و قدرت‏طلبى تلاش كردند تا ضمن مانع‏تراشى‏هاى گوناگون، به هر قيمت كه شده سهم خود را از انقلاب بردارند. با اين همه خداوند مقدر ساخته بود كه انقلاب اسلامى از دل اين همه توطئه و نفاق سربلند و به سلامت بيرون آيد.

در جريان برگزارى همه‏پرسى سراسرى جهت تعيين نظام سياسى آينده كشور، مهدى نيز، دوشادوش هموطنان خود فعالانه شركت كرد و به «جمهورى اسلامى، نه يك كلمه كم، نه يك كلمه بيش» رأى «آرى» داد. با همين رأى، زندگى مهدى وارد عرصه جديدى شد. به دنبال تشكيل «حزب جمهورى اسلامى» توسط بزرگانى همچون: آيت‏الله دكتر سيدمحمد حسينى (معروف به بهشتى)، آيت‏الله سيدعلى حسينى خامنه‏اى، آيت‏الله اكبر هاشمى بهرمانى (معروف به رفسنجانى)، دكتر محمدجواد باهنر، دكتر سيدحسن آيت و...، مهدى در تابستان سال 1358 با هدف پيوستن به يك تشكّل سياسى - مذهبى وفادار به حضرت امام(ره)، به عضويت واحد دانش‏آموزى شعبه شميرانات اين حزب درآمد. هر چند، دغدغه‏اى كه باعث شد تا مهدى در آستانه هجده سالگى حاضر به پيوستن به يك تشكل از طراز حزب جمهورى اسلامى شود، بيش از آن كه صبغه‏اى سياسى داشته باشد، رنگى مذهبى و فرهنگى داشت. وى تا جايى كه بضاعت مالى‏اش اجازه مى‏داد، از مراكز انتشاراتى معتبر تهران نظير: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، انتشارات بعثت، نشر صدرا و واحد تبليغات حزب جمهورى اسلامى، آثار مفيد نويسندگان و انديشمندان مذهبى و انقلابى كشور را خريدارى و آن‏ها را در سطح منطقه لواسانات، بين علاقمندان توزيع مى‏كرد. مادر ارجمندش در خصوص اشتياق شديد مهدى به ترويج فرهنگ اسلامى از طريق توزيع كتب مذهبى مى‏گويد:

«... اصلاً از فرداى پيروزى انقلاب، تمام زندگى اين بچه خلاصه شده بود در كتاب و كتاب و كتاب. خيلى به كتاب‏هاى شهيد مطهرى علاقه داشت. مخصوصاً وقتى بعد از شهادت ايشان، امام گفت كه من تمام آثار او را تأييد مى‏كنم. البته بيشتر از تمام كتاب‏ها، به قرآن علاقه داشت. دائم مى‏ديديم به هر دوست و آشنايى كه مى‏رسد، كتابى به او هديه مى‏دهد؛ كتاب‏هاى مذهبى.

يادم هست آن روزها، دختر عمه‏اش در آمريكا درس مى‏خواند. يك روز ديدم مهدى نشست و خيلى با حوصله، نامه‏اى براى او نوشت و بعد يك جلد قرآن و يك جلد مفاتيح‏الجنان را با تعداد ديگرى از كتب مذهبى، همراه آن نامه بسته بندى كرد و برايش به آمريكا فرستاد. مى‏ديدم كه چقدر خوشحال است. به من مى‏گفت: اگر يك چنين كتاب‏هايى در آمريكا رواج پيدا كند، براى اسلام و انقلاب ما، خيلى مفيد است. پرسيدم: چطور مادر جان؟ گفت: اسلام دين فطرت و منطق است، دينى كه خداى آن به قلم سوگند ياد كرده، خب مردم آمريكا هم فطرت دارند و انسان‏اند و اهل منطق. ما با قرآن و كتاب‏هاى مكتبى‏مان خيلى راحت مى‏توانيم آن‏ها را با اهداف انقلاب‏مان آشنا كنيم.»

به همت فعاليت‏هاى فرهنگى بى‏وقفه مهدى، خيلى زود شمارى از جوان‏هاى روستا هم با او دست همراهى دادند و حاصل تلاش‏هاشان به ايجاد كتابخانه‏اى نسبتاً مجهز، با تعداد فراوانى از آثار علمى، ادبى، مذهبى و هنرى ارزشمند منتهى شد: كتابخانه بسيج روستاى صبو بزرگ.

از همان فرداى پيروزى انقلاب، آفت گروه‏گرايى در قالب تظاهر افراطى به طرفدارى از احزاب و سازمان‏هاى كمونيستى و التقاطى در محافل اجتماعى كشور و خصوصاً فرزندان نازپروده اقشار مرفه مشاهده مى‏شد. آقازاده ‏هايى كه تا همين چند ماه پيش سر سپرده گروه‏هاى موسيقى پاپ مبتذل آمريكايى و كشته مرده شبه فرهنگ منحط هيپى‏ها بودند و طوطى وار شعار «جنگ نكن، عشق بورز» آن‏ها را، به نشانه روشنفكرى جار مى‏زدند، از طليعه نخستين بهار آزادى، دفعتاً بدل شدند به دشمنان آشتى‏ناپذير! امپرياليزم جهانى، مدافعان سينه چاك مكاتب سوسياليستى؛ از چپ روسى و چينى گرفته تا چپ چريكى. مردم با فرياد الله‏اكبر و دست‏هاى خالى، ماشين نظامى - امنيتى جهنمى رژيم طاغوت را منهدم كرده بودند و از فرداى پيروزى، اين اشراف‏زادگان مدافع حقوق خلق‏ها، شعار مى‏دادند:

-: زنده باد مبارزه مسلحانه، ايران را سراسر ويتنام مى‏كنيم! شمارى از فرزندان سطوح بالايى قشر متوسط جامعه هم، كه بعضاً حتى قادر به روخوانى يك سوره كوچك مكى از كلام‏الله مجيد نبودند، دفعتاً هواى تأسيس يك جامعه بى‏طبقه توحيدى به سرشان زد و يك شبه بدل شدند به مفسرين انحصارى قرآن و نهج‏البلاغه و در شرايطى كه آغاز سخن با ذكر مقدس «بسم‏الله الرحمن الرحيم» را دون‏شأن خود مى‏دانستند، مدام اعلاميه‏ها و پلاكاردهاى سراسر نيرنگ گروهك «مجاهدين خلق» را كه با شعار شرك‏آميز «به نام خدا و به نام خلق قهرمان» مزين بود، به رخ مردم مسلمان شهرها و روستاهاى اين آب و خاك مى‏كشيدند.

لواسانات، به واسطه داشتن موقعيت ييلاقى ممتاز و ويلاهاى اعيانىِ متعلق به اشرافِ شمال تهران، از همان تابستان سال 58، به پاتوق دنج مرفه‏زادگان سوپر انقلابى! تبديل شده بود. اينان هر روز، صبح‏ها و غروب‏ها در معابر منطقه تجمع مى‏كردند و هر يك از ايشان، به سبكى و سياقى، ضمن تعريف و تمجيد از سازمان و گروه و فرقه هپروتى خود، به تخطئه انقلاب اسلامى، رهبرى امام و دستاوردهاى نهضت ملت مسلمان ايران مى‏پرداخت. در بين اين جماعت، اكثريت با طرفداران «حزب كمونيست توده» و گروهك موسوم به «مجاهدين خلق» بود. تجمع اين انقلابيون قلابى در گذرگاه‏هاى ييلاقى لواسانات، خيلى زود توجه مهدى را به خود جلب كرد. يكى از دوستان مهدى در اين‏باره مى‏گويد:

«... تابستان سال 58، لواسانات شده بود بازار مكاره گروه‏هاى ضدانقلاب، آن روزها بازار بحث جمعى خيابانى، درباره سياست هم خيلى داغ بود. همه‏جور آدمى را مى‏شد در آن محافل ديد: عده‏اى به تقليد از لنين، ريش‏بزى داشتند و عده‏اى هم پشت لب‏هاى‏شان، سبيلى به قدر دو برابر كلفتى سبيل استالين جا خوش كرده بود. مى‏گفتند كه دين افيون توده‏هاست، اسلام را چه به انقلاب، آخوند را چه به سياست، چه كسى گفته خدا آدم را خلق كرده؟ كدام خدا؟ پروفسور اوپارين مى‏گويد همه عالم از ابر ئيدروژنى به وجود آمده، به گفته داروين منشاء انسان، نوعى ميمون ما قبل تاريخ بوده، كارگرهاى ايرانى به اين خاطر انقلاب كمونيستى نمى‏كنند كه لومپن شده‏اند و فاسد، دهقان‏ها و روستايى‏ها هم خرافه پرستند و ناآگاه!

مهدى هر وقت فرصت مى‏كرد، مى‏رفت سر وقت اين آقايان عقل كل. درست است كه سن و سالى نداشت، اما تا دل‏تان بخواهد، روشن بود و اهل مطالعه، فن بيان خوبى داشت و مى‏دانست چطور و از چه راهى بايد با اين جور اشخاص صحبت كند. همين جوانى، ذهن خلاق و بيان مؤدب و منطقى او، باعث مى‏شد ابتدا به ساكن آن‏ها مهدى را به جمع‏شان راه بدهند. او هم سعى مى‏كرد با روشى ارشادى و متين آنها را قانع كند، به خاطر دارم در همان ايام، تعدادى توده‏اى پر مدعا در لواسان بودند كه مهدى مدام با آنها مباحثه داشت. او سعى مى‏كرد با استفاده از منطق و كتاب و سند و مدرك، آنها را متوجه اشتباه‏هايشان بكند. ساعت‏ها برايشان حرف مى‏زد و به صحبت‏هايشان هم گوش مى‏داد. بعد از مدتى، توده‏اى‏ها كه ديدند حريف اين يك الف بچه روشن و با سواد و خوش‏بيان روستايى نمى‏شوند، ديگر با او بحث نمى‏كردند، در عوض به اعتقادات مهدى توهين مى‏كردند. اين جا بود كه ديگر مهدى فهميد اينها زبان منطق سرشان نمى‏شود و مغرض‏اند. براى همين، خيلى محكم با توده‏اى‏ها برخورد كرد. طورى شد كه احدى از آن كمونيست‏هاى سبيل كلفت، هر وقت مهدى در لواسانات بود، جرأت نمى‏كردند توى منطقه آفتابى بشوند.»

مادر مهدى از چند و چون برخورد فرزندش با عناصر ضدانقلابى در روستاى صبو بزرگ، اين سان روايت مى‏كند:

«... شنيدم يك روز اهل محل مى‏گويند: نمى‏دانيم شب‏ها چه كسى مى‏آيد توى حمام، توى مسجد و توى كوچه‏هاى ده، اعلاميه‏هاى ضدانقلابى مى‏ريزد و مثل جن غيبش مى‏زند.

مهدى به محض اين كه اين خبر را شنيد، آمد و يكى از دوستانش را صدا كرد و به او گفت: از فردا شب، تو، آن سر كوچه و من اين سر كوچه مخفى مى‏شويم، تا ببينيم اين كار زير سر چه كسى است.

شب بعد، مهدى و دوستش آنها را شناسايى كردند. معلوم شد از طرفداران منافقين بودند. چهار نفر بودند. مهدى و دوستش آنها را گرفتند و بردند داخل ساختمان حسينيه محل. حتى من وقتى به آنجا رفتم، ديدم داخل حسينيه چهار نفر ايستاده‏اند و روبه‏روى آنها هم مهدى و دوستش ايستاده‏اند. كنجكاو شدم بفهمم آنجا چه خبر است.

مخفيانه گوش ايستادم، شنيدم كه بچه‏ام دارد خيلى آرام و آهسته و با زبان خوش، با آنها صحبت مى‏كند.

اين ماجرا گذشت. هفته بعد، باز شنيديم اينها جسارت كرده‏اند و مى‏خواهند دوباره توى ده، اعلاميه بياورند. مهدى هم عده‏اى از بچه‏هاى ده را جمع كرد و رفت جلوى آنها ايستاد. بعد از يك درگيرى و كتك كارى مفصل، عده‏اى از طرفداران منافقين فرار كردند و دو، سه نفر ديگرشان هم كه نتوانسته بودند فرار كنند، به چنگ بچه‏هاى ده افتادند. مهدى و رفقاى او، آنها را يك گوشمالى حسابى دادند و بعد، ول‏شان كردند بروند.»

در پايان تابستان و مقارن با فصل گشايش مدارس، مهدى بار ديگر راه تهران را در پيش گرفت. سال تحصيلى جديد )1358-59( در شرف آغاز بود و فرزند برومند خانواده خندان، آخرين پايه تحصيلى خود را در پيش‏رو داشت. روزها و از پى آنها، ماه‏ها، به سرعت برق و باد، سپرى مى‏شدند. پاييز برگ‏ريز، جاى خود را به زمستان سرد و برفى داد و در پى آن، بهارى ديگر از راه رسيد. اشتغال به درس و تحصيل و در پيش بودن فصل امتحانات، مانع از آن نشد تا مهدى، در فعاليت براى آبادسازى لواسانات سهم خود را ايفا كند.

از اواسط بهار سال 1359، مهدى وارد «جهادسازندگى» لواسانات شد. تلاش‏هاى او و ديگر جهادگران زحمتكش، منجر به آن شد كه روستاى صبو بزرگ از نعمت آب شرب لوله‏كشى برخوردار شود. مهدى خودش در تمامى مراحل اين پروژه عمرانى، حضور فعال داشت و كل خانه‏ها و مغازه‏هاى روستا را لوله‏كشى كرد. سپس براى رفع كمبود آب، در نارون يك دهنه چاه عميق حفر كرد و سرانجام با همكارى يارانش در جهادسازندگى، موفق شد تا حمام قديمى روستا را هم بازسازى كند. فعاليت‏هاى عمرانى مهدى در جهادسازندگى، منحصر به روستاى صبو بزرگ نبود. هر روستايى كه در منطقه لواسان براى كار عمرانى در نظر گرفته مى‏شد، او نيز در كنار بچه‏هاى جهاد، عازم آنجا مى‏شد. فعاليت‏هاى مهدى در جهاد سازندگى، فعاليت‏هاى ارزشى بود. عملكرد او در جهاد، بيانگر اين موضوع بود كه او هميشه به فكر كمك‏رسانى به محرومين روستايى است. چرا كه خود، محروميت و ندارى را با گوشت و پوست احساس كرده بود و حال كه امام فرمان بازسازى ويرانى‏ها را صادر كرده بود، مى‏كوشيد كمر همت به بازسازى ويرانه‏ها ببندد. در كنار اين فعاليت‏هاى فرهنگى و عمرانى، مهدى با تلاشى مضاعف موفق شد در پايان سال تحصيلى 58-59 از «هنرستان صنعتى دكتر ناصرى» ديپلم خود را در رشته اتومكانيك بگيرد.

با اجراى موفقيت‏آميز مرحله دوم عمليات الى بيت‏المقدس كه از مراحل سخت و طاقت فرساى بود، دشمن از دو محور شمال خرمشهر و مرز بين‏المللى شلمچه مورد تهديد قرار گرفت، به طورى كه مجبور شد لشگر 5 و لشكر 6 خود را كه در منطقه جنوب غربى اهواز و جنوب كرخه نور، خيلى مستحكم و مسلط در جبهه مستقر بودند به عقب بكشاند.
اين‏طور نبود كه عراقى‏ها به سادگى حاضر شوند اين لشگرها را به عقب بكشانند، زيرا نفوذ در مواضعى كه ارتش عراق در تصرف خود داشت، بسيار مشكل بود.
با حركتى كه نيروهاى ايرانى بر روى مرز داشتند، وضع جنگ طورى شد كه عراق ديد نمى‏تواند در جنوب غربى اهواز و جنوب كرخه باقى بماند. اگر آنجا بماند، آن دو لشگر او هم محاصره مى‏شوند و چيزى برايش باقى نمى‏ماند. همين امر نشان مى‏دهد كه مرحله دوم عمليات از چه اهميت خاصى برخوردار بوده است.
در كوران چنين شرايطى مرحله سوم عمليات هر چه سريع‏تر مى‏بايست آغاز مى‏شد اما با كدام نيرو؟ پس از ده شبانه روز عمليات سهمگين و بى‏وقفه و تحمل آن همه پاتك، وضعيت به گونه‏اى نبود كه بتوان با قدرت سابق به عمليات پرداخت. بازسازى گردان‏ها و تجديد قواى تيپ 27 لزوم شناسايى‏هاى بيشتر منطقه، مواضع و استحكامات دشمن و يافتن راهكارهايى مناسب، ايجاب مى‏كرد تا حداقل به مدت يك هفته اجراى اين مرحله از عمليات به تعويق بيفتد.
حاج احمد به رغم وضعيت نامساعد جسمى، با پاى گچ گرفته و متكى به عصا در منطقه باقى مانده بود و با مساعدت شبانه‏روزى شهبازى و همت، امر خطير تجديد سازمان رزمى تيپ 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم را شروع كرد.از همين رو در شامگاه جمعه بيست و چهارم ارديبهشت 1361 جلسه توجيهى فرماندهان گردان‏هاى تيپ 27 در قرارگاه نصر - دو برگزار شد حاج احمد در ابتداى اين جلسه گفت: برادرها بايد سريعاً آماده عمليات بشويم عمليات براى آزادسازى خرمشهر. پس بايد سريعاً كار بازسازى گردان‏ها را شروع كنيم. در ادامه جلسه، دستواره به نيابت از فرماندهان گردان‏ها در خصوص مشكلات نيروهاى بسيجى گفت:... اين نيروها هر كدام عذر و بهانه‏اى مى‏آورند؛ يكى مى‏گويد من سال چهارم دبيرستانم محصل هستم و فصل امتحانات است و بايد بروم، چون امتحاناتم عقب مى‏افتد. يكى مى‏گويد اصلاً من سه ماه مأموريتم تمام شده، نمى‏توانم بمانم، يكى مى‏گويد مادرم مريض شده يكى مى‏گويد برادرم شهيد شده... خلاصه اينكه اينها اين مشكلات را دارند و اكثر آنها هم محصل هستند...»
حاج احمد در پاسخ به دستواره و مسؤولين گردان‏ها گفت:... اگر شما مسايل را درست جا بيندازيد و براى نيروها صحبت كنيد و برايشان حساسيت زمان و نياز جبهه را بيان كنيد هرگز چنين مشكلى پيش نمى‏آيد. مثلاً همين گردان مالك كه ديشب خودم برايشان صحبت كردم تا قبل از صحبت‏هاى بنده از دويست و خرده‏اى نيروى اين گردان، صد و هفتاد و يك نفرشان تمايل داشتند در منطقه بمانند و بقيه مى‏خواستند بروند، اما با صحبتى كه با اين برادران شد همگى اعلام آمادگى كردند كه بمانند.»
پس از پايان اين جلسه همه رده‏هاى ستادى و فرماندهى تيپ 27 متفقاً دست به كار شدند تا كار آماده‏سازى تيپ را انجام دهند. از سوى ديگر حاج احمد على‏رغم وضعيت نامناسب جسمى به تك تك گردان‏ها سر مى‏كشيدند و اهميت موضوع را برايشان تشريح مى‏كرد. يكى از نيروهاى گردان مقداد مى‏گويد:
روز سى‏ام ارديبهشت 1361 ديديم حاج احمد با عصايى زير بغل آمد و روى چهارپايه‏اى ايستاد و پشت ميكروفن قرار گرفت. لحظه‏اى در سكوت با دقت به چهره‏هاى بچه‏ها نگاه كرد و بعد گفت:... برادران! ما وقتى كه از تهران آمديم، قول داديم تا خرمشهر را از دست دشمن نگيريم، بازنگرديم... بابا! ناموس شما را برده‏اند! (مقصود حاجى خرمشهر بود) همه چيز شما را برده‏اند! شما مى‏خواهيد برويد تهران چه كار كنيد؟... الان وضع ما عين زمان امام حسين7 است. روز عاشورا است! بگذاريد حقيقت ماجرا را بگويم. ما الان ديگر نيروى تازه نفس نداريم. كل قواى ما در اين زمان فقط همين شماها هستيد، حاجى در آخر صحبت‏هايش در حالى كه اشك از چشمانش سرازير شده بود دستهايش را رو به آسمان بلند كرد و گفت:... خدايا! راضى نشو كه حاج احمد زنده باشد و ببيند ناموس ما، خرمشهر ما، در دست دشمن باقى مانده. خدايا اگر بنابراين است كه خرمشهر در دست دشمن باشد مرگ حاج احمد را برسان!
سلسله سخنرانى‏هاى حاج احمد و حاج همت در ميان بسيجى‏هاى گردان‏ها تأثير خودش را گذاشت و اين نيروها عزم خودشان را جزم كردند تا آزادى خرمشهر را به چشم خود ببينند. در اين گير و دار محمود شهبازى كماكان به كار شناسايى و آماده‏سازى منطقه عملياتى مشغول بود. از سوى ديگر دشمن بعثى با گسيل نيروهايش به سمت خرمشهر و ايجاد مواضع ايذايى در اطراف اين شهر مشغول شد. علاوه بر ايجاد مواضع و استحكامات غيرقابل عبور كه توسط واحدهاى مهندسى عراق در خرمشهر و اطراف آن ايجاد مى‏شد، واحد توجيه سياسى فرماندهى نيروهاى قادسيه در پيام‏هاى آتشين خود نيروهاى عراقى را به دفاع از خرمشهر كه آن را به مثابه «بالشى براى تكيه بصره» مى‏دانستند، تشويق مى‏كردند. در چنين وضعيتى، خرمشهر براى طرفين جنگ اهميت حياتى پيدا كرد، به طورى كه در دست داشتن اين شهر براى هر كدام از طرفين درگيرى به مثابه خروج رقيب از صحنه نبرد بود.
هم از اين رو بود كه تصميم گيرى براى فرماندهان خودى جهت ادامه نبرد كمى مشكل شد. محمد ابراهيم همت در تشريح اين وضعيت بحرانى مى‏گويد:
در آن وضعيت بحرانى بعد از آن همه درگيرى، ديگر مغزها خسته شده بود! يعنى براى مرحله سوم عمليات الى بيت‏المقدس هيچ كدام از فرماندهان نمى‏دانستند چه تصميمى بگيرند. با آن شرايطى كه پيش آمده بود، ترديد داشتند كه آيا داخل خونين شهر بشوند يا نشوند؟ از طرف ديگر چون تلفات داده بوديم، كيفيت نيروهايمان به شدت افت كرده و همين امر باعث شده بود كه همه ما دو دل شويم كه آيا به داخل خرمشهر برويم يا نرويم؟ اگر برويم آيا ضربه نخواهيم خورد؟
ديگر هيچ كس قدرت تصميم‏گيرى نداشت. تا اينكه قرار شد برادران عزيزمان محسن رضايى و صيادشيرازى به محضر حضرت امام شرفياب بشوند. اين دو برادر خدمت امام رسيدند و به ايشان عرض كردند كه ورود به خرمشهر داراى چنين سختى‏هاست. ما هر چه پيش‏بينى مى‏كنيم، مى‏بينيم نيروهاى ما براى اجراى مرحله نهايى عمليات كافى نيست. استحكامات دشمن فوق‏العاده زياد است و ما نمى‏توانيم به او حمله كنيم. ولى باز در عين حال قادر به تصميم‏گيرى نهايى نيستيم. شما نظر بدهيد كه ما چه كار بكنيم؟ حمله بكنيم يا نكنيم؟
تمام صحبت‏ها را كه مطرح كردند. امام در جواب آنها فرمودند: تا توكلتان چقدر باشد.
به اين ترتيب تصميمات متخذه در جلسات فرماندهى قرارگاه كربلا بر ادامه هر چه سريعتر عمليات معطوف شد.
براساس توجيه طرح مانور تيپ 27 از سوى حاج احمد، گردان‏ها موظف بودند به موازات جاده آسفالت اهواز - خرمشهر در امتداد نوار مرزى حركت كرده به سمت جاده آسفالت خرمشهر - شلمچه پيشروى كنند، سپس محور درگيرى تيپ 27 در نزديكى شلمچه تا اروندرود گسترش مى‏يافت و بدين ترتيب خرمشهر به طور كامل در محاصره مى‏افتاد.
گردان‏هايى كه از تيپ 27 براى اين مرحله از عمليات، بازسازى و آماده عمليات شدند عبارتند از:
1- گردان حمزه سيدالشهداء به فرماندهى نصرت‏الله قريب
2- گردان حبيب بن مظاهر به فرماندهى عليرضا موحددانش
3- گردان مقداد بن اسود به فرماندهى مرتضى مسعودى
4- گردان انصارالرسول‏صلى الله عليه وآله وسلم به فرماندهى اسماعيل قهرمانى
5- گردان مسلم بن عقيل به فرماندهى حبيب‏الله مظاهرى
6- گردان ابوذر غفارى به فرماندهى على‏اصغر رنجبران
7- گردان ميثم تمار به فرماندهى عباس شعف
8- گردان عمار ياسر به فرماندهى على‏اكبر حاجى‏پور
9- گردان مالك اشتر به فرماندهى على‏اكبر هاشمى
10- گردان بلال حبشى به فرماندهى بهمن نجفى××× 1 از جمع ده نفر فرمانده گردان بالا به جز نصرت الله قريب و مرتضى مسعودى همگى به شهادت رسيدند. ×××
حاج محمدابراهيم همت جانشين فرماندهى تيپ 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم با در نظر گرفتن شرايط نيروهاى خودى و وضعيت بحرانى دشمن در خصوص مشكلات و سختى‏هاى احتمالى مرحله آخر عمليات، در مصاحبه با راوى دفتر سياسى با ايشان در تاريخ 1361/2/23 مى‏گويد:
بدون شك دشمن هر چه در توان دارد رو خواهد كرد و اگر ما خودمان را براى يك جنگ سخت آماده نكنيم، قطعاً شكست غيرقابل جبرانى را متحمل خواهيم شد. بايد خيلى محكم در اين مرحله وارد عمل شويم تا به يارى خدا كار را تمام كنيم. شكست اين مرحله براى عراق شايد كار را براى ما يكسره كند و الا ضربه سختى را خداى ناكرده به ما خواهد زد.
بعد از ظهر روز شنبه اول خرداد 1361 همه نيروهاى تيپ 27 در پشت خاكريزهاى كانال عرايض آماده هستند تا به محض تاريك شدن هوا، يورش نهايى خود را به سمت مواضع دشمن شروع كنند.
در ساعت‏هاى باقى مانده در گوشه‏اى تعدادى از نيروها خودشان را آماده مى‏كردند، مجهز مى‏شدند و نارنجك، گلوله آر.پى.جى و فشنگ مى‏گرفتند و با صفاى دل و روحيه‏اى شاداب، دانه به دانه فشنگ‏ها را در خشاب‏ها جا مى‏دادند.
در گوشه‏اى ديگر چند نفرى با هم نشسته بودند، آنها نوحه مى‏خواندند و سينه مى‏زدند. در سمت ديگر عده‏اى در حال توجيه عمليات توسط فرماندهان گروهان‏ها بودند.
ساعت بيست و يك و سى دقيقه شب اول خرداد نيروهاى واحد تخريب تيپ 27 از نقطه رهايى به سوى دژ حركت كردند تا مأموريت خطير گشودن معبر براى گردان‏هاى عمل‏كننده را در زير آتش شديد دشمن آغاز كنند. منطقه به شدت زير آتش خمپاره و گلوله‏هاى كاتيوشاى سپاه سوم عراق قرار داشت و آسمان ظلمانى هر لحظه با منورهايى كه نيروهاى دشمن شليك مى‏كردند روشن مى‏شد. حوالى ساعت بيست و دو و پانزده دقيقه نيروهاى تخريب با موفقيت مأموريتشان را به انجام رسانده و معبرى مناسب براى عبور نيروها باز كردند. از همين لحظه حركت گردان‏ها از نقطه رهايى شروع شد. پيشروى نيروهاى تيپ 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم از نقطه رهايى به سمت اهداف تعيين شده آغاز شده بود و همت و شهبازى در تماس با حاج احمد ضمن ارايه گزارش قدم به قدم مراحل پيشروى، سرگرم هدايت گردان‏ها بودند. گردان انصارالرسول به فرماندهى اسماعيل قهرمانى در ساعت بيست و سه و سى دقيقه حركت خودش را به سمت هدف ادامه مى‏داد. آنها به سمت دشتى كه تانك‏هاى عراقى در آن موضع گرفته بودند مى‏تاختند.
اسماعيل قهرمانى هر چند دقيقه يكبار با بى‏سيم وضعيت پيشروى گردان انصار و نحوه آرايش دشمن را به شهبازى گزارش مى‏داد. در مسير حركت اين گردان چند موضع تيربار چهارلول شيليكا مستقر بود كه با آتش بى‏امان خود نفس نيروهاى گردان انصار و عمار را بريده بودند. جانشين فرماندهى تيپ 27، حاج محمد ابراهيم همت وضعيت آن شب گردان‏هاى انصار و عمار را اينگونه بازگو مى‏كند:
«... ما مسيرى را براى وارد عمل كردن برادرانمان انتخاب كرده بوديم. اين مسير معبرى در حاشيه جاده خاكى بود كه بين آن با ميدان مين دشمن فقط يك و نيم متر فاصله وجود داشت. هنگام آغاز حمله از همين معبر و مسير يك و نيم مترى استفاده شد و دو گردان از تيپ ما - گردان عمار ياسر و انصار حضرت رسول‏صلى الله عليه وآله وسلم - از همين قسمت عبور داده شدند.
در اين قسمت تيربارهاى دشمن كه بر روى خاكريز «سيل بند» مستقر شده بودند به راحتى قادر بودند مجال هر گونه فعاليتى را از ما بگيرند. دشمن مواضع خود را در آنجا بسيار مستحكم كرده بود و راه پيشروى ما را از هر جهت سد مى‏كرد. روى همين اساس وقتى آتش بى‏امان تيربارهاى دشمن - كه از نوع توپ‏هاى ضدهوايى دولول 23 ميلى‏مترى و چهارلول شيليكا بودند و عراق از آنها به عنوان تيربار ضدنفر استفاده مى‏كرد - سد راه برادران ما شد، يكى از مسؤولين گردان انصار حضرت رسول‏صلى الله عليه وآله وسلم به نام برادر «ناصر صالحى» كه معاونت عمليات سپاه پاوه را هم بر عهده داشت رو كرد به سمت ساير رزمندگان. بلى رو كرد به ساير برادران، مشتى خاك را از زمين برداشت و گفت: برادرها، حركت كنيد مگر نمى‏بينيد امام زمان(عج) با شماست و دارد روى اين خاك‏ها راه مى‏رود؟
از قرار معلوم آن برادرها مقدارى سستى به خرج مى‏دادند. وقتى ناصر صالحى تعلل و ترديد آنان را مشاهده كرد ضامن سه نارنجك را كشيد و به دو خود را به خاكريز سيل بند زد و هر سه نارنجك را به طرف تيربار دشمن انداخت كه همزمان مورد اصابت گلوله‏هاى آن تيربار قرار گرفت، ولى با انفجار آن سه نارنجك تيربار دشمن را از كار انداخت خودش هم شهيد شد، ولى آن دژ مستحكم دشمن بر روى سيل‏بند با خون همين شهيد عزيزمان درهم شكسته شد و راه پيشروى ساير برادرها باز شد و سرانجام به حول و قوه الهى برادران ما به كنار جاده آسفالت خرمشهر - شلمچه رسيدند. البته در اين مرحله از عمليات باز هم از هر دو طرف پهلوى تيپ ما خالى ماند... طرفين تيپ ما پوشيده نشده بود. عملاً ساعت‏ها طول كشيد تا تيپ‏هاى عمل كننده در دو طرف ما بيايند جلو، طورى كه ديگر دير شده بود و عمليات با روشن شدن هوا به روز كشيده شد...××× 1 مصاحبه راوى دفتر سياسى سپاه با محمدابراهيم همت - خرداد 1361 - آرشيو نوار ×××»
با روشن شدن هوا يگان‏هاى زرهى دشمن با آتش تهيه سنگين توپخانه و پشتيبانى هوايى هواپيماها و هلى‏كوپترهاى خود پاتك‏هاى سنگين را براى بازپس گيرى سيل بند آغاز كردند كه با پايدارى نيروهاى تيپ 27 مستقر در سيل‏بند ناكام ماندند. محمدابراهيم همت در خصوص فرجام مرحله سوم عمليات الى بيت‏المقدس مى‏گويد: «... در جريان شكستن خط دشمن در سيل‏بند، هر گردان ما بيش از دو سه نفر تلفات نداد. اصلاً اين واقعه در طول جنگ بى‏سابقه بود. تنها وقتى كه نيروهاى ما پشت خاكريز استقرار پيدا كردند به سمت آتش شديد توپخانه دشمن تلفات داديم و دشمن شروع كرد به تلفات گرفتن از نيروهاى ما...»××× 1 همان. ×××
پاتك سنگين واحدهاى زرهى دشمن بدجور عرصه را بر نيروهاى خودى تنگ كرده بود. اسماعيل قهرمانى در آن گير و دار تمام تلاشش اين بود تا مواضع به دست آمده گردان انصار را از دست ندهد. او با گماردن نيروهاى آر.پى.جى‏زن در جلوى تانك‏هاى دشمن سد محكمى جهت جلوگيرى از پيشروى تانك‏ها ايجاد كرده بود.
يكى از نيروهاى گردان انصار مى‏گويد:
«... همان موقعى كه در محاصره بوديم و دشمن با آتش شديد خمپاره، تانك و كاليبرهايش بر روى ما آتش مى‏ريخت. برادر قهرمانى با دادن روحيه به بچه‏ها آن‏ها را تشويق به مقاومت مى‏كرد.
در همين گير و دار كه از زمين و آسمان آتش روى سرمان مى‏ريخت، ديديم با يك خمپاره زمانى دشمن كه درست بالاى سر برادر قهرمانى منفجر شد ايشان و معاونش، برادر مرادى مجروح شدند.
در آن شرايط سخت، پيش آمدن آن وضعيت براى گردان ما يعنى قوز بالاقوز.
تركش‏هاى خمپاره دست و صورت و پاهاى برادر قهرمانى را مجروح كرده بود، اما ايشان اصلاً به روى خودش نياورد و حتى براى حفظ روحيه بچه‏ها با برادر مرادى شروع كردند به خنديدن...»
بعد از اينكه خط، آرامش نسبى پيدا كرد اسماعيل قهرمانى جهت مداواى جراحت‏هايش به اورژانس پشت خط منتقل شد اما طولى نكشيد كه با عصاى زيربغل برگشت به خط و هدايت گردان انصار را به عهده گرفت.
حملات دشمن از صبح روز دوم خرداد شدت بيشترى پيدا كرد آنها در صدد بودند تا حلقه محاصره‏اى كه نيروهاى تيپ 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم با تصرف تنها جاده مواصلاتى به دور آنها كشيده‏اند را باز كرده و خودشان را از آن تنگنا نجات دهند. محمود مرادى معاون گردان انصار الرسول الله‏صلى الله عليه وآله وسلم مى‏گويد:
«... ارتش عراق با واحدهايى از سه لشكر و دو تيپ به فرماندهى مستقيم صدام براى درهم شكستن مواضع گردان‏هاى تيپ 27، دست به حمله گسترده‏اى زد تا با عقب راندن گردان‏ها، نيروهايش در اين محور با قواى عراقى مستقر در خرمشهر الحاق پيدا كنند تا بلكه قادر به حفظ خرمشهر باشند.
بدين ترتيب جنگى نابرابر و همه جانبه آغاز شد و به يارى خدا بچه‏هاى ما موفق شدند آن فاصله سه كيلومترى برزخ مرزى را كه تا دژ عراق امتداد داشت و ما در مرحله دوم موقتاً مجبور به عقب‏نشينى از آن شده بوديم از نو تسخير كنند و در آنجا مستقر شوند.
در اين برزخ سه كيلومترى بچه‏هاى ما ضربات سختى به لشگرهاى مهاجم صدام وارد كردند. هر چند شرايط خودمان هم زياد روبه راه نبود ولى بچه‏ها با چنگ و دندان دفاع مى‏كردند تا دشمن را همان جا زمين‏گير كنند. حقيقت مطلب اين بود كه اگر عراق موفق مى‏شد نيروهاى ما را عقب بزند، ديگر هيچ‏كس جلودارش نبود و چه بسا سقوط مواضع تسخير شده توسط گردان‏هاى تيپ 27، به دست واحدهاى عراقى، سرنوشت كل عمليات را هم به مخاطره مى‏انداخت اما پايمردى بچه‏ها به خصوص برادر قهرمانى در آن روز دشمن را زمين‏گير كرد...»
با پايمردى و مقاومت دليرانه و عاشورايى نيروهاى ايرانى حلقه محاصره دشمن در خرمشهر هر لحظه تنگ‏تر و تنگ‏تر مى‏شد. خرمشهر قهرمان مى‏رفت تا به آغوش ميهن اسلامى باز گردد. اما در همان زمان آن سوتر در كنار جاده‏اى كه به خرمشهر منتهى مى‏شد پيكر سردارى بر خاك افتاده بود كه قهرمانى در قدم به قدم پيشروى‏ها با نفس گرم او نيرو مى‏گرفت. او كه پاى بى‏سيم به قهرمانى مى‏گفت: «برو جلو، امير المؤمنين با شماست از كسى باكى نداشته باش... ما اصلمان بر شهادت است و براى شهادت آمده‏ايم، پس به پيش» او كسى نبود جز حاج محمود شهبازى. شهادت محمود شهبازى زخم كارى بود كه بر قلب اسماعيل و نيروهاى گردان انصار نشست.
از سوى ديگر هنوز درگيرى تن با تانك در محور شلمچه و خين با شدت تمام ادامه داشت.
صبح روز سه‏شنبه سوم خرداد 1361 در شرايطى كه ستون يگان‏هاى تحت امر قرارگاه فتح مى‏رفتند تا سيل‏آسا به داخل شهر خرمشهر سرازير شوند، واحدهاى مجهز زرهى و مكانيزه دشمن سرگرم آخرين هماهنگى‏هاى لازم پيش از آغاز يورش سهمناك خويش از دو جبهه شلمچه و نهر خيّن بودند. همان جبهه‏اى كه مسؤوليت پدافند از آن بر عهده گردان‏هاى تيپ 27 بود. گردان‏هايى كه تمام توان خود را از دست داده بودند و حالا با آخرين رمق‏هايشان مى‏رفتند تا جلوى پاتك‏هاى دشمن را سد كنند. اما بهترين روش براى بهم ريختن آرايش دشمن در اين شرايط يورش باز دارنده بود. حاج احمد پس از آخرين توصيه‏ها به فرماندهان گردان‏هاى انصار، ميثم، حمزه، مقداد و ابوذر فرمان شروع حمله را صادر كرد.
همت در توصيف نبرد نابرابر خين مى‏گويد:
«... وضعيت استقرار واحدهاى پياده - مكانيزه عراقى در نهر خين خيلى عجيب بود. وقتى در نخستين ساعات سحرگاه سوم خرداد به نزديك مواضع آن‏ها رسيديم، ديديم به صورت گله‏اى در آنجا مستقر شده بودند. از آنجا كه اينها حتى احتمال هم نمى‏دادند كه ما از برنامه‏هايشان خبردار شده باشيم و نيرويى سر وقتشان بفرستيم، دراز به دراز خوابيده بودند و داشتند خوب استراحت مى‏كردند تا با روشن شدن هوا، سرحال و تازه‏نفس بيايند و اجراى پاتك كنند. درست مقارن با فجر صادق حمله را شروع كرديم خيلى زود كار درگيرى بچه‏ها به جنگ تن به تن و سرنيزه با نفرات دشمن منتهى شد.
از همه طرف با تير كلاش و شليك آر.پى.جى و پرتاب نارنجك آنها را مى‏كوبيديم. در يكى از نقاط، بچه‏هاى ما قبضه‏هاى خمپاره‏انداز شصت ميلى‏مترى دشمن را غنيمت گرفتند و بلافاصله با همان قبضه‏ها انبوه متراكم نيروهاى عراقى را زير آتش خمپاره‏هاى غنيمتى تار و مار كردند. آن روز نيروهاى تيپ ما در هر دو جبهه خين و شلمچه با تحمل تلفات سنگين به دشمن، توانستند از حيث انهدام نيرو و تجهيزات، ضربات وحشتناكى به عراقى‏ها وارد كنند.
در شلمچه، بچه‏هاى بسيجى مثل شير رفته بودند بالاى برجك تانك‏هاى عراقى، در آن‏ها را باز مى‏كردند و به داخل‏شان نارنجك مى‏انداختند و آنها را منهدم مى‏كردند...»××× 1 اين مطلب را منصور حيدرى به نقل از حاج همت روايت كرده است. ×××
در گير و دار نبرد سهمگين گردان انصار با واحدهاى زرهى دشمن در كنار نهر خين در حالى كه اسماعيل قهرمانى و نيروهاى گردان انصار تلاش مى‏كردند تا مانع از نفوذ دشمن به داخل خرمشهر شوند. غمى ديگر بر قلب اسماعيل سنگينى كرد. غم شهادت برادر كوچكش «عبدالرحيم» كه دوشادوش او تا دروازه‏هاى خرمشهر پيش آمده بود و حالا پيكرش در ميان تانك‏هاى دشمن بر جاى مانده بود.
تعدادى از نيروهاى گردان انصار داوطلب شدند تا پيكر برادر شهيد فرمانده گردانشان را به عقب منتقل كنند. اما اسماعيل مانع كار آنها شد و گفت: هر وقت همه شهداى گردان را به عقب منتقل كرديم، عبدالرحيم را هم مى‏آوريم.
با سركوب آخرين پاتك‏ها و تحركات دشمن در ساعت يازده صبح روز سوم خرداد سال 1361 خرمشهر قهرمان پس از 575 روز اشغال آزاد شد.
فوج فوج نيروهاى فريب خورده دشمن در ستون‏هاى طولانى به اسارت نيروهاى ايرانى درمى‏آمدند.
اسماعيل قهرمانى به همراه باقى‏مانده نيروهاى گردان انصار در مسجد جامع خرمشهر نماز شكر به جاى آورد.
با تثبيت مواضع نيروهاى خودى و فرار نيروهاى دشمن به پشت مرزهاى بين‏المللى، نيروهاى تيپ 27 به دو كوهه برگشتند و از آنجا هم همگى به مرخصى رفتند.
اسماعيل قهرمانى به همراه برادرش محمدحسين در حالى به گنبد برمى‏گشتند كه عبدالرحيم برادر كوچك‏شان را در جبهه خين جا گذاشته بودند. غم از دست دادن عبدالرحيم بر دل مادر سنگين بود اما اسماعيل با دلدارى دادن مادر به او آرامش مى‏داد. بعد هم براى تسكين دل مادر گفت: چطوره برويم مشهد پابوس آقا امام رضاعليه السلام آنجا دلت آرام مى‏گيرد مادر. فرداى همان روز اسماعيل به همراه مادر و برادرش محمدحسين راه افتادند رفتند مشهد.
اسماعيل در آن چند روزى كه به همراه مادر مشهد بود تا توانست به مادرش احترام كرد تا مادر غم شهادت عبدالرحيم را فراموش كند.
روز پنجم ژوئن 1982 مصادف با پانزدهم خرداد 1361 اسراييل حمله گسترده زمينى و هوايى خود را به كشور لبنان آغاز كرد، حمله‏اى برق‏آسا و ويرانگر.
 

بوسه بر قدمگاه آل الله

طبق تصميم شوراى عالى دفاع قرار شد يگان نمونه‏اى از نيروهاى مسلح جمهورى اسلامى ايران به سوريه اعزام شود. اين يگان كه عنوان «قواى محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم» به آن اطلاق گرديد، تلفيقى از نيروهاى تيپ 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم و تيپ 58 تكاور ارتش بود كه تحت فرماندهى حاج احمد متوسليان به سوريه اعزام مى‏گرديد.
اسماعيل پس از بازگشت از مشهد بلافاصله خودش را به پادگان امام حسين‏عليه السلام تهران رساند تا به همراه نيروهاى تيپ 27 به سوريه اعزام گردد.
روز بيستم خرداد 1361 اسماعيل قهرمانى به همراه نيروهاى اعزامى به سوريه در پادگان امام حسين‏عليه السلام گرد هم آمده بودند تا آخرين توصيه‏ها و دستورات فرمانده را بشنوند.
آن روز حاج احمد پس از تشريح وضعيت سوريه و لبنان و بازگويى عمق فجايعى كه اشغالگران صهيونيسم به بار آورده بودند گفت: «... برادرانى با ما بيايند كه تا آخر پاى كار خواهند بود...»
اولين گروه از قواى محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم در غروب روز بيست و يكم خرداد 1361 با يك فروند جمبوجت 747 نيروى هوايى ارتش جمهورى اسلامى ايران وارد فرودگاه دمشق شدند.
اسماعيل كه هنوز مجروحيت عمليات فتح خرمشهر را به همراه داشت و تركش داخل بينى‏اش او را آزار مى‏داد به محض ورود به سوريه همه دردها را به فراموشى سپرد و خود را به حرم حضرت زينب (س) رساند. اسماعيل در اينجا هم ادب خود را نشان داد به نيابت از پدر و مادر و خانواده، زيارت عمه سادات را به جاى آورد.
مادرش مى‏گويد: «... دو سه روز بعد از رفتن اسماعيل به سوريه بود كه ديدم تماس گرفت گفتم چه خبر پسرم؟ كى برمى‏گردى؟
گفت: تازه آمديم اينجا. حالا، حالاها كار داريم. بعد گفت: راستى مادر ديشب به نيابت از همه شماها رفتم قبر حضرت زينب(س) و حضرت رقيه(س) را زيارت كردم و براى همگيتان نماز زيارت خواندم از آن همه ادب اين بچه به خود باليدم و گفتم: خدا خيرت بدهد ان شاءالله به سلامت برگردى...»
درد تركش بينى، اسماعيل را خيلى آزار مى‏داد. بلا تكليفى نيروها و سردواندن مسؤولين سورى هم شده بود مشكلى بر مشكلات نيروهاى اعزامى. اسماعيل از اين فرصت استفاده بهينه كرد و براى رهايى از درد تركش صورت، بينى خودش را به تيغ جراحى پزشكى شيعه از اهالى دمشق سپرد تا تركش داخل آن را در بياورند.
جراحى با موفقيت انجام گرفت. همان روز اسماعيل با صورت باندپيچى شده به جمع نيروهاى قواى محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم در پادگان زبدانى دمشق بازگشت.
او هم مثل همه نيروهاى اعزامى لحظه شمارى مى‏كرد تا با نيروهاى اشغالگر صهيونيستى وارد نبرد سرنوشت‏ساز شود. اما سنگ‏اندازى برخى از مسؤولين كشور سوريه، كار را به جايى رساند كه حاج احمد پس از كسب تكليف از تهران، بر آن شد تا نيروها را به ايران بازگرداند.
در گيرودار انتقال نيروهاى اعزامى از سوريه به تهران بود كه صبح روز چهاردهم تيرماه 1361، سيد محسن موسوى كاردار سفارت جمهورى اسلامى ايران در لبنان از حاج احمد خواست، جهت خارج كردن اسناد و مدارك موجود در محل سفارت‏خانه در شهر محاصره شده بيروت اقدام كند.
ظهر همين روز حاج احمد كه به همراه سيد محسن موسوى، كاظم اخوان و تقى رستگار مقدم عازم بيروت شده بودند، در فاصله بيست كيلومترى شهر بيروت در پاسگاهى موسوم به «حاجز بر باره» به اسارت نيروهاى شبه نظامى فالانژ در آمدند. وقتى خبر اسارت حاج احمد به باقيمانده نيروهاى ايرانى مستقر در پادگان زبدانى رسيد، سكوت و غمى سنگين فضاى دلشان را پر كرد.
اسماعيل قهرمانى در آن شرايط سخت به حاج همت كه حالا يك تنه بار همه سختى‏ها را به دوش مى‏كشيد، كمك كرد تا نيروهاى باقيمانده را به ايران برگردانند.
بازگشت عمده قواى محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم به ايران در روزهاى 18 و 19 تيرماه به اتمام رسيد. روز نوزدهم تيرماه حاج همت به همراه تعدادى از مسؤولين تيپ 27 از جمله اسماعيل قهرمانى، سعيد قاسمى و... رفتند پادگان ولى‏عصر(عج) تهران. آنجا جلسه‏اى با فرمانده وقت سپاه تهران - حاج داوود كريمى××× 1 حاج داوود كريمى - فرمانده سپاه منطقه ده كشورى (تهران) كه پس از سال‏ها تحمل ضايعات شيميايى در تابستان 83 به شهادت رسيد. ××× و معاون عمليات سپاه تهران - محمد اويسى××× 2 محمد اويسى - معاون عمليات سپاه تهران كه در حين يارى رساندن به سل‏زدگان آمل درسال 1362 به شهادت رسيد. ××× برگزار كردند.
سعيد قاسمى در خصوص اين جلسه مى‏گويد:
«... در اين جلسه ابتدا همت گزارشى از وضعيت نيروهاى تيپ در سوريه و تهران را به فرمانده سپاه منطقه 10 تهران داد و گفت: همان‏طور كه مى‏بينيد وضعيت تيپ زياد مساعد نيست، حاج احمد كه اسير شده، يك تعدادى از نيروهاى تيپ ما هنوز بلاتكليف در سوريه ماندند. يك تعدادى هم كه آمدند ايران، در پادگان امام حسين‏عليه السلام تهران سرگردانند. الان ما نه سازمان داريم، نه امكانات داريم. هر چى هم كه داشتيم موقع رفتن به سوريه تحويل سپاه منطقه هشت خوزستان داديم. در چنين شرايطى به ما مى‏گويند خودتان را براى عمليات آماده كنيد. عملياتى كه قرار است در همين دو سه شب آينده انجام شود. ما نه نيروى بسيجى داريم و نه آمادگى. در جواب همت، فرمانده سپاه تهران گفت: شما نيروهاى كادرتان را ببريد، ما براى شما گردان بسيجى سازمان‏دهى مى‏كنيم و مى‏فرستيم. بعد گفت: همين الان تعدادى نيرو در پادگان امام حسن‏عليه السلام داريم. اينها مسؤوليت حفاظت ساختمان انرژى اتمى را بر عهده داشتند كه قرار بود به تيپ شما در سوريه ملحق شوند. حالا كه تيپ برگشته، برويد، آنها را براى تيپ 27 برداريد و سازمان‏دهى كنيد.
من به اتفاق همت و قهرمانى رفتيم نيروهاى مستقر در پادگان امام حسن‏عليه السلام تهران را در قالب يك گردان به علاوه سازماندهى كرديم. مسؤوليت اين نيروها را برادرى به نام مختار سليمانى بر عهده داشت.
 

رمضان منزل آخر

مارش عمليات رمضان موقعى به صدا درآمد كه همت تازه داشت نيروهاى تيپ 27 را به مدرسه شهيد مصطفى خمينى اهواز انتقال مى‏داد.

بلافاصله پس از استقرار نيروهاى تيپ در مدرسه مصطفى خمينى، همت تعدادى از كادرهاى تيپ را براى شناسايى منطقه عملياتى رمضان به سمت پاسگاه زيد حركت داد. مجتبى صالحى‏پور كه خودش همراه اين گروه بود مى‏گويد:

«... درست يادم هست. بعد از ظهر اولين روز عمليات رمضان بود. روز بيست و دوم تيرماه سال 1361. حاج همت ماها را سوار يك تويوتاى لگنى كرد و گفت برويم شناسايى منطقه. من بودم، كاظمينى، قهرمانى، جهروتى، قريب و چند تاى ديگر از بچه‏ها كه همگى در قسمت بار تويوتا وانت جا شديم. حركت كرديم به سمت منطقه عملياتى پاسگاه زيد. صياد تركه پشت رل ماشين بود. همين طور گاز مى‏داد و مى‏رفت جلو. به جايى رسيديم كه از دور سياهى‏هايى پيدا بود. به خيال اينكه نيروهاى خودى هستند صبر كرديم، تا به ما نزديك شوند. همين كه به نزديكى‏هاى ما رسيدند، ديديم يك چيزهايى به عربى بلغور مى‏كنند.

ديگر نفهميديم چه شد؟

صياد عين قرقى نشست پشت رل ماشين كه سر و ته كند تا برگرديم. از بد حادثه ماشين داخل رمل××× 1 رمل - به خاك‏هاى نرم مى‏گويند كه بيشتر در مناطق كويرى جاده‏ها را مى‏پوشاند. ×××هاى جاده گير كرد. آمديم پايين، زير شليك بى‏امان عراقى‏ها ماشين را هل داديم، تا از آن معركه نجات پيدا كنيم. افسر عراقى به نيروهايش اشاره مى‏كرد كه بيايند ما را اسير كنند. ما هم داشتيم به آب و آتش مى‏زديم كه خودمان را نجات دهيم. بالاخره با هر زحمتى بود از آنجا دور شديم.

كم مانده بود كل كادر تيپ 27 يك‏جا اسير عراقى‏ها شود. خواست خدا بود كه نجات پيدا كرديم...»

قرائن و شواهد اين‏طور نشان مى‏داد كه مرحله اول عمليات، زياد با موفقيت همراه نبود. چرا كه هر چند نيروهاى ايرانى توانسته بودند از كانال پرورش ماهى عبور كنند. قرارگاه لشكر 9 زرهى عراق در آن سوى كانال ماهى و حتى ماشين مرسدس بنز فرمانده اين لشكر را از داخل قرارگاه به غنيمت بگيرند.

هر چند بچه‏هاى لشكر 14 امام حسين‏عليه السلام با نهر كتيبان وضو گرفتند، اما به دليل فشار زياد دشمن و عدم الحاق جناحين مجبور به عقب‏نشينى شدند.

در اين فاصله همت به كادرهاى اطلاعاتى‏اش مأموريت داد تا بروند و منطقه را كاملاً شناسايى كنند.

محورهاى عملياتى و فلش حمله تيپ‏ها و گردان‏ها مشخص شد.××× 1 نصر دو - تيپ 2 از لشكر 21 حمزه از ارتش با تيپ 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم به فرماندهى سردار احمد متوسليان از سپاه.
نصر سه - تيپ 3 از لشكر 21 حمزه از ارتش با تيپ 46 فجر به فرماندهى سردار على عساكره از سپاه.
نصر چهار - تيپ 4 از لشكر 21 حمزه از ارتش، به عنوان نيروى احتياط قرارگاه نصر.
نصر پنج - تيپ 23 نيروهاى ويژه هوابرد (نوهد) از ارتش با تيپ 22 بدر به فرماندهى سردار سيد عبدالرضا موسوى از سپاه.
همچنين تيپ 30 زرهى از سپاه پاسداران انقلاب اسلامى نيز به عنوان احتياط كلى تحت امر قرارگاه مركزى كربلا قرار گرفت. در مجموع، استعداد نيروها جهت آغاز طرح عملياتى «كربلا - سه» به شرح زير بود:
الف - نيروى زمينى ارتش ج.ا.ايران: دو لشكر زرهى، يك لشكر پياده و چهار تيپ مستقل.
ب - سپاه پاسداران انقلاب اسلامى: يازده تيپ مستقل پياده.
گفتنى اين كه سپاه پاسداران در حد فاصل عمليات فتح‏المبين تا آغاز عمليات الى بيت‏المقدس، در تلاش براى گسترش سازمان رزم، چند تيپ جديد به نام‏هاى تيپ نور، تيپ 46 فجر، تيپ 22 بدر و تيپ 30 زرهى را تشكيل داد و سازماندهى كرد تا توان جذب نيروى مردمى خود را افزايش دهد. ديگر اينكه در آستانه آغاز نبرد الى بيت‏المقدس، هر يك از تيپ‏هاى سپاه، هشت تا نه گردان نيرو داشتند و اگر چه اين تيپ‏ها تا آن زمان به لشكر تغيير نام يافته بودند، ولى هر يك استعداد و توانى در حد يك لشكر داشتند. در مجموع، آمار نيروهاى شركت كننده ارتش و سپاه در اين عمليات بر حسب گردان نيز به شرح ذيل است:
1- ارتش جمهورى اسلامى ايران 24 گردان زرهى و مكانيزه و پانزده گردان پياده جمعاً نزديك به چهل گردان.
2- سپاه پاسداران انقلاب اسلامى با هشتاد و پنج تا نود گردان پياده. ××× كه بر مبناى - در خصوص طرح عمليات كربلا 3 (الى بيت‏المقدس) آن طور كه در اسناد و مدارك آمده مى‏خوانيم: طى بحث‏هايى كه در جلسات مشترك فرماندهان ارتش و سپاه در قرارگاه مركزى كربلا صورت گرفت، مرحله‏بندى عمليات براساس فرض‏هاى مختلف، مبنى بر سه حالت كلى، مورد بررسى واقع شد كه عبارت بود از:
1- نخست، قرارگاه قدس در منطقه كرخه عمل كند و پس از آنكه دشمن متوجه تلاش محور شمالى عمليات شد، با توجه به حساسيتى كه نسبت به اين محور دارد و آن را تلاش اصلى نيروهاى ايرانى تلقى مى‏كند، قرارگاه‏هاى فتح و نصر وارد شوند.
2- فرض دوم در نقطه مقابل فرض اول قرار داشت؛ بدين صورت كه ابتدا قرارگاه‏هاى فتح و نصر و سپس قرارگاه قدس عمل كنند.
3- در فرض سوم، همزمانى عمليات از سوى سه قرارگاه قدس، فتح و نصر موردنظر بود.
سرانجام طى بحث‏هايى كه ميان فرماندهان ارشد سپاه و ارتش در باب اولويت و ارجحيت يكى از اين سه فرض درگرفت، به منظور تجزيه دشمن و جلوگيرى از جابه‏جايى و تمركز يگان‏هاى تابع سپاه سوم ارتش عراق، مقرر گرديد كه هر سه قرارگاه، همزمان تهاجم خود را آغاز كنند.
با عنايت به تجارب نبردهاى پيشين، خاصه عمليات فتح‏المبين، قرارگاه‏هاى موجود در طرح عملياتى «كربلا - سه» و نيز فرماندهى عمليات به صورت مشترك سازماندهى شد. «قرارگاه مركزى كربلا»، مركز فرماندهى مشترك سپاه پاسداران انقلاب اسلامى و نيروى زمينى ارتش جمهورى اسلامى ايران، امر خطير هدايت عمليات را بر عهده داشت. قرارگاه‏هاى تحت امر قرارگاه مركزى كربلا و يگان‏هاى تحت امر آنها عبارت بودند از:
الف - قرارگاه قدس در محور شمالى عمليات، متشكل از چهار تيپ مستقل از نيروى زمينى سپاه و يك لشكر و يك تيپ مستقل از نيروى زمينى ارتش كه به صورت زير ادغام شده بودند:
قدس يك - تيپ 1 از لشكر 16 زرهى ارتش با تيپ 31 عاشورا به فرماندهى سردار امين شريعتى از سپاه.
قدس دو - تيپ 2 از لشكر 16 زرهى ارتش با تيپ 21 امام رضاعليه السلام به فرماندهى سردار ولى‏الله چراغچى از سپاه.
قدس سه - تيپ 3 از لشكر 16 زرهى ارتش با تيپ نور از سپاه.
قدس چهار - تيپ مستقل 58 عملياتى تكاور ذوالفقار از ارتش با تيپ 41 ثارالله به فرماندهى سردار قاسم سليمانى از سپاه.
ب - قرارگاه فتح در جبهه ميانى، متشكل از سه تيپ مستقل از نيروى زمينى سپاه و يك لشكر و دو تيپ از نيروى زمينى ارتش كه به صورت زير ادغام شده بودند.
فتح يك - تيپ 1 از لشكر زرهى ارتش با تيپ 14 امام حسين‏عليه السلام به فرماندهى سردار حسين خرازى از سپاه.
فتح دو، تيپ 2 از لشكر 92 زرهى ارتش به عنوان نيروى احتياط قرارگاه فتح.
فتح سه - تيپ 3 از لشكر 92 زرهى ارتش با تيپ 8 نجف اشرف به فرماندهى سردار احمد كاظمى از سپاه.
فتح چهار - تيپ 37 زرهى و تيپ 55 هوابرد از ارتش با تيپ 25 كربلا به فرماندهى سردار مرتضى قربانى از سپاه.
ج - قرارگاه نصر در جناح چپ عمليات، متشكل از چهار تيپ مستقل از نيروى زمينى سپاه، يك لشكر و يك تيپ از نيروى زمينى ارتش كه به صورت زير ادغام شده بودند:
نصر يك - تيپ 1 از لشكر 21 حمزه از ارتش با تيپ 7 ولى عصر(عج) به فرماندهى سردار عبدالحميد رئوفى‏نژاد از سپاه. آن كار شناسايى محورها نيز انجام مى‏گرفت. حضور بسيجى‏هاى با صفا، حال و هواى خوشى به اردوگاه انرژى اتمى بخشيده بود. در آن ايام سواحل شرقى كارون در محور دارخوين به عرصه فعاليت شبانه روزى و بى‏وقفه نيروهاى تيپ 27 محمدرسول الله‏صلى الله عليه وآله وسلم و نيروهاى ادغامى ارتش از تيپ 2 لشكر 21 حمزه در راه كسب حداكثر آمادگى رزمى جهت ورودى قدرتمندانه به عرصه نبرد تبديل شده بود. تمام سعى و تلاشم اين بود، تا نيروهاى گردان را از هر نظر براى انجام عمليات آماده كنم. تقريباً هر دو سه شب يك بار رزم شبانه سنگين براى نيروها مى‏گذاشتم بعد هم برايشان سخنرانى مى‏كردم. در سخنرانى‏ها از وضعيت منطقه، دشمن و از كمبودهاى خودمان برايشان مى‏گفتم. سعى مى‏كردم با صحبت‏هايم آنان را نسبت به وضع موجود توجيه كنم.
غروب روز سه‏شنبه حاج احمد را براى سخنرانى به گردان آوردم. حاجى در اين سخنرانى به بچه‏ها خيلى روحيه داد و گفت: «ما مى‏رويم كه در اين عمليات به حيات ننگين حزب بعث در عراق خاتمه بدهيم. ان شاءالله در اين عمليات خرمشهر را آزاد خواهيم كرد.» نيروهاى گردان با تكبير حرف‏هاى حاج احمد را تأييد كردند. حاج احمد در اين سخنرانى از نيروها خواست كه بر توان رزمى خودشان بيفزايند و در بعد معنوى هر چه بيشتر خود را تقويت كنند. او در ادامه گفت: برادرهاى من! «آماده باشيد كه به سوى آزادى كامل سرزمين اسلامى گام برداريد. دنيا هم اكنون به اين عمليات چشم دوخته است. ظالمان و غارتگران به هراس افتاده‏اند كه هر طور شده با تمام قوا و با اجراى طرح‏هاى شيطانى خود به وسيله مزدوران داخلى و خارجى مانع انجام اين عمليات بشوند. ما مصمم هستيم با توكل به خدا و اراده آهنين برويم و درسى به متجاوزين بدهيم كه تا ابد براى آنها سرمشق باشد.»
حاج احمد با تشريح وضعيت موجود گفت: «قدر و قيمت خود را بدانيد. خوشحال باشيد كه اين عمليات به دست شما، به مرحله اجرا در خواهد آمد. اگر شما اين عمليات را با موفقيت كامل به پايان برسانيد يك نقطه قوت و الگويى براى همه نهضت‏هاى آزادى بخش خواهيد شد.» صحبت‏هاى حاج احمد تأثير زيادى روى نيروها گذاشت. بچه‏هاى بسيجى سر از پا نشناخته دور حاجى حلقه زدند و خيلى خودمانى با ايشان درددل كردند.
هنوز از زمان دقيق عمليات اطلاع درستى نداشتم اما با توجه به مباحثى كه در جلسات داشتيم مطمئن بودم كه حداقل ده روزى تا شروع عمليات فرصت داريم. اين فرصت چند روزه براى گردان ما كه هنوز به آمادگى مطلوب نرسيده بود يعنى به اندازه چندين ماه فرصت.
در يكى از همين روزها ديدم سر و كله «محمدحسين» برادر ديگرم هم پيدا شد گفتم اينجا چه مى‏كنى؟ گفت همان كارى كه تو مى‏خواهى بكنى. محمدحسين طلبه بود و رفت تبليغات تيپ.
شب سوم ارديبهشت 1361 با برادر مرادى معاون گردان رفتيم قرارگاه ارتش تا پاره‏اى از هماهنگى‏ها را انجام دهيم. وقتى برگشتيم ساعت از 12 شب گذشته بود. طبق روال شب‏هاى قبل با هم كنار يكى از چادرها نشستيم و در مورد مسايل مختلف اختلاط مى‏كرديم.
در همان حال كه ما مشغول گفت و گو بوديم، نگهبان چادرها كه از برادران بسيجى و حدوداً هفده ساله بود، آمد جلو، گفت: راستش را بخواهيد قضيه‏اى پيش آمده كه قصد بازگو كردن آن را دارم و براى گفتن آن احساس تكليف مى‏كنم. گفتيم خب، بفرماييد ما گوش مى‏كنيم.
او گفت: حقيقت اين است كه من خواب عجيبى ديده‏ام و مى‏خواهم آن را براى شما بازگو كنم. نگاهى به برادر مرادى كردم و رو به آن برادر گفتم: ما براى شنيدن حرف‏هاى شما سراپا گوش هستيم.
گفت: من در خواب مشاهده كردم كه عمليات شده و ما در عمليات پيروز شده‏ايم گردان ما آن شب خطشكن بود و هنگام عمليات، آقايى نورانى را سوار بر اسب سفيد ديدم كه به الهام الهى دانسته‏ام حضرت صاحب‏الامر(عج) هستند. ايشان فرماندهى نيروهاى ما را بر عهده داشتند. گردان ما در دو ستون حركت مى‏كرد. آن آقا در ميان ستون گردان حركت مى‏كرد. شما در سمت چپ ركاب اسب و برادر مرادى هم در سمت راست ركاب اسب ايشان در حال پيشروى بوديد.
مطلب مهمترى كه مى‏خواستم خدمت شما عرض كنم اين است كه عمليات هرزمان كه قرار بود شروع شود موعد آن ده روز جلوتر افتاده.
بنده از آن برادر بسيجى پرسيدم: مگر شما از موعد عمليات خبر داريد؟
او گفت: من يك بسيجى‏ام، از تاريخ عمليات هم اطلاعى ندارم. اما به من اين‏طور الهام شده كه زمان شروع عمليات هر وقت بوده، ده روز جلوتر افتاد. بعد هم در خواب ديدم ما تا نزديكى‏هاى بصره جلو رفته‏ايم، آنجا بود كه از خواب بيدار شدم. صحبت‏هاى آن برادر بسيجى به دل آدم مى‏نشست و از ظاهر آن پيدا بود كه غل و غشى در آن نباشد ولى به دليل دسيسه‏هايى كه در آن زمان توسط ايادى استكبار و عوامل انجمن حجتيه با هدف مخدوش كردن احساسات پاك بچه‏هاى رزمنده در جبهه انجام مى‏گرفت. فرضاً دعاوى مبنى بر مشاهده و رويت آقا امام زمان(عج) كه بواسطه آن مى‏خواستند افكار نيروهاى عمل كننده در خط را مشوش كنند، سخنان آن برادر بسيجى ابتدا براى ما به سادگى قابل پذيرش نبود. البته ابداً چنين نبود كه مسأله امدادهاى غيبى و عنايات ائمه معصومين‏عليهما السلام را خداى ناخواسته منكر شده باشيم. ليكن به همان دلايلى كه گفتم طرح چنين مسأله‏اى از جانب آن برادر بسيجى در نظر ما مشكوك جلوه مى‏كرد. با اين حال ديديم اگر قرار بر دسيسه‏چينى هم باشد. صحبت‏هاى او دست كم از اين حيث مبين دسيسه نيست. چرا كه از حيث موقعيت كلى عمليات، خواب او درست به جهتى اشاره داشت كه ما در طرح كلى عملياتى قصد كار در آنجا را داشتيم، يعنى رسيدن به مرز شلمچه - بصره براى آزادسازى قطعى خرمشهر. دستور عملياتى صادره از طرف قرارگاه كربلا هم حد جنوب غربى منطقه تعيين شده براى عمليات را در مرز بين‏المللى شلمچه واقع در بيابان‏هاى مرزى شرق بصره تعيين كرده بود. روى همين اصل با خودمان گفتيم اگر اين رؤيا ساختگى هم باشد از حيث موقعيت درست ساخته و پرداخته شده است. در هر صورت از آن نوجوان بسيجى به خاطر اعتمادى كه به ما نشان داد تشكر كرديم. او رفت. بنده و برادر مرادى در آن دل شب به قدم زدن ادامه داديم و با آنكه قضيه آن رويا براى ما مشكوك به نظر مى‏رسيد افكار و صحبت‏هايمان معطوف به حالت عرفانى اين قضيه بود. سه، چهار روزى از آن شب عجيب گذشت.
 

تعبير رؤيا

شب هفتم ارديبهشت همه فرماندهان و معاونين گردان‏هاى تيپ 27 حضرت رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم جهت شركت در يك جلسه اضطرارى به قرارگاه تيپ در دارخوين احضار شدند. همه راهى قرارگاه شديم. در آنجا ابتدا حاج احمد شروع به صحبت كرد و گفت: برادرها! درست است كه ما هنوز خيلى از كارهايمان را انجام نداده‏ايم و شناسايى‏هاى ما از جاده آسفالت اهواز - خرمشهر به بعد كامل نيست. درست است كه هنوز موفق به استقرار كامل امكاناتمان در منطقه نشده‏ايم. درست است كه احتمال مى‏داديم موعد شروع عمليات شب نوزدهم ارديبهشت باشد. اما دستور داريم شب نهم، عمليات را شروع كنيم. او گفت: برنامه ورود امكانات ما به اينجا و تجهيز نيروها با تاريخ تخمينى قبلى مطابقت داشت و زمان‏بندى ما هم بر همان اساس انجام گرفته بود. اما عمليات را ده روز جلو انداختند. ما شخصاً علت امر را جويا شديم. مسائل و مشكلات تيپ را براى مسؤولين بالا شرح داديم و گفتيم كه ما الان آمادگى براى شروع عمليات را نداريم و روى آن ده روز مهلت، حساب كرده‏ايم. منتهى برادرهاى بالاتر در جواب، ضمن تأييد صحبت‏هاى ما و مشكلاتى كه به واسطه اين امر به وجود خواهد آمد گفتند: اين يك تدبير نظامى است و بايد اجرا شود.
خوب به خاطر دارم در آن جلسه من و برادر مرادى كنار هم نشسته بوديم. به محض اينكه حاج احمد موضوع تسريع در شروع عمليات را عنوان كرد، ما دو نفرى بى‏اختيار شروع كرديم به اشك ريختن. در آن لحظات هم شور و شوق ناشى از دريافت خبر نزديك بودن عمليات ما را منقلب كرده بود و هم اين واقعه در ما اطمينان ايجاد كرد كه خواب آن بسيجى نوجوان مقرون به صحت بوده و از جنس رؤياى صادقه است.
بنده و برادر مرادى به هم گفتيم قطعاً خواب آن برادر بسيجى صحت دارد، چون اين امرى را كه او چند شب قبل به ما اطلاع داد، مسأله‏اى بود كه حتى فرماندهان ما هم از آن اطلاعى نداشتند. همين واقعه براى بنده و برادر مرادى تبديل به يك قوت قلبى بزرگ در آن عمليات شد. ديگر براى ما دو نفر مسلم شده بود كه چه اتفاقاتى در پيش رو داريم. درست مثل كتاب داستانى كه پيش رويمان بود و از محتواى آن كاملاً اطلاع داشتيم. وقتى قضيه رؤياى صادقه‏اى را كه آن برادر بسيجى مشاهده كرده بود براى ساير برادرها گفتيم در روحيه آنها تأثير بسيار گذاشت. طورى كه همه آنها بى‏سر و صدا آماده عمليات بودند و ديگر از شدت شوق سر از پا نمى‏شناختند.××× 1 ايشان را از حاشيه جاده آسفالت اهواز - خرمشهر جلو بكشند و به ساحل غربى كارون منتقل كنند و درست لب ساحل، يك خط پدافندى قدرتمند تشكيل بدهند. بدين ترتيب، فرماندهان سپاه سوم دشمن قصد داشتند نقطه ضعفى را كه در منطقه شرق، حد فاصل خرمشهر تا پادگان حميد، در خطوط پدافندى‏شان وجود داشت، با اين تمهيد برطرف كنند واقعاً كار خدا بود كه حمله زودتر شروع شد. اگر حمله جلو نمى‏افتاد، عراقى‏ها كارشان را با سهولت انجام مى‏دادند و نقشه‏شان را پياده مى‏كردند. دشمن فقط منتظر دو سه روز تابش شديد آفتاب بود تا پس از خشك شدن نسبى دشت، حد فاصل غرب كارون تا جاده آسفالت اهواز - خرمشهر، نيروهايش را جلو بكشد و نقشه خودش را در منطقه شرق كارون و منطقه دارخوين پياده كند.»
محسن رضايى چند روز پس از پايان نبرد «الى بيت‏المقدس»، طى مصاحبه‏اى در محل قرارگاه مركزى كربلا در مورد آغاز نابهنگام عمليات مى‏گويد:
«... عراقى‏ها استحكامات وسيعى درست كرده و كاملاً هم آماده بودند كه به ما حمله كنند. وقتى كه در مرحله دوم عمليات {الى بيت‏المقدس}، مدارك عراقى‏ها به دستمان رسيد كه براساس آنها عراقى‏ها حتى از مرز تا كناره كارون، طرح دفاعى و طرح پاتك ريخته‏اند و آمادگى كامل داشته‏اند. اما با اين حال نتوانسته بودند هيچ كارى بكنند. اين ما را به تعجب انداخت؛ چرا كه اولاً اينها استحكامات زيادى داشتند؛ ثانياً از حمله ما اطلاع داشتند؛ ثالثاً آمادگى داشتند و در رابطه با اينكه ما را {از ساحل كارون} به عقب برانند، تمرين كرده بودند. اين واقعاً شبيه به معجزه بود كه با وجود اين سه عامل قوى كه در دست عراق بود. ما توانستيم به اين جاده {آسفالت اهواز - خرمشهر} برسيم و آن را بگيريم.» ×××
- جهت آمادگى بيشتر خوانندگان گرامى دو مطلب ديگر در ارتباط با دلايل شروع عمليات در شب نهم ارديبهشت 1361 (ده روز زودتر از موعد مقرر) را از كتاب «از خونين شهر تا خرمشهر» و «همپاى صاعقه» مى‏آوريم.
در صفحات 133 تا 135 كتاب از خونين شهر تا خرمشهر آمده:
شهيد حميد معينيان مسؤول اطلاعات قرارگاه مركزى كربلا، بيست و چهار ساعت قبل از شروع عمليات، در تاريخ 61/2/8، طى جلسه‏اى ضمن بررسى وضعيت دشمن چينن اظهار داشت.
«... در طول دو هفته، دو تيپ زرهى و يك تيپ پياده {دشمن} از پايين آبگرفتگى (در شمال شرقى منطقه عمليات) تا شمال خرمشهر آرايش گرفته است (در غرب جاده آسفالت اهواز - خرمشهر در حد فاصل ايستگاه حميد تا خرمشهر) فعاليت مهندسى دشمن در جنوب كرخه نور تا مواضع آن در جنوب غرب اهواز و از جنوب آبگرفتگى تا شمال سيل‏بند خرمشهر در غرب كارون، چشمگير بوده است. دشمن پادگان حميد را به كلى منهدم كرده است. دشمن اطلاع پيدا كرده كه ما مى‏خواهيم از رودخانه {كارون} عبور كنيم و به همين خاطر سعى دارد كم كم به ساحل رودخانه بيايد و آن وقت است كه مى‏تواند همه‏چيز را زير كنترل داشته باشد.
... طبعاً در صورت پيشروى دشمن و نزديكى {واحدهاى آن} به ساحل رودخانه، از لحاظ ديد و تير و تسلطى كه بر ساحل رودخانه به دست مى‏آورد، عمليات تصرف سر پل {در غرب كارون} با دشوارى روبه‏رو مى‏شود و به عبارت ديگر، هم اكنون بايد عمليات را منتفى و شكست خورده فرض كنيم. با توجه به شرايط پيش آمده و نظر به پيدايش وضعيت اضطرارى، در صورت پيشروى دشمن، از سوى فرماندهى قرارگاه {كربلا} بر حفظ آمادگى كامل جهت عمليات در فردا شب {پنج شنبه نهم ارديبهشت 1361{ يا همان شب تأكيد شد... اعلام آماده باش براى اقدام در صورت پيدايش شرايط اضطرارى نيز از نتايج ديگر اين جلسه بود.»
محمود مرادى، جانشين گردان انصار الرسول از آغاز زودرس عمليات مطالبى جالب دارد:
«... اين مطلب كه حدود ده روز عمليات جلو افتاد و قرار شد در شب نه ارديبهشت آغاز شود، واقعاً از الطاف خفيه الهى بود.
سپاه سوم ارتش عراق، تمام سعى و تلاش خود را به همين منطقه حد فاصل ايستگاه تيم نود تا ايستگاه گرمدشت در امتداد جاده آسفالت اهواز - خرمشهر يعنى منطقه عمل «نصر - دو» معطوف كرده بود. دشمن، خيلى خوب مى‏دانست كه از اين منطقه آسيب‏پذير است. به همين دليل هم با استفاده از تعداد زيادى واتر پمپ، به سرعت در حال تخليه آبهاى سطحى جمع شده در دشت ساحلى غرب كارون بود و همزمان با آن داشت بين منطقه باتلاقى غرب كارون، جاده‏هاى شوسه شن‏ريزى شده احداث مى‏كرد. به راستى علت چنين اقداماتى چه بود؟ بعدها در جريان مرحله دوم عمليات الى بيت‏المقدس، وقتى گردان ما - انصارالرسول‏صلى الله عليه وآله وسلم - به همراه گردان‏هاى 144 ارتش، مقداد و ابوذر به پشت دژ مرزى عراق رسيد، ما با يك ستون مكانيزه دشمن كه از رخنه نيروهاى خودى به آنجا بى‏خبر بود، درگير شديم و ظرف چند دقيقه، اين ستون را كلاً منهدم كرديم و چندين دستگاه خودرو، اتوبوس و بى.ام.پى غنيمت گرفتيم. بين اين ماشين‏ها، يك دستگاه جيپ فرماندهى كروك‏دار دشمن هم بود. در داخل اين خودرو، تعداد زيادى نقشه و كالك وجود داشت كه به دست من افتاد. مطابق مستندات موجود در آن نقشه‏ها و كالك‏ها، عراقى‏ها بنا داشتند پيش از آغاز ناگهانى عمليات توسط ما، مناطق باتلاقى غرب كارون را خشك كنند. سپس يك پل شناورى روى رودخانه كارون بزنند و بيايند به ساحل شرقى رودخانه در برگه پيوست يكى از آن نقشه‏ها. مشخصاً قيد شده بود كه بايد دكل هفتاد مترى ابوذر و كليه تأسيسات انرژى اتمى دارخوين كاملاً منهدم شوند؛ به گونه‏اى كه هيچ عارضه‏اى در منطقه دارخوين و شرق كارون به صورت ارتفاع باقى نماند بعد هم مهندسى تخريب خودشان را موظف كرده بودند كه منطقه شرق كارون را مين‏گذارى كند.
سرانجام هم بنا داشتند نيروه پس از اين جلسه مجدداً در ساعت هشت صبح روز نهم ارديبهشت 1361 به دستور حاج احمد جلسه‏اى با حضور كليه فرماندهان گردان‏ها و رده‏هاى ستادى تيپ 27 در مقر تاكتيكى قرارگاه (نصر - دو) برگزار شد كه در اين جلسه حاج احمد مأموريت همه گردان‏ها از جمله گردان انصارالرسول‏صلى الله عليه وآله وسلم را مشخص كرد. طبق اين تقسيم‏بندى گردان انصارالرسول‏صلى الله عليه وآله وسلم به همراه گردان ادغامى ارتش (گردان 144 از تيپ دوم لشكر 21 حمزه) جزو گردان‏هاى محور سلمان به فرماندهى حاج محمود شهبازى قرار گرفت كه مأموريت داشت با تصرف خاكريز بارلويى عراق بر روى جاده، گرفتن مواضع توپخانه و درگيرى با يكى از دو تيپ زرهى دشمن در عمق پنج، شش كيلومترى غرب جاده آسفالت اهواز - خرمشهر مستقر شود.
بعد از ابلاغ مأموريت گردان، ما خودمان را آماده كرديم براى اجراى مأموريت. مسافت تعيين شده براى پيشروى گردان ما در شب عمليات مجموعاً حدود بيست و چهار كيلومتر بود يعنى نوزده كيلومتر پيشروى از ساحل غربى كارون تا جاده آسفالت و از جاده آسفالت پنج كيلومتر پيشروى تا مواضع آن دو تيپ زرهى در غرب جاده. بله بيست و چهار كيلومتر مسافت براى پيشروى نيروهاى گردان ما كه شامل نوجوان شانزده ساله، جوان هجده ساله و پيرمرد شصت ساله بود، در نظر گرفته شد، گردان انصار با نيروهاى ادغامى در واقع نيرويى به استعداد دو گردان پياده را شامل مى‏شد.
كم كم به غروب آفتاب روز نهم ارديبهشت 1361 نزديك مى‏شديم. به فرمانده گروهان‏ها گفتم بچه‏ها را آماده كنند تا به محض تاريكى هوا حركتمان را شروع كنيم. از فرصت باقى‏مانده استفاده كردم نيروها را بردم گوشه اردوگاه جايى كه هيچ نامحرمى نزديكمان نباشد. اول از سختى‏هايى كه در دوران آموزش و آمادگى براى عمليات متحمل شده بودند عذر خواهى كردم و خسته نباشيد به آنها گفتم. بچه‏ها با روحيه بالايى جوابم را با يك «نصر من الله و فتح قريب» بلند دادند.
به آنها گفتم روزى كه انتظارش را مى‏كشيديد فرا رسيده. امشب بايد با تمام قوا به دشمن كه ماه‏ها خاك كشورمان را اشغال كرده حمله كنيم. به آنها تأكيد كردم اگر توكلتان به خدا باشد حتماً پيروز مى‏شويم. گفتم درست است كه در همه زمينه‏ها كمبود داريم. گفتم درست است يك سوم از برادرهاى گردان ما نه اسلحه دارند، نه خشاب و نه هيچ چيز ديگر، تعدادى از شماها هم كه آر.پى.جى زن هستيد، امكانات حمل گلوله آر.پى.جى برايتان فراهم نيست. اصلاً كوله برزنتى مخصوص حمل گلوله آر.پى.جى يا نداريد يا كمبود داريد. حدود يك سوم از نيروهاى گردان سرنيزه ندارند. فانوسقه، قمقمه ندارند. از حيث تجهيزات انفرادى تكميل نيستند و از هر نظر نقص و كمبود داريد، با اين حال ما بايد طبق امكانات عمل كنيم. شماها بايد كاملاً توجيه باشيد كه هر طور شده با چنگ و دندان بايد بجنگيد. به آنها گفتم حالا كه تجهيزات نداريم و موقع عمل رسيده بايد بجنگيم. ولو اينكه هيچى هم نداشته باشيم.
به آنها گفتم اين كمبودها ناشى از مشكلاتى است كه ابر قدرتها براى كشور ما ايجاد كردند. بايد همان‏طور كه شعار داديد و خواسته‏ايد بجنگيد. پاى آن بايستيد و به شعارهايتان جامه عمل بپوشانيد.
گفتم: خيلى از اين تجهيزات و سلاح‏ها را ما بايد از خارج بخريم آنها هم كه به اين راحتى به ما سلاح و تجهيزات نمى‏فروشند. پس اين كمبودها بايد طبيعى باشد. هيچ به دلتان بد راه ندهيد. جالب اين كه بچه‏ها جواب همه اين صحبت‏هاى مرا با يك تكبير بلند و محكم پاسخ دادند.
با اين روحيه بچه‏ها دلم قرص شد.××× 1 سردار شهيد حاج محمد ابراهيم همت در باب كمبود امكانات و تجهيزات در عمليات الى بيت‏المقدس مى‏گويد:
وقتى مسأله كمبود امكانات را نتوانستيم حل كنيم، رفتيم پيش مسؤولين گفتيم كه نيروهاى ما مى‏خواهند هفده كيلومتر در شب اول حمله از غرب كارون تا جاده اهواز - خرمشهر پياده روى كنند. داد و بيدادمان هم خيلى زياد بود. مى‏گفتيم اين نيرو چگونه مى‏تواند تشنگى بكشد و بجنگند؟ جواب دادند قمقمه نيست، وقتى نيست ما چكار قادريم براى شما انجام بدهيم؟ آقا امام حسين‏عليه السلام چطور مى‏جنگيد؟ ما هم به تأسى از ايشان اگر حتى دست خالى هم باشيم بايد بجنگيم. البته وقتى خوب دقت كرديم ديديم حق با آنهاست چرا كه وقتى اين حجم نيرو براى عمليات آماده مى‏شود اين كمبودها طبيعى است. اگر خوب بررسى كنى مى‏بينى ضعفى است كه در سيستم پشتيبانى جنگ وجود دارد. نبايد تند رفت. در مورد گلوله آر.پى.جى هم همين‏طور اين سلاح با هزار مكافات از خارج تهيه مى‏شود يا مثلاً در مسأله خريد تفنگ و جنگ‏افزار انفرادى ما خودمان مى‏دانيم كه نمى‏خواهيم به آمريكا يا شوروى وابسته باشيم. براى ما خيلى مسأله شده كه از كره شمالى و معدود كشورهايى كه با ما كمى دوست هستند. برويم و چند محموله تفنگ هجومى كلاشنيكف تهيه كنيم و يا...
{مصاحبه - بيست و سوم ارديبهشت 1361{ ×××
بعد يكى از برادرها نوحه‏اى خواند و اشكى از بچه‏ها گرفت. به محض تاريك شدن هوا سوار بر قايق‏ها با عبور از عرض رودخانه كارون به آن سوى كارون رفتيم و همانجا مستقر شديم. نمازمان را همان جا پشت خاكريز با پوتين خوانديم. عجب نماز با حالى بود. شام مختصرى خورديم، پس از آرايش نيروها در دو ستون موازى حركتمان را از ساحل غربى رود كارون آغاز كرديم.
 

ابرها مأموريت دارند

در حين حركت نيروها با هر بار شليك گلوله منوّر دشمن، دستور خيز به نيروها مى‏دادم. از خاكريز اول دشمن با ذكر «يا زهرا(س)» عبور كرديم. بعد از آن وارد دشتى شديم كه هيچ عارضه‏اى در آن وجود نداشت. گاهى سايه بچه‏ها دشت بدون عارضه را مى‏پوشاند و شليك‏هاى پراكنده و بى‏هدف دشمن سكوت منطقه را مى‏شكست. داشتيم از كيلومتر هشت هم مى‏گذشتيم كه حاج محمود شهبازى فرمانده محور سلمان با من تماس گرفت. شهبازى از وضعيت گردان پرسيد. گفتم: بحمدالله خوب هست و داريم به سمت هدف حركت مى‏كنيم. گفت: تا حالا چند دور تسبيح رفتيد؟ گفتم: هشت دور.
بعد شهبازى گفت حواس خودتان را جمع كنيد و به راهتان ادامه دهيد.
ما به راهمان ادامه داديم و به سمت خاكريز اصلى دشمن كه همان دژ عظيم موسوم به خاكريز بارلويى بر روى جاده آسفالت اهواز - خرمشهر بود پيش مى‏رفتيم. در جريان پيشروى ستون‏هاى پنج گردان تيپ 27 آن شب روشن و مهتابى واقعه عجيبى رخ داد كه همه ما را دچار حيرت و تعجب كرد. قضيه از اين قرار بود كه هر گاه به يكى از خاكريزهاى سراسرى دشمن نزديك مى‏شديم آسمان مهتابى، دفعتاً ظلمانى و مات مى‏شد.
حين عبور از اولين خاكريز، ما توجه چندانى به اين مسأله نداشتيم چرا كه همه ماها عمدتاً دل نگران عبور بى‏سر و صدا از خاكريز بوديم. ولى در جريان عبور از دومين خاكريز سراسرى عراقى‏ها وقتى مجدداً منطقه در هاله‏اى از ظلمت مطلق شد، همه ما بى‏اختيار سر بلند كرديم و براى يافتن علت به آسمان چشم دوختيم.
تازه در آن وقت بود كه همه فهميديم قضيه از چه قرار است. يك پاره ابر نه چندان بزرگ در پهنه صاف و يك دست بى‏ابر آسمان ديده مى‏شد كه هرگاه به يكى از خاكريزهاى دشمن نزديك مى‏شديم به آرامى ماه را مى‏پوشاند و آن‏قدر بر جاى مى‏ماند تا آخرين نفر نيروها از آن خاكريز عبور كنند. بعد دوباره ماه پديدار مى‏شد و نيروهاى ما مسافت زيادى را طى مى‏كردند تا به خاكريز بعدى دشمن برسند. با رسيدن به خاكريز بعدى اين واقعه خارق‏العاده و حيرت انگيز دوباره تكرار مى‏شد. از فرط هيجان ناشى از مشاهده مستقيم نزول امداد الهى، بى‏اختيار لرزه‏اى سخت سراسر وجودم را فرا گرفت.
اكثر برادرها مبهوت و خاموش همين‏طور كه در حال پيشروى بودند به آسمان چشم دوخته و به پهناى صورت اشك مى‏ريختند.
بعد از گذشتن از كيلومتر 15 مسير تعيين شده براى گردان ما، در شرايطى كه حدود سه كيلومتر تا رسيدن به جاده آسفالت فاصله داشتيم درگير شديم.
چون گردان انصار در وسط بود و يك گردان از سمت چپ و يك گردان در سمت راست ما عمل مى‏كرد ما به راحتى توانستيم به سمت جاده پيشروى كنيم و با كمترين حجم تيراندازى به جاده آسفالت برسيم. يعنى وضعيت طورى بود كه اصلاً نياز به تيراندازى نداشتيم، چرا كه دشمن مقاومتى نمى‏كرد تا تيرى شليك كنيم در حالى كه اگر مقاومت مى‏كردند مى‏توانستند به ميزان بسيارى زيادى از ما تلفات بگيرند.
البته اين مسأله براى ما خيلى غيرمنتظره نبود چرا كه ما خودمان مدد الهى را به چشم مى‏ديديم. ما هر جا مى‏رفتيم جلوتر از ما «الله اكبر» گفته مى‏شد.
اين واقعه عجيب را نه من، بلكه همه نيروهاى گردان در آن شب ظلمانى با تمام وجودشان احساس مى‏كردند. ما قبل از اينكه به جاده برسيم و آن را بگيريم مى‏ديديم كه از روى جاده صداى الله‏اكبر مى‏آيد!! و اين صداى الله‏اكبر معلوم نبود از كجا مى‏آيد. وقتى موضوع را با معاون دوم گردان، برادر مبارك آبادى هم در ميان گذاشتم ديدم ايشان با بغض آن را تأييد كرد و گفت: برادر قهرمانى من فكر مى‏كردم خيالاتى شدم، پس شما هم اين صداها را شنيده‏ايد. گفتم: بله برادر جان. اين همان چيزهايى است كه ما آن را به عنوان امداد غيبى ياد مى‏كنيم. گردان ما اولين گردانى بود كه به جاده آسفالت اهواز - خرمشهر رسيد. بعد از عبور از دژ جاده آسفالت، به سمت غرب جاده گردان را حركت داديم. آنجا بايد موضع توپخانه دشمن را تصرف مى‏كرديم. بعد از گرفتن موضع توپخانه و انهدام موضع تانك دشمن به پشت خاكريزى كه روى جاده آسفالته بود برگشتيم. گردان را همانجا پشت خاكريز مستقر كردم تا استراحتى بكنند.
تا اينجا، كار مأموريت گردان انصار در مرحله اول عمليات با موفقيت به پايان رسيده بود و ما توانسته بوديم با 5 شهيد، هدف به آن بزرگى را فتح كنيم.
ظهر روز اول عمليات تازه داشتيم طعم پيروزى را مزه مزه مى‏كرديم كه خبر آوردند، محسن وزوايى فرمانده محور محرم و حسين تقوى‏منش معاون ايشان روى جاده اهواز - خرمشهر به شهادت رسيدند. خبر شهادت محسن خيلى برايم سنگين بود.
آخر محسن وزوايى را از قبل عمليات فتح‏المبين مى‏شناختم. فرمانده گردان حبيب بود.
همان گردانى كه شب اول عمليات فتح‏المبين توپخانه دشمن را با همه توپهايش گرفته بود. همان گردانى كه تير خلاص عمليات فتح‏المبين را با تسخير ارتفاعات بر قازه شليك كرده بود.
محسن در اين عمليات فرمانده محور محرم شده بود يعنى شش تا گردان تحت امر او بودند و حالا شهادت محسن در روز اول عمليات مى‏توانست ضربه‏اى كارى براى تيپ ما باشد.
 

برادرم حسين

به دليل عدم الحاق بين تيپ 27 با دو يگان هم جوارش يعنى تيپ 7 وليعصر(عج) و تيپ 3 ارتش نيروهاى گردان‏هايى از تيپ 27 كه روى جاده در حال پدافند بودند خيلى اذيت مى‏شدند.

طفلكى حسين قجه‏اى {فرمانده گردان سلمان فارسى} بد جورى به دردسر افتاده بود.

دشمن از همه طرف به سمت گردان سلمان شليك مى‏كرد. پاتك‏هاى دشمن يكى پس از ديگرى توسط گردان‏هايى كه مأموريت اين كار را داشتند در هم كوبيده مى‏شد. البته به قيمت گزافى، به قيمت تكه تكه شدن شير بچه‏هايى كه با كلاش به جنگ تانك آمده بودند.

گردان ما براى بازسازى و آمادگى جهت ادامه عمليات به عقب منتقل شد. در عقب، از اين نيروهاى باقيمانده گردان سازماندهى مجددى انجام داديم.

هول و هراس و فراز و نشيب‏هاى اين مرحله از عمليات، دل تعدادى از بچه‏ها را خالى كرده بود. بعضى از آنها روحيه بازگشت مجدد به عمليات را نداشتند. اين تعداد از بچه‏ها را همانجا نگه داشتم و با نيروهاى داوطلب، گردان را بازسازى كردم.

روز دوازدهم ارديبهشت 1361 در محل قرارگاه فرماندهى تيپ 27، جلسه‏اى تشكيل شد. برادر همت در ابتداى جلسه ضمن تشريح عملكرد گردان‏هاى تيپ 27 در مراحل اوليه عمليات در رابطه با چگونگى حفظ مواضع به دست آمده و ادامه پيروزى به سمت خرمشهر توضيحاتى داد.

پس از برادر همت، حاج احمد مأموريت گردان‏ها را تشريح كرد. او گفت: گردان مالك اشتر و گردان بلال و گردان مسلم بايد به وسط دشمن بزنند. گردان انصار الرسول‏صلى الله عليه وآله وسلم، ابوذر و مقداد بايد در قسمت انتهايى دشمن عمل بكنند يعنى به طرف مرز رفته و مرز را ببندند، از جاده دژ بگذرند و آن را تأمين كنند.

در همان جلسه از حاج احمد پرسيدم: اين گردان‏ها آنجا پدافند مى‏كنند و بعد حركت مى‏كنند يا اينكه مستقيم به پيش مى‏روند؟ حاج احمد گفت: پدافندشان كنار خط مرزى خواهد بود.

دوباره پرسيدم: پس نيروها از كنار جاده دژ وارد عمل مى‏شوند و مى‏روند براى جاده مرزى.

حاج احمد در پاسخم گفت: كنار جاده، دژ را تأمين مى‏كنند تا گردان‏هاى مالك، بلال و مسلم روى نيروهاى دشمن عمل بكنند.

حاج احمد در تكميل توضيحات خود گفت: اول انصار، ابوذر و مقداد مى‏روند و جاده دژ را تأمين مى‏كنند و بعد نيروهاى بالايى يعنى مالك، بلال و مسلم كه به وسط مى‏رسند، اين سه گردان كار خودشان را انجام مى‏دهند و هم‏زمان جاده دژ تأمين مى‏شود. بعد از اينكه دژ سقوط كرد گردان‏هاى انصار، ابوذر و مقداد حركت خودشان را به طرف مرز جهت‏دهى مى‏كنند در پايان جلسه حاج احمد گفت كه گردان انصار با گردان 144 ارتش ادغام شود.

حكايت دوم:

هم‏صدا با حلق اسماعيل

فرمانده محور و معاون تيپ 27 محمد رسول ‏الله ‏صلى الله عليه وآله وسلم
اسماعيل قهرمانى


از ميلاد تا معراج
پيشكش به روح بلند و شيدايى سردار بى‏نشان «اسماعيل قهرمانى»
كه پيكر پاكش هنوز هم ميهمان ملائك خدا در زمين تفتيده شلمچه است
 

آن زمان‏ها رسم خوبى بود. زمان عمليات‏ها را مى‏گويم. همين كه بوى عمليات مى‏آمد، سر و كله راوى‏هاى دفتر سياسى سپاه هم پيدايشان مى‏شد. مى‏نشستند با حوصله، جيك و پيك عمليات را از فرماندهان قرارگاه‏ها، لشكرها، تيپ‏ها، گردان‏ها، گروهان‏ها، دسته‏ها و حتى نيروهاى تك‏ور درمى‏آوردند.
يكى از آنهايى كه توى تله اين راوى‏ها گرفتار شد و سفره‏دلش را پيش آنها پهن كرد، اسماعيل قهرمانى بود. اسماعيل بعد از پايان مرحله دوم عمليات «الى‏بيت‏المقدس» روز بيستم ارديبهشت 1361 نشست پاى سين، جيم راوى ارشد دفتر سياسى سپاه اعزامى به قرارگاه فرعى نصر 1 ***2 قرارگاه فرعى نصر 2 تابع قرارگاه عملياتى نصر در نبردهاى فتح‏المبين و الى‏بيت‏المقدس و مركز هدايت عمليات مشترك تيپ 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم و تيپ 2 لشكر 21 حمزه ارتش جمهورى اسلامى ايران بوده است. ××× زنده‏ياد حسين داورزنى. راوى كار كشته دفتر سياسى سپاه در اين مصاحبه از قهرمانى خيلى چيزها پرسيد. و اسماعيل هم با حوصله جواب داد از دوران كودكى، سال‏هاى نوجوانى، ايام انقلاب، نحوه پيوستن به سپاه، سوابق عملياتى، چگونگى شكل‏گيرى تيپ 27 و بعد لحظه به لحظه عمليات فتح‏المبين، دورخيز براى عمليات فتح خرمشهر، امدادهاى غيبى، توسّلات، آموزش‏ها، رزم‏هاى شبانه، نبرد نابرابر در جاده اهواز - خرمشهر، مظلوميت قجه‏اى، صلابت وزوايى، نبرد عاشورايى گردان انصار در دژهاى مرزى كوت سوارى، پاتك‏هاى سنگين دشمن در شملچه و نوار مرزى غرب خرمشهر، دلايل پيروزى‏ها، عوامل ناكامى‏ها، اسماعيل همه‏چيز را گفت؛ تا پايان مرحله دوم عمليات «الى‏بيت‏المقدس». راوى هم ثبت كرد:

آن مرد آمد

اسماعيل قهرمانى هستم روز سوم ارديبهشت سال 1340 در يك خانواده كشاورز و مذهبى در روستاى «اردهاى» سراب به دنيا آمدم. از آنجا كه به دنيا آمدنم مصادف بود با عيد سعيد قربان، پدرم كه ارادت عجيبى به حضرت ابراهيم داشت براى من نام اسماعيل را انتخاب كرد. من سومين پسر و چهارمين فرزند خانواده هستم.
بابام مى‏گفت قبل از تولد تو يك شب خوابى ديدم كه خيلى برايم جالب بود. اصرار كردم، خوابش را اين‏طورى برايم تعريف كرد و گفت:
«چند ماهى به تولد تو مانده بود، خواب ديدم، پشت دست چپم آينه‏اى هست كه از آن نور ساطع مى‏شود. اين خواب را سرسرى نگرفتم، رفتم پيش يكى از اولياء خدا تا تعبيرش را بفهمم. آن بزرگوار گفت: خداوند به زودى به شما فرزندى عطا خواهد كرد كه آن فرزند داراى ضميرى روشن و وجودش براى دين خدا مفيد خواهد بود.»
خودم كه زياد يادم نمى‏آيد اما اطرافيان مى‏گويند از همان كودكى هوش خوبى داشتم و قبل از سن ده سالگى پابند نماز بودم.
دوره ابتدايى را در دبستان «كاووس» شهرستان گنبد گذراندم. از همان موقع‏ها سر و گوشم مى‏جنبيد براى ورزش، ورزش‏هايى مثل كشتى و كاراته. هر فرصتى پيدا مى‏كردم مى‏رفتم روى تشك با هم سن و سال‏هاى خودم دست و پنجه نرم مى‏كردم.
دوره ابتدايى را كه تمام كردم رفتم مدرسه راهنمايى «آرش» آن‏جا محيط خوبى براى درس خواندن بود.
خرج زندگى زياد بود و درآمد زراعت كفاف هزينه‏ها را نمى‏داد آستين بالا زدم و در كنار درس خواندن كارگرى كردم تا كمك خرجى براى خانواده باشم. البته تابستان‏ها بازار كار كردن من گرمتر بود. چون سه ماه مدرسه‏ها تعطيل مى‏شد و اين فرصت خوبى بود براى كار كردن. نوع كارى هم كه مى‏كردم بيشتر ساختمانى بود. يعنى از عملگى گرفته تا سفيد كارى و سنگ‏كارى ساختمان، هر كدام پا مى‏داد انجام مى‏دادم. پدرم مى‏گفت: مهم نيست كارت چه باشد. مهم كسب رزق حلال است.
محيط «گنبد» كوچك بود و بازار كار آن محدود، با داداشم «محمدحسين» تصميم گرفتيم بياييم تهران.
همين كار را كرديم سال‏هاى 55 تا 56 بازار بساز و بفروش‏ها توى تهران گرم بود و كار ساختمانى رونق داشت. روزها كارگرى مى‏كردم و شب‏ها هم درس مى‏خواندم. توى كارهاى ساختمانى تا درجه كاشى‏كارى خوب پيش رفتم و در درس خواندن هم با هر مشقتى كه بود به تحصيلم ادامه دادم.
كار و بارمان توى كارهاى ساختمانى رونق گرفت به طورى كه خودمان كار را كنترات مى‏كرديم و شديم پيمان كار. البته از پيمان‏كار فقط اسمش روى ما بود. چون پيمان‏كارى بوديم كه خودش عملگى مى‏كرد، بنايى مى‏كرد، سنگ كارى مى‏كرد، خلاصه از زيرسازى زمين تا نازك كارى دوم و آخر ساختمان را خودمان انجام مى‏داديم. اگر تعريف از خودم نباشد كاشى‏كار ماهرى شده بودم.
آن روزها رژيم پهلوى فرهنگ منحط غربى را در تمام تار و پود زندگى مردم رسوخ داده بود. بسيارى از ضدارزش‏ها براى مردم ارزش شده بود. راديو، تلويزيون، سينما، ديسكوتك‏ها و آن مجموعه‏هاى مفتضح كاخ جوانان نخست‏وزيرى با پيست رقص و استخرهاى مختلط، شده بودند وسيله‏اى براى تباهى نسل سر گشته‏اى كه در جاده بى‏هويتى خود به پيش مى‏تاختند.
محل كار ما در قسمت شمالى شهر تهران بود. همين شهرك غرب. يعنى همان جايى كه اين فرهنگ رواج بيشترى داشت، يادم هست در سال تحصيلى 56-57 مدرسه‏اى كه در آن درس مى‏خواندم مديرى داشت عجيب شيفته فرهنگ غربى. اين آقاى مدير، وقاحت را به جايى پيش برده بود كه به دانش‏آموزان پسر توصيه مى‏كرد، هركسى براى خودش دوست دختر داشته باشد و عجيب سنگ روابط آزاد ميان دو جنس مخالف را به سينه مى‏زد. در يك چنين محيط آموزشى‏اى، ما با چند تا از دانش‏آموزها جلسات مخفيانه تشكيل داديم. توى آن جلسات سعى مى‏كرديم، روشنگرى‏هايى انجام دهيم. البته اوج‏گيرى مخالفت مردمى با رژيم و دريافت اعلاميه‏ها و نوارهاى سخنرانى امام خمينى هم به ما اين جرأت را داده بود تا هم اين جلسات را برگزار كنيم و هم سمت و سوى جلساتمان را به مباحث سياسى بكشانيم. پاتوق ما هم مسجد امام حسين‏عليه السلام در ميدان فوزيه سابق و امام حسين‏عليه السلام فعلى بود. مى‏رفتيم آن جا و به قول معروف شارژ روحى مى‏شديم و مى‏آمديم. يك روز كه مسجد امام حسين‏عليه السلام سخنرانى بود، گاردى‏ها و ساواكى‏ها ريختند آن جا را محاصره كردند. من و محمدحسين بعد از آن مراسم، چند تا ضربه آبدار «باتوم» از مأمورها خورديم.
از زمستان 1356، ديگر تهران و اكثر شهرهاى كشور دست خوش حوادث انقلاب بودند، پيام‏هاى روشنگرانه امام خمينى دست به دست مى‏گشت و پايه‏هاى رژيم طاغوت را مى‏لرزاند.
از طريق بچه‏هاى مسجد امام حسين خبردار شديم كه قرار است روز جمعه 17 شهريور 57 مردم تهران در ميدان ژاله (شهدا) تجمع كنند. از اوايل صبح جمعيت عظيمى از زن و مرد و دختر و پسر جمع شده بودند تا هم صداى اعتراضشان را به گوش سردمداران رژيم برسانند و هم پيام همبستگى و وفادارى خودشان را به امام خمينى اعلام كنند.
آن روز ميدان ژاله غوغايى بود. جمعيت مثل سيل از خيابان‏هاى اطراف به سمت ميدان ژاله سرازير شده بودند. حركت چندين هلى‏كوپتر بر بالاى سر تظاهركننده‏ها خيلى مشكوك به نظر مى‏رسيد، با اين حال مردم با مشت‏هاى گره كرده، شعارهاى تندى بر عليه شاه و دستگاه سلطنت مى‏دادند.
سربازهايى كه اطراف ميدان پراكنده بودند، كم كم به جمعيت نزديك‏تر شدند، حلقه محاصره هر لحظه تنگ‏تر و تنگ‏تر مى‏شد. هم زمان با شليك نيروهاى اطراف ميدان به سمت مردم، هلى‏كوپترها هم جمعيت را از هوا به گلوله كاليبر 50 بستند. در يك لحظه همه‏چيز به هم ريخت، مردم بى‏دفاع در ميدان در كوره‏اى از آتش قرار گرفتند. گلوله‏هاى آتشين، سينه‏هاى مردم را مى‏شكافت. هر لحظه بر تعداد شهدا و مجروحان افزوده مى‏شد.
به كمك بچه‏هايى كه اطرافم بودند تعدادى از مجروحان را به جاهاى امن منتقل كرديم.
آن روز سخت‏ترين روز زندگيم بود. غروب با لباس‏هاى خون‏آلود به خانه برگشتم. يادش به خير، داداشم با ديدن آن سر و وضع خونى كم مانده بود از وحشت پس بيفتد. بعد از اين حادثه ديگر دل و دماغ كار كردن نداشتم. كارم شده بود راهپيمايى، تظاهرات، تحصن و...
بهمن 57 زمزمه بازگشت امام خمينى، دلهره عجيبى در دل سردمداران رژيم شاه انداخت. بختيار براى جلوگيرى از ورود امام اعلام كرد، تمام فرودگاه‏هاى كشور به روى پروازهاى خارجى بسته است. مردم در اعتراض به اين حركت عوام‏فريبانه بختيار، در دانشگاه‏ها و مساجد متحصن شدند و رژيم را به مقابله مسلحانه تهديد كردند. بختيار در مقابله با ملت تاب مقاومت نياورد.
اعلام شد كه هواپيماى امام خمينى روز دوازدهم بهمن از پاريس به سمت فرودگاه مهرآباد حركت مى‏كند. صبح زود رفتم ميدان آزادى، نمى‏دانم چند ساعت در زير فشار جمعيت منتظر بودم. اصلاً آن همه فشار جمعيت را انگار احساس نمى‏كردم اما مى‏دانم كه هنوز ظهر نشده بود كه ماشين امام سيل جمعيت را مى‏شكافت و پيش مى‏آمد. يك لحظه چشم دوختم به آن ماشين بليزر، امام با لبخند قشنگى از توى ماشين براى جمعيت دست تكان مى‏داد. با ديدن چهره امام قلبم هرى ريخت پايين. بعد از آن همه انتظار كشيدن، همان يك نگاه به امام برايم كافى بود. انگار همه خستگى‏ها از تنم خارج شد.
به دنبال ماشين امام راه افتادم. از ميدان آزادى تا بهشت زهرا را نمى‏دانم چطورى طى كردم، فقط زمانى به خودم آمدم كه امام بر بالاى قبر شهيدان سخنرانى مى‏كرد و خطاب به دولت بختيار مى‏فرمود:
«من توى دهن اين دولت مى‏زنم. من به كمك مردم دولت تعيين مى‏كنم.»
بعد از تمام شدن مراسم پياده به سمت تهران راه افتادم.
امام در مدرسه «علوى» مستقر شد. من هم مثل سيل جوان‏هايى كه هر روز خدا، براى ديدن ايشان به آن‏جا مى‏رفتند، صبح زود از خانه مى‏زدم بيرون، كوچه پس كوچه‏هاى خيابان ايران را پياده طى مى‏كردم و بعد از ورود به مدرسه، روبه‏روى جايگاهى كه امام روى آن مى‏ايستاد و براى مردم دست تكان مى‏داد، جا خوش مى‏كردم و مى‏رفتم توى بحر سياحت جمال دل آراى اين مرد خدا. روز 21 بهمن، راديوى رژيم، در اخبار ساعت 2 خودش از قول تيمسار «رحيمى» فرماندار نظامى تهران اعلاميه‏اى را خواند با اين مضمون كه: از امروز ساعات منع رفت و آمد شبانه از ساعت 9 شب به چهار بعدازظهر تغيير يافته و هر كس را بعد از ساعت چهار در خيابان‏ها مشاهده كنند او را به گلوله خواهند بست.
اول كه خبر را شنيديم، نمى‏دانستيم عوامل رژيم چه خوابى براى مردم ديده‏اند و ما بايد چه كار كنيم. البته مطمئن بوديم كه از اين حركت آن‏ها، بوى خوشى به مشام نمى‏رسد.
شايد دو ساعت هم از پخش آن بيانيه فرماندارى نظامى نگذشته بود كه پيام امام از طريق ائمه مساجد تمام محلات شهر به اطلاع مردم رسيد:
«حكومت نظامى معنا ندارد، مردم به خيابان‏ها بريزيد.»
ميليون‏ها نفر آن روز به خيابان‏ها آمدند. من هم قطره‏اى بودم از آن دريا. همان شب، گاردى‏ها به همافرهاى انقلابى طرفدار امام در پادگان نيروى هوايى حمله كردند و از هر طرف آن‏ها را به گلوله بستند. همافرها هم از خودشان دفاع مى‏كردند. خبر كه به مردم رسيد، همه براى كمك به همافرها و مقابله با گاردى‏ها، رفتند به سمت پادگان نيروى هوايى، گاردى‏ها خيلى سخت مقاوم مى‏كردند، اما مردم حلقه محاصره آن‏ها را شكستند و خودشان را به داخل پادگان رساندند. بلافاصله همافرها درهاى اسلحه خانه‏هاى پادگان را باز كردند و از هر كس كارت پايان خدمت سربازى يا شناسنامه مى‏گرفتند و به او تفنگ مى‏دادند. من هم كه آن روز به آنجا رفته بودم، يك قبضه ژ-3 گرفتم و همراه گروهى از همافرها و جوان‏ها شروع كرديم به زد و خورد با گاردى‏ها. البته آن‏ها ديگر پاك روحيه‏شان را باخته بودند.
بعد از تار و مار شدن نيروهاى گاردى، رفتيم سر وقت يك سرى از كلانترى‏ها و خانه‏هاى امن ساواك. مثل خانه سرهنگ زيبايى كه شكنجه‏گاه مخفى ساواك از سال 55 به بعد بود. آن جا صحنه‏هاى بسيار فجيعى را ديدم. هنوز روى ديوارها لكه‏هاى فراوان خون را مى‏شد ديد. كف زمين، مو و پوست سر و انگشت قطع شده دست و پاى شكنجه شده‏ها ريخته بود. سنگدل‏ترين آدم‏ها با ديدن آن صحنه‏ها قلب‏شان به درد مى‏آمد. من از بچگى هميشه پاى منابر ذكر مصائب آقا ابى‏عبدالله‏عليه السلام مى‏نشستم و يادم هست همه اهل منبر، ذكر مصيبت سيدالشهداعليه السلام را با يك آيه تمام مى‏كردند. اَلا لَعْنَةُ اللَّه عَلَى الْقَوم الظّالِمينْ.
در خانه سرهنگ زيبايى معنى اين آيه را با بند بند وجودم فهميدم.

از تركمن صحرا تا پاوه

انقلاب كه روز 22 بهمن پيروز شد، هيچ فكر نمى‏كرديم، همانهايى كه داعيه همراهى و هم سنگرى با انقلاب را داشتند در مقابل بچه‏هاى انقلاب قد علم كنند. چريك‏هاى فدايى خلق، آمدند و در منطقه گنبد و دشت به قول خودشان قيام كردند! وقتى در بهار 58 خبردار شدم «گنبد شلوغ شده» سريع خودم را رساندم به آنجا. در منطقه تركمن صحرا همدستى عجيبى بين فئودالهاى بدنام، سرمايه‏دارها، ساواكى‏ها، افسران فرارى ارتش شاه را با اين چريك‏هاى سوپر چپ به چشم خودم ديدم. آدم از فرط حيرت، دهانش باز مى‏ماند. جنگ اول گنبد در بهار سال 58 داشت به سود نيروهاى انقلاب تمام مى‏شد كه دولت بازرگان با دخالت عوامل خودش و مذاكره با كمونيست‏ها و فئودال‏ها، دست نيروهاى انقلابى را گذاشت توى پوست گردو.
البته بايستى اعتراف كنم جنگيدن با اين جريان‏ها هم برايم شيرين بود و هم تلخ. شيرين از اين جهت كه مبارزه با دشمنان انقلاب اسلامى در هر حال براى هر رزمنده‏اى يك افتخار بزرگ است و تلخ از اين جهت كه در بعضى از سنگرها، رو در روى افرادى قرار مى‏گرفتم كه تا چند ماه قبل در كنار هم براى سرنگونى شاه مبارزه مى‏كرديم. در بهار 1359 واقعه معروف به جنگ دوم گنبد اتفاق افتاد و غائله ستاد خلق تركمن و كمونيست‏ها و فئودال‏ها و متحدانشان با رسوايى توطئه‏گران خنثى شد. من هم ديگر در «گنبد» ماندگار شدم. البته همزمان با آشوب‏هاى تركمن صحرا، درگيرى‏هايى در كردستان، بلوچستان و خوزستان و چند جاى ديگر هم شروع شد. سپاه پاسداران با نيروهاى جوان و انقلابى خودش، در نوك پيكان اين درگيرى‏ها، سپر بلاى مردم در تمامى اين حوادث بود. من هم چون ديدم بهترين جا براى دفاع از انقلاب‏مان عضويت در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى است، رفتم ثبت نام كردم و بعد از طى مراحل گزينش، اوايل سال 59 به عضويت رسمى سپاه گنبد درآمدم. از همان ابتدا، كه در سپاه گنبد مشغول پاسدارى بودم تمام سعى و تلاشم اين بود كه به عنوان يك پاسدار انقلاب، علاوه بر پيشرفت در زمينه‏هاى نظامى، در عرصه معنوى هم رشد پيدا كنم، از اين رو تلاش داشتم، توصيه‏هاى ده گانه اخلاقى معروف حضرت امام خمينى كه آن روزها به صورت يك پلاكارد در تمامى محافل مذهبى نصب شده بود را مراعات كنم: مستحبات را به جا آورم. روزهاى دوشنبه و پنجشنبه را روزه بگيرم با دوستان انقلاب دوست باشم و با دشمنان انقلاب سازگار نباشم. ورزش را جدى دنبال كنم و...
بعد از چند ماه ماندن در گنبد، احساس كردم براى آدمى مثل من بهترين روش خودسازى هجرت در راه خداست، به همين خاطر، شهر و ديار خودمان را رها كردم و رفتم اصفهان و به مدت يك ماه در سپاه شاهين شهر مشغول به فعاليت شدم. از ارديبهشت سال 59 بچه‏هاى سپاه استان اصفهان به دليل حضور برادرمان «همت» در سپاه شهر پاوه، جا پايى در اين شهر داشتند. من هم از فرصت استفاده كردم و در اوايل تابستان 59 خودم را به سپاه پاوه رساندم. فراموش نمى‏كنم روز بيستم تير 59 بود كه در سپاه شهرستان پاوه، براى اولين بار با برادر «همت» ديدار داشتم. آن روزها فرمانده سپاه شهر برادر ناصر كاظمى بود و همت مسؤوليت واحد روابط عمومى سپاه را بر عهده داشت. البته از اواخر تابستان همان سال آقاى كاظمى كه از مردم‏دارى، شخصيت فرهنگى و از برش عملياتى همت خيلى خوشش آمده بود، مسؤوليت عمليات سپاه پاوه را به او واگذار كرد. از اوايل آمدنم به پاوه عجيب با همت مأنوس شدم، چرا كه همت هم نسبت به من بيش از اندازه محبت داشت. تمام تلاشم اين بود كه برادر همت از من راضى باشد چون رضايت خدا را در رضايت ايشان مى‏ديدم. در واحد عمليات سپاه پاوه به دستور برادر همت، شدم جانشين ايشان. در آن روزها، عمده بچه‏هايى كه در سپاه پاوه خدمت مى‏كردند، نيروهاى فرهنگى و دانشجويى بودند كه داوطلبانه به غرب مى‏آمدند. اينها تجربه نظامى زيادى نداشتند، ولى جوهر رزمى‏شان خيلى بالا بود. براى همين هم ديديم كه «ناصر كاظمى» و همت با استفاده از همين عزيزان كمر ضدانقلاب را در منطقه پاوه و اورامانات شكستند. از برادران سپاهى مسؤول در كردستان كه خيلى وصف ايشان را شنيده بودم و محبوبيت فراوانى در بين بچه‏ها داشت، برادرمان احمد متوسليان بود. او تا قبل از خرداد 59 چند ماهى مسؤول عمليات سپاه پاوه بود و بعد هم با دوستانش رفتند و مريوان را آزاد كردند. همان جا ماندگار شد - خيلى فرمانده شاخصى بود.
برادرمان ناصر كاظمى هم، عجيب بين مردم پاوه نفوذ كلام داشت. اصلاً مردم او را حتى بيشتر از مسؤولين درجه يك مملكت قبول داشتند. با مردم‏دارى و كار شبانه‏روزى دل مردم را به دست آورده بود. هم فرماندار شهرستان پاوه بود و هم فرمانده سپاه شهر، امنيت را به دست مردم اورامانات سپرد. جوان‏هاى پاوه و روستاها را مسلح و سازماندهى كرد و مى‏گفت: علاج فتنه ضدانقلاب، سپردن امور امنيتى منطقه به دست همين مردم است. بنده هم، در خدمت ايشان و برادر همت در پاوه فعاليت مى‏كردم. آنجا روزهاى خيلى سخت و خيلى خوبى داشتيم از تابستان 59 تا تابستان سال شصت بيشتر، درگيرى‏هاى ايذايى با ضدانقلاب داشتيم. سرانجام در يازدهم تير 1360 عمليات بسيار گسترده پارتيزانى را با نام «عمليات روح اللّه» براى انهدام پايگاه‏هاى ضدانقلاب و آزاد سازى شهر مرزى نوسود آغاز كرديم. در اين حمله فرماندهى عمليات را ناصر كاظمى و همت به عهده داشتند و من هم به عنوان مسؤول محور عمليات فعاليت داشتم. در تاريخ دوازدهم تير ماه سال 1360 يعنى پنج روز پس از شهادت شهيد بهشتى و 72 تن از يارانش، در يك شب ظلمانى در ارتفاع دو هزار و دويست مترى، آن هم در حالى كه تمام منطقه مين‏گذارى شده بود، عمليات شروع شد. شب قبل از حمله، عزيزان اعزامى از خمين، اراك و ساير مناطق تا ساعت دو نيمه شب عزادارى و گريه و تضرع و التماس به درگاه خدا داشتند. يكى از برادران اهل خمين شب خوابيده بود، امام خمينى را در خواب ديد كه از پشت به شانه‏هايش زده و مى‏گويد: «چرا معطليد؟ حركت كنيد، مهدى (عج) با شماست!»
صبح حالت عجيبى به بچه‏ها دست داد طورى كه مى‏گفتند: مى‏خواهيم روز، اين عمليات را انجام دهيم، هر چه مى‏گفتيم دشمن در بالاى ارتفاع است، شما چطور مى‏خواهيد وارد ميدان مين بشويد؟
مى‏گفتند نه! به ما گفته‏اند كه مهدى(عج) با ماست. به هر صورتى كه بود فرماندهان، برادران رزمنده را راضى كردند تا عمليات را در شب شروع كنند. عمليات از ساعت 9 شب شروع شد. در ساعت 3/5 صبح نيروهاى ما به نزديكى سنگرهاى دشمن رسيدند. پس از آن نيروهاى رزمنده با يورش ديگر خودشان را به 150 مترى دشمن رساندند. به محض روشنايى هوا، عمليات شروع شد به خواست خدا تا ساعت 10 صبح تمامى ارتفاعات مورد نظر سقوط كرد. در آن لحظات برادران پاسدار با صداى الله‏اكبرشان آن چنان وحشتى در دل دشمن ايجادكرده بودند كه نزديك به دويست نفر از مزدوران بعث يك جا اسير شدند. در آنجا برادر همت از يكى از افسران عراقى پرسيد: فكر كرديد ما با چه نيرويى به شما حمله كرديم؟ گفت: دو گردان، برادر همت گفت: نه! خيلى كمتر بود، ما با فلان قدر نيرو حمله كرديم. آن افسر عراقى گفت مرا مسخره مى‏كنيد؟ برادر همت شروع كرد به قسم و آيه خوردن. افسر عراقى وقتى قسم خوردن برادر همت را ديد باورش شد و شروع كرد به گريه كردن. بعد گفت: «وقتى شما حمله كرديد، تمامى كوهها الله‏اكبر مى‏گفتند، اگر ما مى‏دانستيم تا اين حد تعداد شما كم است، مى‏توانستيم همه شما را دستگير كنيم.» در اين عمليات مصداق آيات قرآن كه 20 مؤمن در مقابل 100 نفر دشمن و صد نفر در مقابل هزار نفر دشمن برترى جنگى دارند به عينه ثابت شد. در آن شرايط برادرانمان از يك سو به دليل سختى عمليات و از سوى ديگر پيروزى آن با كمترين تلفات به حدى متأثر شدند كه همگى گريه مى‏كردند. در به دست آوردن اين پيروزى، عزيزان هوانيروز، نيروهاى ارتش جمهورى اسلامى ايران و پاسداران بومى منطقه نقش بزرگى داشتند. در اين عمليات ارتفاعات «شمشى» و بلندى‏هاى اطراف آن آزاد شد. پيروزى دل‏چسبى بود، نمى‏خواستيم به دشمن فرصت تجديد قوا بدهيم، به همين خاطر شب هفدهم تيرماه مجدداً عمليات را ادامه داديم. نتيجه‏اش آزادسازى شهر مرزى «نوسود» و روستاهاى اطراف آن بود. پس از عمليات تيرماه، در مرداد و شهريور هم چند عمليات محدود انجام داديم كه منجر به آزادسازى دوازده روستا در مريوان و پاكسازى بخش «اورامان» از دست مزدوران رزگارى و بعثيون بود. اواخر شهريورماه 1360 طى حكمى از سوى «محمد بروجردى» فرمانده سپاه منطقه هفت كشورى، ناصر كاظمى به سمت فرماندهى سپاه كردستان منصوب شد و به سنندج رفت. با رفتن ناصر كاظمى، فرماندهى سپاه پاوه به برادر همت محول شد. من هم شدم مسؤول واحد عمليات سپاه اين شهر. در آن زمان هماهنگى خوبى بين سپاه مريوان به فرماندهى حاج احمد متوسليان و سپاه پاوه به فرماندهى حاج همت برقرار بود. چندين عمليات محدود، ثمره اين همكارى و تعامل بود. تازه داشتيم وارد زمستان مى‏شديم، آن هم چه زمستانى، زمستانى پر برف روى ارتفاعات اورامانات و قله‏هاى سر به فلك كشيده جبهه پاوه و مريوان، كه خبر آوردند سپاه پاوه و مريوان براى تثبيت جبهه «طريق القدس»××× 1 عمليات طريق القدس به قصد آزادسازى شهر بستان در تاريخ 15 آذر 60 در جبهه جنوب آغاز شد. ××× بايد عمليات بزرگى انجام دهند.
حاج همت و حاج احمد كه هميشه آمادگى انجام مأموريت‏هاى سخت را داشتند، خيلى زود دست به كار شدند و طرح عمليات را آماده كردند.
روز دوازدهم ديماه سال 1360 عمليات «محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم» از دو محور مريوان و پاوه با فرماندهى سپاه منطقه 7 كشور، حاج محمد بروجردى و سپاه كردستان به فرماندهى ناصر كاظمى آغاز شد. نيروهاى سپاه مريوان به فرماندهى حاج احمد متوسليان و سپاه پاوه به فرماندهى حاج ابراهيم همت عمليات محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم را شروع كردند.
من در آن عمليات مسؤوليت محور عملياتى جبهه نوسود - طويله را برعهده داشتم.
برادرمان محمود مرادى هم كنارمان بود.
البته انجام عملياتى به آن گستردگى در آن فصل سال در محدوده‏اى كوهستانى مثل پاوه و مريوان كار بسيار دشوارى بود، اما حاج همت و حاج احمد كه به تازگى از سفر حج برگشته بودند، حال خوشى داشتند و اين مشكلات به چشمشان نمى‏آمد.××× 1 عمليات محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم در منطقه عمومى «مريوان - پاوه» به مرحله اجرا درآمد.
اين منطقه گسترده كه جنوب غربى استان كردستان در شمال غربى استان كرمانشاه را در برمى‏گرفت از شمال به دشت شيلر واقع در شمال شرقى ارتفاعات قوچ سلطان، از شرق به جبهه مريوان و حد فاصل ارتفاعات «دالانى و كمانجير» تا «پنج قله» و از جنوب به منطقه مرزى نوسود و حدفاصل پنج قله تا جنوب ارتفاعات مرزى شمشى محدود مى‏شود. مهمترين مناطق و ارتفاعات موجود در اين منطقه گسترده عبارتند از:
- دشت شيلر
- ارتفاعات قوچ سلطان
- ارتفاعات سوق‏الجيشى شنام
- ارتفاعات شينگاورد
- منطقه اورامانات
- قله دالانى و منطقه مرزى ملخورد
- محور پنج قله
- شهر مرزى طويله
- شهر مرزى بياره
- راه خون
- نوسود
- ارتفاعات شمشى (معروف به شمشير)
- دره تاور (معروف به دره تاريك) ×××
همين روحيه بالاى اين دو بزرگوار باعث شد تا عمليات با موفقيت كامل به انجام برسد.××× 2 شد؛ به شكلى كه از دوازده محور عملياتى، ارتش عراق در هفت محور شكست خورد و مناطق تحت اشغال دشمن در اين هفت محور، به طور كلى به تصرف ما درآمد. همچنين برادران ما توانستند به داخل شهر طويله عراق نفوذ كنند و سه تانك عراقى را منهدم كرده، خدمه آن را به اسارت بگيرند.
مناطق آزاد شده در اين عمليات عبارت بودند از: پاسگاه طويله، ارتفاع ملگاه، ارتفاع پشغله، ارتفاع چپ پاسگاه مرزى عراق و...
طى اين عمليات، ارتش بعث، هزار كشته و زخمى، و صد و نود و يك اسير داده است.» ×××
- عصر روز چهارشنبه شانزدهم دى ماه 1360، حاج احمد متوسليان و حاج محمدابراهيم همت در مصاحبه‏اى اختصاصى با خبرنگاران اعزامى مجله «پيام انقلاب»، ارگان سپاه، به سؤال‏هاى آنان پيرامون زواياى مختلف عمليات محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم پاسخ گفتند. در اين مصاحبه، احمد متوسليان درباره اهداف و چگونگى اجراى عمليات مزبور مى‏گويد:
«... در اين عمليات، قصد ما اين بود كه در منطقه غرب، جبهه‏اى عليه ارتش عراق باز شود تا بدين وسيله ارتباط نيروهاى عراقى و خطوط دشمن را از جنوب به طرف شمال، تجزيه و قطع كنيم. كم‏ارتفاع ترين قله‏هاى منطقه عملياتى محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم، دو هزار و دويست متر و بيشترين آن، دو هزار و نهصد و شصت متر بلندى دارد. اين ارتفاعات، در فصل سرما - در شرايطى كه برفى به ارتفاع هشت تا نه متر بر زمين منطقه نشسته بود - به تصرف ما درآمد قبل از آغاز عمليات، از آنجا كه سابق بر اين هيچ راه تداركاتى در منطقه وجود نداشت، ما مجبور شديم براى تأمين تدارك نيروهاى خودمان، مهمات را به دوش كشيده، به ارتفاعات ببريم.»
همت نيز مراحل عمليات و دستاوردهاى آن را اينگونه توضيح مى‏دهد:
«... اين حمله، از دو سمت مريوان و نوسود، با هماهنگى از دوازده محور صورت گرفت. عمليات در مجموع بسيار خوب و هماهنگ انجام هر چند شيرينى پيروزى‏هاى اين عمليات برايم خيلى دلچسب بود اما سوز و سرماى كشنده آن را هنوز در تار و پود بدنم احساس مى‏كنم.

به سوى خوزستان

عمليات كه تمام شد برگشتيم پاوه، هنوز خستگى عمليات محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم از تنمان خارج نشده بود كه ديديم گروهى از فرماندهان سپاه آمدند بازديد محور عملياتى پاوه و مريوان. برادر محسن رضايى و محمد بروجردى از افراد شاخص اين گروه بودند. بعد از بازديد اين عزيزان، برادر همت ما را جمع كرد و مطالب مهمى را برايمان بازگو كرد. او گفت برادر رضايى از من و حاج احمد خواسته، برويم جنوب تيپ تشكيل بدهيم. بعد ادامه داد شماها خودتان را آماده كنيد كه بايد همراه ما به جنوب بياييد. شنيدن اين خبر هم برايم شيرين و دلچسب بود و هم آزار دهنده، شيرين از اين بابت كه در هر حال مى‏رفتيم تا در يك جبهه وسيع‏ترى با دشمن بجنگيم و اين مى‏توانست براى ما لذت‏بخش باشد. آزار دهنده از اين جهت كه بايد از پاوه هجرت مى‏كرديم.
براى من شهر پاوه يادآور خيلى خاطرات تلخ و شيرين بود. با دوستان عزيزى در اين شهر مأنوس بودم كه حالا خيلى‏هايشان در جوار رحمت حق آرميده بودند.
حاج همت بعد از انتخاب تعدادى از برادران براى رفتن به جنوب، برادر حميد قاضى را به عنوان فرمانده سپاه پاوه پيشنهاد داد. برادر قاضى قبلاً معاون حاج همت بود.
روز پنج‏شنبه بيست و چهارم دى‏ماه 1360 روز بسيار سختى برايم بود. آن روز مردم پاوه در مقابل سپاه اين شهر تحصن كرده بودند تا مانع حركت خودروى حاج همت و بچه‏هاى همراه ايشان باشند. حاج همت رفت سمت مردمى كه روى زمين نشسته بودند. آن روز حاج همت خيلى تلاش كرد تا توانست مردم را قانع كند كه به او و تعدادى از بچه‏هاى همراهش اجازه ترك پاوه را بدهند. مردم پاوه همين‏طور مات و مبهوت چشم به لبان برادر همت دوخته بودند كه داشت برايشان صحبت مى‏كرد.
شايد مى‏خواستند حاجى را سير ببينند. ديدن چهره‏هاى غمگين مردم به خصوص جوانان پاوه‏اى در آن روز برايمان خيلى سخت بود.
در ميان بوى اسپند و گلاب با چشمهايى كه از اشك بارانى شده بودند. بچه‏ها سوار بر مينى‏بوس به سمت بيرون شهر حركت كردند. من هم به اتفاق برادر همت و صالحى و صياد سوار يك دستگاه پيكان سوارى شديم و پشت سر مينى‏بوس حركت كرديم. هنوز پيچ آخر منتهى به ميدان شهر را رد نكرده بوديم كه سرم را برگرداندم عقب، چشم دوختم به مردمى كه هنوز هم با چشمان گريان براى ما دست تكان مى‏دادند و ما را بدرقه مى‏كردند. تا چند لحظه هيچ‏كس چيزى نمى‏گفت، صياد كه راننده ما بود زير لب زمزمه‏هايى داشت. حاجى با دستمالى كه دستش بود اشكهايش را پاك كرد و گفت: خدمت به اين مردم، قسمت هر كسى نمى‏شود. بايد شكرگزار خدايى باشيم كه به ما اين توفيق را داد. اين مردم همه سرمايه‏هاى اين انقلاب به حساب مى‏آيند. نم نم باران جاده را كمى خيس كرده بود. ماشين‏ها، آهسته و با احتياط حركت مى‏كردند. در راه با بچه‏هاى سپاه مريوان و همدان يكى شديم و به سمت جنوب پيش تاختيم. مقصد اوليه ما سپاه دزفول بود. صبح روز جمعه 25 دى 1360 به دزفول رسيديم، به دليل بمباران‏هاى موشكى دشمن، شهر حالت عادى نداشت. مردم كمترى در آن تردد داشتند. پرسان پرسان خودمان را به محل سپاه دزفول رسانديم، برادر عندليب فرمانده سپاه آنجا بود، زيرزمينى در اختيار ما قرار داد. اين زيرزمين يا همان سرداب كه به سبك وسياق رايج معمارى سنتى بناهاى دزفولى‏ها ساخته شده بود محل امنى براى در امان ماندن از گرماى بى‏امان خوزستان و همچنين حملات موشكى دشمن بود. همان‏جا اطراق كرديم. حاج احمد، حاج همت و حاج محمود شهبازى در تلاش بودند تا جاى ثابتى براى ما دست و پا كنند. از طرفى ما براى پر كردن اوقات فراغتمان هر كارى مى‏كرديم. كلاس قرآن داشتيم، كلاس نهج‏البلاغه داشتيم، با توپ پلاستيكى فوتبال بازى مى‏كرديم.
تا اينكه تصميم گرفتند ما را براى بازديد محور چزابه كه در آن زمان محل درگيرى سختى بود به آنجا ببرند. بچه‏هاى همراه ما اكثراً از نيروهايى بودند كه در كوهها و صخره‏هاى كردستان جنگيده بودند و براى آنها، ديدن آن همه حجم آتش غير منتظره بود. بچه‏ها طى 48 ساعتى كه آنجا بودند هم با شيوه رزم در دشت آشنا شدند هم با نوع آرايش يگان‏هاى زرهى و مكانيزه ارتش عراق، كه تجربه خوبى بود.
 

دوكوهه السلام...

وقتى برگشتيم، گفتند برويد پادگان دوكوهه. گفتيم دوكوهه كجاست؟ گفتند همين نزديكى‏ها. 8 7 كيلومتر بعد از انديمشك.

كم كم داشتيم سر و سامان مى‏گرفتيم.

موجوديت تيپ رسماً اعلام شد، حاج احمد شد فرمانده تيپ، شهبازى معاون و برادر همت رئيس ستاد تيپ.

اسم تيپ را هم گذاشتند تيپ 27 محمد رسول‏الله. مى‏گفتند: حاج احمد خودش اين اسم را انتخاب كرده است. با آمدن بسيجى‏ها، دو كوهه حال و هواى ديگرى پيدا كرد. گردان‏ها يكى يكى تشكيل مى‏شدند و نيرو مى‏گرفتند. با نظر فرماندهى تيپ، من فرمانده گردان انصارالرسول شدم و برادر محمود مرادى هم شد معاون من.

مسؤوليت بقيه گردان‏ها و واحدهاى تيپ را هم برو بچه‏هاى اعزامى از مريوان، پاوه و همدان بر عهده گرفتند. مثلاً حسين قجه‏اى شد فرمانده گردان سلمان فارسى، رضا چراغى فرمانده گردان حمزه سيدالشهداء، حبيب مظاهرى فرمانده گردان مسلم، محسن وزوايى فرمانده گردان حبيب {كه همشان سپاهى بودند }حاجى‏پور(عمار)، احمد صالحى(بلال)، محمد شهبازى(مالك)، داشخانى(ابوذر).

كار هر روزمان آموزش بچه‏هاى بسيجى بود و رفتن به شناسايى، آن هم چه شناسايى‏هايى، بعضى وقت‏ها تا چند روز مى‏رفتيم داخل خط دشمن مخفى مى‏شديم و همه زير و زبرهاى آنها را شناسايى مى‏كرديم.

يادم هست يك بار كه جهت شناسايى به ارتفاعات شاوريه رفته بوديم و به دليل مقتضيات كار اطلاعاتى، لازم بود تعدادى از برادران همان جا ماندگار شوند. به برادر همت پيشنهاد داديم براى اين گروه امكانات بياورند تا بتوانند همان جا بيتوته كنند جالب اينكه حاج همت فرداى همان روز كليه امكانات لازم براى اسكان بچه‏ها را آورد و آن‏ها هم روى قله 350 شاوريه براى خودشان پايگاهى درست كردند. ناگفته نماند ما در امر شناسايى از بومى‏ها و چوپان‏هايى كه در منطقه بودند نيز استفاده مى‏كرديم كه اين امر كمك شايانى به ما مى‏كرد. از حال و هواى دوكوهه بگويم كه در آن زمان بسيار ديدنى بود. در آن شب‏هاى سرد زمستانى وقتى در محور پادگان قدم مى‏زدم مى‏ديدم كه در آن سوز و سرماى شبانه در هر گوشه اين پادگان به ويژه زمين صبحگاه، بچه‏ها در حال اقامه نماز شب و خواندن دعا و زيارت هستند. ديدن اين صحنه‏ها به انسان قوت قلبى مى‏داد. طرح مانور گردان‏ها براى اجراى عمليات تقريباً مشخص شده بود. تيپ 27 در جهت اجراى مأموريت با گردان‏هايى از تيپ 2 لشكر 21 حمزه و تيپ 58 تكاور ارتش ادغام شد.

گردانى كه من فرمانده‏اش بودم «انصار الرسول‏صلى الله عليه وآله وسلم» با گردان چهار تيپ 58 تكاور ارتش ادغام شده بود. هر چقدر به پايان سال نزديك‏تر مى‏شديم، كار شناسايى‏ها هم به پايان خود نزديك‏تر مى‏شد.

حاج احمد و حاج همت از هر فرصتى براى توجيه نيروها بهره مى‏بردند. آنها با انجام سخنرانى‏ها و برگزارى جلسات توجيهى نيروها را از نظر روحى براى انجام عملياتى بزرگ آماده كردند.

اينبار ديگر فرياد تكبير بچه‏ها انگار مى‏خواست سقف آسمان را سوراخ كند و بالاتر برود.
حرف‏هاى غلام‏على خيلى گرم و شيرين بر فطرت بيدار و پاك بچه‏ها مى‏نشست و احساسات‏شان را به آتش مى‏كشيد.
در آن روز خطابه پيچك شايد عالى‏ترين طرح جنگى و تاكتيك رزمى بود كه مى‏شد اتخاذ كرد. در آن شرايطى كه حتى اگر هر ژنرال چهار ستاره و دانشگاه جنگ ديده‏اى به جاى ما بود، مهم‏ترين راه را، زمين گذاشتن اسلحه مى‏يافت، اين حركت و تشديد روح معنويت در بچه‏ها، همه مسائل ما را حل كرد. ديگر اصلاً خراب بودن بى‏سيم و نداشتن ارتباط با بانه، نشناختن زمين و موقعيت، تنگ بودن وقت و كمبود نيرو و نبود سلاح سنگين و محدود بودن مهمات و نداشتن امكانات امدادى، مطرح نبود. همه آماده شده بودند تا با آنچه كه هست عاشورايى ديگر بيافرينند.
گرچه صحبت‏هاى غلام‏على كمى طولانى شد، اما هنوز بچه‏هايى كه بالاى تپه رفته بودند از تپه به پايين نرسيده و در نيمه راه بازگشت بودند. بعد از اينكه بچه‏ها را كاملاً توجيه كرديم، دستور حركت صادر شد.
در همين حين يكى فرياد زد:
«برادران قدر اين لحظه‏هاى خوب را بدانيد كه با زبان روزه، زير تيغ آفتاب داغ آمديد براى اسلام فداكارى كنيد، اين توفيق نصيب هركسى نمى‏شود.
برادران، خدا نصيب هركس نمى‏كند كه مثل حضرت على‏عليه السلام روزه‏اش را با شربت شهادت افطار كند. هركس نصيبش شد بقيه را از ياد نبرد و شفيع همه پيش ائمه‏عليهما السلام معصومين و پيش خدا باشد.»
قطار خودروها كم‏كم داشت آخرين پيچ منتهى به ده «بويين سفلى» را پشت‏سر مى‏گذاشت. احساس مى‏كردم آن‏جا براى من همان چيزى، كه مدتى بود در پى آن بودم، بسيار نزديك شده است.
ماشين ما پيچ را طى كرد و بعد از ما، نوبت ماشين «زيل» بود كه داشت به پيچ نزديك مى‏شد. ناگاه با صداى يك انفجار، تيراندازى به طرف ستون شروع شد. يكباره همه جا مثل جهنم زيرورو شد. تا آن موقع درگيرى به آن شدت نديده بودم. با همه نوع سلاح و آتشبار به طرف‏مان آتش مى‏ريختند.
بچه‏ها سريع از ماشين‏ها بيرون ريختند و كنار جاده موضع گرفتند و با چند تا تيرى كه به بدنه ماشين‏ها خورد، ما هم دنبال راه نجات بوديم كه ناگاه سوزش و درد عجيبى در بدنم احساس كردم، خونم روى لباس‏هاى غلام‏على ريخت، از لاى چشم‏هاى نيمه بازم، غلام‏على را مى‏ديدم كه داشت داد مى‏زد، اما اصلاً نمى‏فهميدم چه مى‏گويد.
غلام‏على داخل ماشين بود و سعى مى‏كرد لوله تيربار گرينوف‏اش را كه بين شيشه جلو و بدنه ماشين گير كرده بود بيرون بياورد. گلوله‏ها هم بدون لحظه‏اى درنگ و بى‏محابا به ماشين اصابت مى‏كردند.
غلام‏على بالاخره موفق شد لوله تيربارش را خلاص كند و بيرون بجهد. او در كنارم، روى زمين نشست. هنوز حرف نزده بود كه صداى انفجار شديدى هر دوى ما را به روى زمين پرت كرد. تا چند لحظه دود و گردوغبار ناشى از انفجار آن گلوله آر.پى.جى به حدّى بود كه هيچ‏چيز ديده نمى‏شد. وقتى هوا كمى صاف شد، ديدم صورت غلام‏على خونى شده و از گوشش خون مى‏آيد. غلام‏على بلند شد كه وضعيت بچه‏ها را بررسى كند. به محض برخاستن، تيرى كه به دست راستش خورد، او را بر جاى خود نشاند. دستش را گرفت و نشست و اصلاً به روى خودش نياورد. همه بچه‏ها پشت ماشين زيل سنگر گرفتند.
تيراندازى دشمن كمى سبك شده بود. آنها چون توانسته بودند ستون را متوقف كنند. ديگر فقط تك تيراندازى مى‏كردند.
به غلام‏على گفتم: وضعيت بچه‏هايى كه توى ماشين سيمرغ بودند چطوره، آيا مى‏توانى آنها را ببينى؟! غلام‏على برخاست كه عقب را نگاه كند كه وضعيت ماشين سيمرغ را بفهمد. باز هم به محض اينكه بلند شد يك تير ديگر به همان دست راستش در محلى پايين‏تر از محل اصابت تير قبلى اصابت كرد.
اينجا بود كه احساس كردم تير به جگر من خورد فرياد زدم:
غلام چرا حواس خودت را جمع نمى‏كنى؟!
فرياد من بى‏جا بود. آخر غلام‏على كه تقصير نداشت. با اين‏حال، او هيچ نگفت و سرش را پايين انداخت و گفت: «به چشم». در همين لحظه صداى بلندگويى بلند شد. چند بار ما را مخاطب قرار دادند: «برادران پاسدار، ما مى‏دانيم شما روزه هستيد، ما هم روزه هستيم!! بياييد تسليم شويد تا با هم برويم افطار كنيم.»
تازه يادم افتاد كه همگى‏مان روزه هستيم.
غلام‏على سرش را از شيار بالا آورد و تيربارش را روى لبه شيار گذاشت و رگبار گلوله‏ها را به طرفى كه صداى بلندگو مى‏آمد روانه ساخت. اين اولين و بهترين واكنش ما بود.
پيراهن غلام‏على را كشيدم و گفتم: اگر بتوانى بچه‏ها را پخش كنى... حلقه بزنند و نگذارند محاصره شويم، خيلى عالى است.»
گفت: پس من مى‏روم پيش بچه‏ها. راستى تو چكار مى‏كنى؟
گفتم: تو برو، من هم پشت سرت مى‏آيم.
گفت: خيلى خوب، پس معطل نكن.
غلام‏على اين را گفت و جستى زد و از درون شيار بيرون پريد و به طرف بچه‏ها شروع كرد به دويدن. صدها گلوله در آن مسير 20 مترى او را بدرقه كردند! الحمدالله توانست خودش را به بچه‏ها برساند.
تمام بدنم داشت از حركت مى‏ايستاد، در گلويم مزه ناخوشايند خون را حس مى‏كردم، هر لحظه تجمع خون حجم بيشترى مى‏يافت، مجبور شدم سرم را به پهلو بچرخانم تا خون به بيرون دهانم جريان پيدا كند و بتوانم نفس بكشم به ياد خدا و لطفى كه در حقّم كرده بود اشك مى‏ريختم.
به ذهنم فشار مى‏آوردم تا دريابم حالا كه از گلويم خون مى‏آيد. آيا اين خون روزه را باطل مى‏كند يا نه؟!
ناگهان غلام‏على چون فرشته نجاتى سر رسيد. تا چشمش به من افتاد زد زير گريه، خون داخل دهانم را جمع كردم و ريختم بيرون، پرسيدم: چيه؟ مگه چى شده؟
گفت: آخر تو تنها رفيق من هستى، اگر شهيد بشوى من چكار كنم؟
سعى كردم به زور لبخندى بر لب‏هايم بياورم!
گفتم: شنيدن اين حرف از دهان تو خيلى بچه‏گانه است. اين همه نيرو زير دستت ريخته و مسؤوليت همه اينها با تو است، آن‏وقت آمدى عزاى من را گرفته‏اى! پس تكليف بقيه چى مى‏شود؟
غلام‏على متقاعد شد كه كارى به كار من نداشته باشد و برود بچه‏ها را سازماندهى و رهبرى كند.
فانسقه خشاب‏هايم را باز كردم و به او دادم. خداحافظى گرمى با هم داشتيم و بعد، او رفت. غلام‏على رفت تا ارزش خودش را كه خاص اين لحظات و تنگناها بود نشان دهد.
او رفت تا با هيچ‏چيز جز خدا، در مقابل همه‏چيز دشمنِ بى‏خدا، مقابله كند. هدايت عملياتى كه هيچ فرد به اصطلاح عاقلى حتى حاضر نمى‏شد در آن شركت كند چه رسد به اين‏كه هدايتش كند.
پدافند در زمينى كه، آدمى هيچ آشنايى با آن ندارد. مهماتى كه براى يك ساعت استفاده هم كافى نيست و يا نفراتى كه نه جان پناهى دارند و نه اميد به رسيدن نيرو و كمك از جايى، اما با ايمان‏هايى كه با همه اين «نيست‏ها» و «نبودها» و «محدوديت‏ها» آماده‏اند، تا با تكه‏تكه شدن خود، استقامت‏شان را در راه عقيده‏شان به اثبات برسانند.
تقريباً يك ساعت از درگيرى گذشته بود كه ناگهان صداى حركت وانتِ سيمرغ از دور به گوش من رسيد كه داشت به طرف ما مى‏آمد. سيمرغ خيلى نزديك شده بود. جاى آن همه ترس و ناراحتى را اميد و خوشحالى گرفت. راننده ماشين برادر شهبازى بود كه با سه چرخ پنچر داشت با سرعت به طرف بانه حركت مى‏كرد گلوله‏ها در رفتن به طرفش دچار ازدحام شده بودند. اين حركت برادرمان سبب شد تا همه مطمئن شوند نيروى كمكى از راه خواهد رسيد و از اين لحظه به بعد، آرايش تدافعى بچه‏ها بدل به يك حالت تهاجمى شد. شدت گرفتن تيراندازى‏ها حكايت از وحشت بيشتر و بيش از اندازه دشمن از حركات برادران ما داشت.
تقريباً پس از چهار ساعت درگيرى، از دور، آمدن ستون نيروهاى كمكى را به چشم ديدم. با ورود آن‏ها به صحنه نبرد، به مدت چند دقيقه زد و خورد بسيار شديدى در گرفت، اما سرانجام، اين ضدانقلابيون بودند كه صحنه نبرد را خالى كردند و گريختند. دمى بعد، تيراندازى‏ها به تدريج آرام شد.
اولين مجروحى كه به طرف شهر بانه منتقل شد، من بودم. يك ساعت بعد از من، غلام‏على را هم كه كاملاً بى‏هوش بود، به بيمارستان آوردند. بعدها دو خبر عجيب را شنيدم؛ اولى مربوط مى‏شد به تعداد شهدايى كه در عمليات بويين سفلى انجام داده بوديم: هشت شهيد! و خبر دوم؛ تعداد ضدانقلابيونى كه روز قبل به دست نيروهاى ما به هلاكت رسيدند: سى‏نفر!
در بين كشته شدگان، اجساد فرمانده عمليات حزب دمكرات، فرمانده عمليات چريك‏هاى فدايى خلق و فرمانده عمليات گروه كومله، شناسايى شد».
در جريان پاكسازى بويين سفلى، پنج گلوله به دست پيچك اصابت كرد و يك تركش هم به پاى او خورد. به علت شدت خونريزى، او را سريعاً به تهران اعزام كردند و در بيمارستان شهيد مصطفى خمينى بسترى شد. بعد از آن كه نام او در فهرست مجروحين منتقل شده به تهران در يكى از روزنامه‏ها چاپ شد، عناصر تروريست وابسته به گروهك «كومله» در صدد ترور او برآمدند. پيچك به محض اطلاع از اين قضيه، ضمن يك صحنه‏سازى جالب، شبانه از بيمارستان فرار كرد و به خانه برگشت. بعد از اين ماجرا بود كه بيانيه گروهك كومله، با مضمون ترور ناكام «پيچك، مزدور خمينى» در شهر توزيع شد.

شيپور جنگ

به دنبال شروع جنگ تحميلى رژيم بعثى صدام حسين عليه كشورمان، غلام‏على به جبهه غرب شتافت تا در راه زمين‏گير كردن دشمن متجاوز، به سهم خود، گامى بردارد. نخستين عرصه نبرد پيچك، جبهه چپ سرپل ذهاب - يعنى مناطق بازى دراز، دشت ديره و كوه‏هاى سركش و سنبله - بود. به لحاظ لياقت و شايستگى كه در دوران جنگ‏هاى كردستان از خود بروز داده بود، از سوى فرمانده مقتدر سپاه منطقه 7 كشورى شهيد «محمد بروجردى»، به سمت مسؤول عمليات جبهه چپ سرپل ذهاب منصوب شد.
«پيچك» در آن روزها، فرمانده‏اى بود كه بر قلوب نيروهايش حكومت مى‏كرد. او با اخلاق عملى به آنها درس زيستنى سزاوار يك انسان را مى‏آموخت؛ انسانى كه فريب عناوين و القاب دهان پركن را نمى‏خورد و افسون پست و مقام بر جان مهذّبش كارگر نبود. يكى از نيروهاى تحت امر او در آغازين روزهاى جنگ، در اين‏باره گفته است:
«... برادر پيچك، علاوه بر اين كه استاد و فرمانده ما بود، در آن روزهاى سراسر غربت اوايل جنگ، در حكم پدرى مهربان براى ما محسوب مى‏شد. وقت خوردن غذا، اول مى‏آمد و همه بچه‏ها را دور سفره مى‏نشاند و به آن‏ها غذا مى‏داد. رسم رايج ما اين بود: نفر آخرى كه غذاى خودش را تمام كند، بايد كل ظروف را هم بشويد. به واسطه اين كه برادر پيچك هميشه سعى مى‏كرد اول بچه‏ها سير شوند و بعد او غذايش را بخورد، لذا هميشه شستن ظرف‏ها هم به عهده او مى‏ماند. هر چقدر هم بچه‏ها اصرار مى‏كردند تا به اين روال خاتمه بدهد، زير بار نمى‏رفت.»
غلام‏على در زندگى و سلوك فردى و جمعى، سيره حضرت امام على‏عليه السلام را براى خودش سرمشق قرار داده بود. چه اين كه چند بار هم اين تأسى و تأثيرپذيرى از سيره عملى زندگى مولاى متقيان‏عليه السلام را به دوستان خاص خودش متذكر شد. يكى از محرمان راز غلام‏على مى‏گويد:
«... غلام‏على مى‏گفت: امام على‏عليه السلام در وجود خودش دو جنبه را خيلى خوب و متوازن حفظ كرده بود؛ يكى اقتدار بى‏حد و حصر و ديگرى عدالت بى‏حد و مرز.
خيلى دلم مى‏خواهد از اين بابت به آقا اميرالمؤمنين‏عليه السلام اقتدا كنم. حالا اين كه چقدر خدا توفيق بدهد و چقدر عرضه‏اش را داشته باشم، بحثى ديگر است. با اين حال، من سعى خودم را مى‏كنم.»
پيچك به يمن برخوردارى از موهبت روحيه‏اى شاداب و چهره‏اى بشاش و دوست‏داشتنى، هر جا كه مى‏رفت، خيلى زود در دل اطرافيانش جا باز مى‏كرد و با آنان خودمانى مى‏شد. پس از به عهده گرفتن مسؤوليت محور چپ جبهه سرپل ذهاب و استقرار در پادگان ابوذر كه عقبه اصلى نيروهاى رزمى سپاه و ارتش در جبهه غرب بود، به واسطه همين خصائل، بسيارى از دليرمردان ارتش جمهورى اسلامى را هم به سلك دوستان صميمى‏اش درآورد. از جمله، بين او و عقاب سلحشور هوانيروز «على‏اكبر قربان شيرودى»××× 1 على‏اكبر قربان شيرودى» از خلبانان زبده تيم آتش يگان هوانيروز كرمانشاه بود كه در بدو تجاوز سپاه دوم ارتش بعث به مناطق غرب كشور، شمار زيادى از تانك‏هاى لشكر 6 زرهى دشمن را در منطقه سرپل ذهاب با آتش موشك‏هاى هلى‏كوپتر «كبرا»ى خودش نابود كرد. سرانجام اين خلبان قهرمان در جريان عمليات دوم بازى‏دراز، در روز هشتم ارديبهشت 1360 طى نبردى سنگين و نابرابر با دشمن، به شهادت رسيد. ××× دوستى و الفت گرمى برقرار شد. به نحوى كه اين دو به قدرى به يكديگر علاقه داشتند كه هر بار در پادگان ابوذر به هم مى‏رسيدند، گل از گل‏شان مى‏شكفت، با هم مزاح مى‏كردند و بعد شروع مى‏كردند به كشتى گرفتن با هم. «محمد ابراهيم شفيعى»، از فرماندهان سپاهى جبهه چپ سرپل ذهاب در آن روزها، با اشاره به اين يكدلى به وجود آمده بين خلبانان قهرمانى همچون شيرودى با پيچك مى‏گويد:
«... در پادگان ابوذر، بچه‏هاى سپاه در چند بلوك ساختمانى مستقر بودند. الباقى بلوك‏ها هم بين بچه‏هاى لشكر 81 زرهى كرمانشاه و هوانيروز تقسيم شده بود. با اين حال، وقت و بى‏وقت، ما مى‏ديديم كه «شيرودى» و «كشورى» مى‏آيند به مقر ما و با پيچك و ساير بچه‏هاى سپاه حشر و نشر دارند. يك روز از سر مزاح به شيرودى گفتم: آقاجان، معلوم هست شما اين جا چه كار مى‏كنيد؟ مگر خودتان استراحتگاه و مقر نداريد كه مدام اين جا مى‏آييد؟ شيرودى گفت: خب حالا مگر اين جا باشيم چه مى‏شود؟ گفتم: هيچى، فقط آدم بايد جايى باشد كه در آنجا احساس راحتى داشته باشد. او با لبخند گفت: خب ما هم وقتى اينجا با شما بچه سپاهى‏ها هستيم راحتيم.»
با توجه به مسؤوليت فرماندهى جبهه چپ سرپل ذهاب، پيچك خودش را مقيد كرده بود تا اكثر مواقع براى سركشى به محورها و شناسايى آخرين تحولات منطقه، شخصاً به خطوط مقدم برود. يكى از نيروهاى تحت امرش در اين‏باره مى‏گويد:
«... يك روز كه در پادگان ابوذر، پيچك مطابق معمول آماده مى‏شد تا براى سركشى به خط مقدم برود، حين حركتش به او گفتم: برادر پيچك، اجازه دارم مطلبى را با شما در ميان بگذارم؟ با همان لبخند زيباى خودش گفت: در خدمتيم، بفرماييد. گفتم: من يك مقدار نگران شما هستم. حالا كه داريد به خط مى‏رويد، پيشنهاد مى‏كنم كمى مواظب خودتان باشيد. كمى سگرمه‏هايش درهم رفت و گفت: ببين برادر، نه تير آدم را مى‏كشد، نه تركش، نه بعثى آدم را مى‏كشد، نه ضدانقلاب، تنها خدا است كه قبض روح اولاد آدم به دست اوست. با اين اوصاف، دليلى براى نگرانى باقى نمى‏ماند. پس شما هم بى‏دليل، نگران نباشيد.
اين را كه گفت، دوباره لبخند زد و سوار ماشين شد و رفت.»
پيچك براى آغاز تعرضى متقابل به مواضع دشمن اشغالگر، لحظه‏اى آرام و قرار نداشت. او با شناسايى شبانه‏روزى خطوط پدافندى واحدهاى ارتش بعث، در صدد طرح‏ريزى دقيق براى عملياتى بود كه با اجراى آن، بتوان اسطوره شكست‏ناپذيرى دشمن را در غرب، در هم كوبيد. ارتفاعات سركش و پيچيده «بازى‏دراز»، بسترى بود كه پيچك مى‏خواست به همراه معدود يارانش، روياى شيرين غلبه بر خصم را در آن تعبير شده ببيند.
در وهله نخست، پيچك در صدد برآمد تا با اجراى يك رشته عمليات محدود در بازى‏دراز، به دشمن ضرباتى وارد آورد. از اواخر مهرماه سال 1359 و پس از انجام شناسايى‏هاى ضرورى خطوط دشمن و فراهم آوردن نسبى مقدمات كار، مقرر شد تا در ارتفاعات بازى دراز و «افشار آباد» عملياتى انجام شود. از جمله اهداف جانبى اين عمليات، آزادسازى ارتفاع «دانه خشك» و خارج كردن پادگان ابوذر از ديد سپاه دوم ارتش بعث بود.
عمليات در موعد تعيين شده، از سه جناح آغاز شد و نيروها از سه محور «دانه خشك»، «سرآب گرم» و «دشت ديره»، به سوى مواضع دشمن هجوم بردند. منتها به دليل نرسيدن نيروى كمكى، آنان مجبور به عقب‏نشينى شدند. در همين عمليات كه بعدها در تقويم جنگ به «نبرد اول بازى دراز» مشهور شد، شمارى از رزمندگان كارنامه قبولى خود را از خداوند دريافت كردند و با نمره قبولى - شهادت - به آسمان پر گشودند. در خاتمه حمله، شهيد بزرگوار آيت‏الله دكتر «بهشتى» وارد منطقه شد. پيچك و ديگر نيروهاى رزمنده، بهشتى را چون نگينى درخشان در ميان گرفته و با او درددل مى‏كردند. آنان از بى‏عدالتى‏ها و پيمان‏شكنى‏هاى رييس‏جمهور و فرمانده كل قواى وقت - ابوالحسن بنى‏صدر - نسبت به مسؤوليت‏هاى قانونى‏اش در قبال رزمندگان جبهه غرب، دل‏شان به درد آمده بود و حال، با آمدن دكتر بهشتى، سنگ صبورى يافته بودند تا با او از رازهاى نهفته سخن بگويند. آنها گفتند و گفتند و بهشتى مظلوم، فقط شنيد و شنيد. سرانجام، سيدالشهداى انقلاب اسلامى خطاب به رزمندگان گفت:
«... براى كسب تجربه در جنگ، ما بايد بهايى بپردازيم و آن بهاء، چيزى نيست به جز خون عزيزان مان، در حال حاضر، چاره‏اى جز مقاومت وجود ندارد. يا بايد بگذاريم كه دشمن همه‏جا را بگيرد، يا با تمام وجود و با چنگ و دندان، جلوى متجاوزين را بگيريم. برادران عزيز! ما براى دفاع از اسلام به اين جا آمده‏ايم و بروز چنين مشكلاتى در هر جنگى طبيعى است. ما ناچاريم مقاومت كنيم و اين تنها راهى است كه پيش روى ما قرار دارد. ما نبايد اين همه انتقاد كنيم. بايد بكوشيم از تجربه اين نبردها درس بگيريم و با استفاده از همين درس‏ها، در عمليات بعدى، انتقام خون شهداى عزيزمان را از دشمن بگيريم.»

فرمانده عمليات ستاد غرب سپاه

از روز يكم دى‏ماه سال 1359، به حكم سردار شهيد «محمد بروجردى»، مسؤوليت فرماندهى عمليات ستاد غرب سپاه منطقه 7 كشورى به غلام‏على پيچك محول شد. در آن برهه، او با وضعيت بغرنجى درگير بود، يعنى به عهده داشتن مسؤوليت هدايت عملياتى نيروها در جبهه‏اى با وسعت زياد و بدون هيچ پشتوانه دولتى؛ چرا كه سپاه در جبهه غرب از طرف «بنى‏صدر» تحريم شده بود و كمتر امكانات و تجهيزات لجستيكى به رزمندگان حاضر در آن جا ارائه مى‏شد.
با اين حال، پيچك دلسرد نشد و به يمن تدبير و جاذبه معنوى خود توانست به اوضاع آشفته خطوط دفاعى سر و سامانى بدهد. توجه دقيق به وضعيت محورهاى عملياتى، دغدغه تسكين احساسات و عواطف جريحه‏دار شده نيروهاى برآشفته از كارشكنى‏هاى بنى‏صدر و اطرافيان وى و تقدير از زحمات توان فرساى اين رزمندگان نيز، از خصوصيات شاخص پيچك بود.
حسين همدانى، فرمانده وقت نيروهاى اعزامى سپاه همدان؛ مستقر در جبهه ميانى سرپل ذهاب طى ماه‏هاى آغازين جنگ، در اين مورد مى‏گويد:
... از آنجا كه از بدو غائله تجزيه‏طلبى ضدانقلابيون در كردستان ما با نوع بينش خشن و عملكرد افراطى آقاى «عباس آقازمانى» - معروف به ابوشريف - و اطرافيان ايشان مخالف بوديم و حتى در مناطق كردنشين غرب كشور با آن‏ها درگيرى داشتيم، طبيعى بود كه در آن ماه‏هاى اول شروع جنگ تحميلى، بين بچه رزمنده‏هاى همدانى حاضر در جبهه غرب، نسبت به طيف ابوشريف و حتى بچه‏هاى اعزامى از سپاه تهران به منطقه، نوعى ذهنيت سَلبى و مبتنى بر دافعه وجود داشته باشد. به اصطلاحِ رايج در اين روزها، گارد ذهنى ما نسبت به آن‏ها، كاملاً بسته بود.
خب، غلام‏على پيچك هم كه از تهران به منطقه غرب آمده بود، مى‏گفتند ابوشريف هم خيلى با او گرم مى‏گيرد، لذا آن ذهنيت قبلى بچه‏ها، به نوعى پيشداورى منفى نسبت به پيچك تسرّى پيدا كرد. منتها پيچك خيلى بزرگوارانه با جوّ ذهنى موجود در بين بچه‏ها برخورد كرد. اولاً از همان بدو گرفتن مسؤوليت عمليات سپاه غرب، نسبت به بچه‏هاى ما تواضع مؤمنانه‏اى از خودش نشان داد. با آن كه فرمانده عمليات سپاه غرب كشور بود و طبعاً ما بايستى به ديدار او مى‏رفتيم، ايشان در همان روزهاى اول تصدّى اين مسؤوليت، بلند شد و آمد به شهرك المهدى(عج)، به ديدار ما بچه‏هاى سپاه همدان. در جمع بچه‏ها حاضر شد و خيلى دقيق و حساب شده از خدمات و زحمات بچه‏هاى سپاه همدان ياد كرد.
مشخص بود از همان آغاز تصدى فرماندهى عمليات غرب، آقاى بروجردى او را نسبت به موقعيت حساس جبهه ميانى سرپل ذهاب و مرارت‏هايى كه بچه‏هاى سپاه همدان براى تثبيت خط دفاعى آنجا متحمل شده بودند، توجيه كرده بود. آخر آقاى بروجردى بالشخصه علاقه عجيبى نسبت به بچه‏هاى سپاه همدان داشت. به خاطر دارم كه آن روز، «پيچك» در جمع برادرهاى رزمنده ما با لحنى پرشور و تواضعى چشمگير از زحمات بچه‏ها در جبهه سرپل ذهاب تقدير و تشكر كرد و در ادامه صحبت‏هايش گفت: «برادرهاى عزيزم! بنده به زيارت‏تان آمدم تا ببينم شما چه كم و كسرى‏هايى داريد؟ از مسؤولين چه مى‏خواهيد؟ من از تمام مشقّت‏هاى شما باخبرم. خوب مى‏دانم از روز اول جنگ تا به اين لحظه چقدر سختى كشيديد تا اين خط دفاعى را حفظ كنيد. الان هم كه در حضورتان توفيق حضور پيدا كرده‏ام، تقاضاى من از شما اين است كه با بنده در حكم يك برادر كوچك و حقيرتان برخورد كنيد. به خدا قسم من دنبال اين مسؤوليت نبودم، بلكه از رده‏هاى بالا آن را به عنوان وظيفه‏اى شرعى به بنده محوّل كردند.
همين حالا هم اگر شما به هر عذرى مايل به همكارى با من نباشيد، خدا گواه است هيچ مسأله‏اى نيست. صرفاً بدانيد كه وظيفه عمده من خدمت‏رسانى به شما عزيزان و پشتيبانى هر چه بهتر جبهه شما، براى زمينه‏سازى عمليات بزرگى است كه به حول و قوه الهى قرار است در غرب انجام بدهيم.»
منظور پيچك از «عمليات بزرگ در غرب»، نبرد دوم بازى دراز بود كه چهارماه بعد در ارديبهشت ماه سال 1360 اجرا شد. خلاصه پيچك از همان اولين برخوردش با نيروهاى ما در زمستان سال 1359، واقعاً قلوب همه بچه‏ها را با آن تواضع و خلوص مثال زدنى، به خودش جلب كرد. در آن روزهاى سخت و پر از مرارت ماه‏هاى اول جنگ، اين تواضع و دلسوزى پيچك نسبت به بچه رزمنده‏هاى جبهه سرپل ذهاب، در ساير مسؤولين بالا دستى آن دوره، كمتر مثل و مانند داشت.
مدام از محورها و مناطق عملياتى بازديد مى‏كرد. مى‏آمد سنگر به سنگر، پاى صحبت بچه‏ها مى‏نشست. با همان سعه صدرى كه از پيشنهادهاى‏شان استقبال مى‏كرد، پذيراى انتقادهاى‏شان هم بود. بعد هم مسايل مطرح شده توسط بچه‏ها را سريع جمع‏بندى مى‏كرد و بدون فوت وقت، شخصاً دنبال حل و فصل آن‏ها مى‏رفت.
به عنوان مثال، يادم هست كه در سه ماهه اول جنگ و قبل از آمدن پيچك، يك پست دژبانى توسط سپاه غرب در «اسلام آباد» احداث شده بود كه مسؤولين اين دژبانى، بعضاً در برخورد با كاروان‏هاى حامل كمك‏هاى مردمى استان همدان به جبهه سرپل ذهاب، سخت‏گيرى‏هاى بى‏موردى اعمال مى‏كردند. عناصر اين دژبانى، خودروهاى حامل كمك‏هاى اهدايى را به اسم كنترل، مجبور مى‏كردند بروند به «پادگان ابوذر» و بارهاى‏شان را در آنجا تخليه كنند. به محض اين كه پيچك از اين قضيه مطلع شد، طى يك دستورالعمل اكيد كتبى به مسؤولين آن دژبانى نوشت:
باسمه تعالى
برادران دژبانى سپاه غرب
بدين وسيله ابلاغ مى‏شود از لحظه صدور اين دستورالعمل، تردّد كليه اشخاص و خودروهايى كه داراى حكم مأموريت از سپاه استان همدان مى‏باشند، در منطقه كاملاً آزاد و بلامانع است و به هيچ عنوان، نيازى به كنترل يا اعزام آن‏ها به پادگان ابوذر نيست.
اجركم عندالله
عمليات غرب - پيچك
بعد از صدور دستور پيچك، ديگر ما با عناصر آن پست دژبانى مشكل پيدا نكرديم و روند كمك‏رسانى مردم استان همدان به بچه‏هاى‏شان در جبهه ميانى سرپل ذهاب، به سهولت انجام مى‏شد.
نمونه ديگرى از مساعدت‏هاى بسيار مؤثر برادر عزيزمان «غلام‏على پيچك» نسبت به بچه رزمنده‏هاى همدانى جبهه ميانى سرپل ذهاب، در رابطه با رفع معضل اسكان آن‏ها در پادگان ابوذر بود. تا قبل از تصدى مسؤوليت عمليات غرب توسط پيچك، در آن پادگان يك محل بسيار كوچك و محقّرى را به عنوان عقبه در اختيار ما گذاشته بودند. طورى كه بيتوته نيروها در آن جا خيلى دشوار بود. پيچك كه آمد، دستور داد يك بلوك كامل از ساختمان‏هاى پادگان ابوذر را در اختيارمان بگذارند. در نتيجه، كل نيروهاى فرسوده و خسته عملياتى ما، براى استراحت موقّت و تجديد قوا، از سرپل ذهاب به عقبه ما در آن بلوك ساختمانى پادگان ابوذر مى‏رفتند و مشكل بى‏جا و مكانى بچه‏ها، با عنايت و اقدام ضربتى پيچك رفع شد. از حُسنِ خُلق و انسانيتِ پيچك هر چه بگويم، كم است. برخوردهايش با آدم‏ها عالى بود. از اواخر اسفند 59 تا اوايل تير 1360 كه به دستور «حاج محمود شهبازى»××× 1 دانشجوى سال چهارم مهندسى صنايع دانشگاه علم و صنعت تهران، از فاتحان لانه جاسوسى آمريكا، عضو دفتر هماهنگى ستاد مركزى سپاه و از اسفند 59 تا دى 1360 فرماندهى سپاه استان همدان را به عهده داشت. در نبردهاى فتح‏المبين و الى بيت المقدس با سِمَتِ قائم مقام لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم شركت كرد و روز دوم خرداد 1361 در جبهه خيّن به شهادت رسيد. ××× فرمانده سپاه استان همدان، مجبور شدم در همدان بمانم، ديگر پيچك را نديده بودم. وقتى در آغاز تابستان سال 60 دوباره به جبهه سرپل ذهاب برگشتم، از بچه‏هاى خودمان در آن‏جا شنيدم پيچك اكثر شب‏ها به شهرك المهدى(عج) مى‏آمد، شب را پيش بچه رزمنده‏هاى همدانى بيتوته مى‏كرد. خيلى با آن‏ها گرم مى‏گرفت و مى‏گفت و مى‏خنديد. عجيب آقا صفت و مرد بود.
به همين ترتيب، هم به آن ذهنيت قبلى ما غلبه كرد و هم با بچه‏ها صميمى شد. ديگر خوب مى‏دانستيم كه پيچكِ ما، از خودمان است و هيچ سنخيت و تجانسى با امثال ابوشريف ندارد.»××× 2 رجوع كنيد به كتاب: تكليف است برادر!، خاطرات سردار سرتيپ حسين همدانى، به اهتمام: حسين بهزاد، چاپ اول 1383. ×××
غلام‏على كمتر به مرخصى مى‏آمد و بيشتر به كارها و مسؤوليت‏هاى خودش در منطقه سرگرم بود، اما وقتى هم كه مى‏آمد طورى مى‏آمد كه همه واقعاً احساس كنند براى ديدار آنها آمده.
برادرش مى‏گويد:
«... وقتى مى‏آمد اولاً حرفى از وضعيت جبهه نمى‏زد، سؤال هم اگر مى‏كردى مى‏گفت: «همه خوب هستند و انشاءالله تودهنى خوبى به دشمن مى‏زنند» و بعد مى‏نشست با اين كشتى‏بگير و با آن كشتى‏بگير و با داداش كوچيك‏ها و آبجى‏ام، بازى مى‏كرد و خلاصه تلافى چند ماه غيبت خودش را درمى‏آورد»
پيچك به راهى كه در پيش گرفته بود ايمان داشت و هميشه از خدا مى‏خواست تا اجر اين تلاش و مجاهدت‏هاى او را بپردازد. خواهرش نقل مى‏كند:
«... يك بار على آمد منزل ما براى خداحافظى، من كه خيلى نگران او بودم گفتم: داداش! واقعاً تو با اين جوانى، با اين شادابى، فكر نمى‏كنى توى اين راهى كه رفتى كشته يا معلول مى‏شوى؟
خيلى آرام جوابم را داد و گفت: «آبجى من توى اين راهى كه انتخاب كردم خيلى سختى كشيدم، خيلى محروميت‏ها را لمس كردم و همه هدفم اين است كه زحماتم از بين نرود و از خدا مى‏خواهم كه حتماً اين كارها را از من قبول كند و اجر مرا بدهد، اجر من تنها با شهادت ادا مى‏شود و اگر در اين راه شهيد نشوم همه زحماتم هدر رفته است.» از سؤالى كه كرده بودم خجالت كشيدم و دوباره سير نگاهش كردم و همين طور كه داشت مى‏رفت، با نگاه تا انتهاى كوچه بدرقه‏اش كردم.»
در همه وجود پيچك، عشق و علاقه به امام(ره) موج مى‏زد و ديدن ناراحتى ايشان، اصلاً برايش قابل تحمل نبود.
خواهرش نقل مى‏كند:
به يقين مى‏توانم بگويم هيچ‏وقت نام امام را بدون وضو ادا نمى‏كرد. وقتى تلويزيون تصوير ايشان را نشان مى‏داد، با عشق خاصى به تلويزيون و امام خيره مى‏شد. پس از شهادت استاد مطهرى، وقتى تلويزيون امام را در مدرسه فيضيه قم نشان داد كه با دستمال اشك‏هاى چشمانش را پاك مى‏كرد، على با ضجّه دو دستى كوبيد توى سر خودش و بعد با صداى بلند، ياحسين، ياحسين، گفت.
پيچك علاوه بر اين كه با حضورش در جبهه، روح خود را صيقل مى‏داد، وقتى هم كه در تهران بود، سعى مى‏كرد با خودسازى و تزكيه نفس خودش را بسازد.
خواهرش مى‏گويد:
«على اطاق كوچكى داشت كه مخصوص خودش بود. زمستان بود و هوا به شدت سرد. ما براى اين‏كه كمى اطاق او را گرم كنيم، يك چراغ والور در آن جا روشن كرديم. وقتى آمد و آن را ديد، گفت: آبجى براى چه چراغ روشن كردى؟» گفتم: خوب هوا سرد است. سرما مى‏خورى؟
گفت: نه! اين را ببر و از اين به بعد هم هيچ‏وقت بدون اجازه، توى اتاق من چراغ روشن نكن، بگذار وقتى از جبهه مى‏آيم، فكر مردمى باشم كه الان توى سرما زندگى مى‏كنند و هيچ سرپناهى هم ندارند.
بله على با اين كارها سعى مى‏كرد روحش را تزكيه كند.»

به‏ جاى مقدمه

... از شهدا كه نمى‏شود چيزى گفت. شهدا شمع محفل دوستانند، شهدا در قهقهه مستانه‏اشان و در شادى وصول‏شان، «عند ربهم يرزقون»اند و از نفوس مطمئنه‏اى هستند كه مورد خطاب «فأدخلى فى عبادى و ادخلى جنتى» پروردگارند. اينجا، صحبت عشق است و عشق، و قلم در ترسيم آن برخود مى‏شكافد.
«حضرت امام خمينى(ره)»
در جايى كه امام عزيز اين چنين احتياط مى‏كنند و در وصف شهداى عزيز لب فرو مى‏بندند از من ناچيز چه انتظار تا بتوانم سيماى نورانى اين عزيزان را ترسيم كنم، بى‏شك دفتر حاضر بازگو كننده تماميت وجوه شخصيتى شجاعان شهيدى نيست كه همت آنها كمر دشمنان ملت سلحشور ما را خم كرد. اما برگ سبزى است...
در اينجا لازم ديدم تا مراتب تقدير و تشكر خود را به پيشگاه همه عزيزانى كه مستقيم و يا با واسطه با مساعدت‏هاى خود، اعم از ارائه رهنمود، در اختيار نهادن عكس، اسناد و خاطره ياريم دادند، به ويژه خانواده‏هاى محترم اين شهيدان، همرزمان و دوستانشان در سپاه غرب و لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم، بالاخص دوست عزيز نويسنده‏ام «حسين بهزاد» كه مسؤوليت بازخوانى و كنترل نهايى متن دست‏نويس اين اثر را متقبل شد ابراز دارم.
هر چند اين قلم انداز در خور قدر بلند «آن سه مرد» افلاكى نيست اما خدا كند كه از قدر و منزلت خاكى ايشان در نظر خواننده اين اثر، چيزى نكاهد. در اين صورت مؤلف اجر خود را برده است.
ياد شهيدان به خير
تهران - تابستان 83 - گل‏على بابايى
 

حكايت اول:

آبى، سبز، سرخ

زندگى‏نامه سردار دلاور اسلام، فاتح جنگهاى كردستان و علمدار نبردهاى حماسى جبهه غرب، از بازى دراز تا گيلان‏غرب؛ شهيد غلام‏على پيچك

پيچك اين باغ، آن شب تير خورد
يك شقايق در سحر شمشير خورد
«درود خدا و فرشتگان و صالحان بر سردار شجاع و صميمى و فداكار اسلام، غلام‏على پيچك، شهيدى كه در دشوارترين روزها، مخلصانه‏ترين اقدام‏ها را براى پيروزى در نبرد تحميلى انجام داد. يادش بخير و روانش شاد.»
«مقام معظم رهبرى»
«زندگى با آرامش، به لجنزارى مبدل خواهد شد و زندگى با تحرك، به مبارزه صرف مبدل مى‏شود، تنها و تنها زندگى مى‏تواند در تكاثر حقيقت باشد كه مانند موج با امواج ديگر تلفيق حاصل كند و تكثير بپذيرد.»
«شهيد غلام‏على پيچك»

«مولود شعبان»

پاييز غارتگر از راه مى‏رسد تا با بيرحمى بر درختان سرسبز بتازد و گرد زردى و نوميدى را بر شاخ و برگ‏هاى آن بپاشد. با بازگشايى مدارس، جنب و جوش در شهر افتاده و هركس مى‏دود تا از قافله عقب نماند، مردم آنقدر درد زندگى دارند كه به درد دينشان اصلاً توجهى نمى‏كنند. خيمه‏هاى گناه و غفلت در گوشه، گوشه شهر برپا شده تا در آن به يُمن پيشكش «خدايگان» ××× 1 يكى از ده‏ها لقب محمدرضا پهلوى شاه فرارى ايران كه مرداد 1359 در بيمارستان معادى قاهره پايتخت كشور مصر با فلاكت مرد. ××× كه چيزى جز دورى از خود و خويشتن نيست راه خود را گم كنند، تنها عده‏اى معدود تلاش مى‏كنند تا خود را از منجلاب غفلت و دين‏گريزى نجات دهند و در اين آشفته بازار دين فروشى، ايمان خود را حفظ كنند. شهر چراغانى مى‏شود، طاق نصرت‏هاى رنگارنگ و مدل به مدل در هر كوى و برزن جلوه فروشى مى‏كند. مردم خود را آماده مى‏كنند تا از مهدى موعود(عج) استقبال كنند!! نيمه شعبان در پيش است و اين خود بهانه‏اى شده تا شهر شب‏زده و گناه‏آلود، هر چند به ظاهر هم شده خود را منتظر مهدى موعود(عج) جا بزند.!
صداى تند موسيقى جاز و گاهى هم رقص و آوازهاى دست جمعى دختران و پسران كه براى تولد مولود نيمه شعبان جشن و سرور بپا كرده‏اند تو را از آن وادى دور مى‏كند. مى‏برد تا هزارتوى خيالات موهوم و...!!
در گوشه جنوبى شهر تهران، مادرى منتظر و دردمند در آتش انتظار تولد اولين فرزندش مى‏سوزد. او، هم از اين درد مى‏سوزد و هم از درد سخت ديندارى.
مادر غلام‏على مى‏گويد:
«وقتى درد زايمانم شديد شد من را بردند بيمارستان «راه‏آهن» تهران. آنجا چون سعى مى‏كردم حجابم را حفظ كنم مورد تمسخر و توهين چند تا از زنهاى لااُبالى قرار گرفتم. در آن حالت بغضم گرفت. پتو را كشيدم سرم و زدم زير گريه، در همان حال، احساس كردم يك نورى به طرفم مى‏آيد و به من مى‏گويد:
چرا ناراحتى؟ گفتم: ببين چطورى دارند من را مسخره مى‏كنند، مگر مسلمان بودن و حجاب داشتن جرم است كه بايد اينطورى مورد توهين اينها قرار بگيرم؟ گفت: به دل نگير، بعد گفت:
مگر تو آرزو نداشتى تا پسرى كاكل زرى داشته باشى كه غلام «على»عليه السلام باشد؟ گفتم چرا گفت: پس برو اسم پسرت را غلام‏على بگذار تا غلام واقعى «على»عليه السلام باشد.»
اينگونه بود كه در روز هشتم مهرماه سال 1338 مقارن با نيمه‏شعبان زادروز تولد حضرت مهدى(عج) «غلام‏على پيچك» قدم به جمع خاكيان گذاشت.
با آمدنش شادى و سرور را براى خانواده‏اش به ارمغان آورد. او آمده بود تا لبخند بر لبان پدر نشيند، او آمده بود تا همدم تنهايى‏هاى مادر باشد و او آمده بود تا...

آن چشمان آبى

چهره زيبا و دوست‏داشتنى غلام‏على با آن چشمهاى آبى آسمانيش جذبه روحانى خاصى به او بخشيده بود، هركس به او مى‏رسيد دوست داشت يك طورى احساساتش را بروز دهد.
در محيط گرم و صميمى خانواده پيچك، غلام‏على در زير سايه پدر و مادرى كه همه هستى آنها ايمانى بود كه در قلبشان جارى بود، رشد و نمو كرد. همراه مادر به جلسات قرآن و روضه‏خوانى مى‏رفت تا الفباى عشق را بياموزد.
«دبستان پسرانه فرح‏آباد» اولين مدرسه‏اى بود كه غلام‏على كوچك، براى آموختن الفباى دانستن، كيف و كتاب زير بغل گرفته، در آنجا، «بابا آب داد» را هجّى كرد. بعد به مدرسه «بابك» رفت تا در آنجا ادامه تحصيل بدهد. خودش مى‏گويد:
«بعد از «بابك» رفتم مدرسه «باباطاهر» و بعد «كيان» و بعد هم در مدرسه «روزبه» ادامه تحصيل دادم تا اينكه در دبيرستان «اديب» موفق به اخذ ديپلم شدم.
چريك كوچك
تنوع در مدارس و مكان‏هايى كه غلام‏على در آنها درس مى‏خواند، از او شاگرد با تجربه‏اى ساخته بود كه خيلى پخته و مدبرانه كارهايش را انجام مى‏داد.
در همان سال‏هاى دبيرستان بود كه از طريق يكى از معلمينش با مسائل سياسى روز آشنايى پيدا كرده و كم‏كم به محافل سياسى راه باز مى‏كرد.
سال 1354 غلام‏على هنوز شانزده بهار را بيشتر پشت سر نگذاشته كه پايش به «مسجدالَحُسين‏عليه السلام» خيابان صفا باز مى‏شود و همين امر بهانه‏اى مى‏گردد تا او در زمره شاگردان «شهيد شرافت»××× 1 شهيد شرافت بعد از پيروزى انقلاب اسلامى، نماينده مردم شوشتر در «مجلس شوراى اسلامى» شد و سرانجام در جريان انفجار بمب در دفتر مركزى حزب جمهورى اسلامى در هفت‏تير 1360 به شهادت رسيد. ××× قرار بگيرد، كلاس‏هاى اصول عقايد و مبانى اسلام شهيد شرافت بار علمى زيادى براى غلام‏على در بر داشت و او را در برابر فريب گروههاى منحرف كه آن روزها بروبيايى داشتند واكسينه كرد.
مجتبى فراهانى يكى از دوستان دوران نوجوانى غلام‏على مى‏گويد:
«آن زمانها يك عده‏اى به روش مبارزه مسلحانه اعتقاد داشتند و يك عده‏اى هم مبارزه منفى مى‏كردند. جمع ما از جمله گروههايى بود كه مبارزه منفى را در پيش گرفته بود. يكى از اصول اين گروهها جذب نيرو و يا به اصطلاح يارگيرى بود، كه از طرق مختلف انجام مى‏گرفت.
از جمله شيوه‏هاى يارگيرى همين جلسات و گاهى هم فعاليت در پوشش گروههاى فرهنگى ورزشى و انجام كوهنوردى بود.
آن روزها در جمع خودمان نوجوانى را مى‏ديديم كه عليرغم سن كمش خيلى فعاليت مى‏كرد و نقش اصلى را در يارگيرى ايفا مى‏نمود. غلام‏على خيلى زود قابليت‏هاى خودش را نشان داد و به مسؤولين جمع ما اطمينان داد كه مى‏توانند رويش سرمايه‏گذارى كنند.»
مسجد اَلحُسين‏عليه السلام با برخوردارى از امام جماعت آگاه و مردمى و متعهدى مثل «حاج‏آقا روشن» و عناصر فرهنگى فعالى چون «شهيد شرافت» به پايگاه مهمى براى نشر اسلام انقلابى مبدل شد.
هنوز انقلاب پا نگرفته بود و فعاليت گروههاى مخالف رژيم پهلوى، صرفاً در قالب مخفى‏كارى‏ها و حركت‏هاى مقطعى، مثل پخش اعلاميه و شب‏نامه خلاصه مى‏شد. بالطبع مسجد الحسين‏عليه السلام به لحاظ اين‏كه از نيروهاى بالقوه خوبى برخوردار بود در اينگونه امور حضور و فعاليت چشمگيرى داشت.
در همان ايام طرح ترور تيمسار «منوچهر خسرو داد» يكى از جلادان رژيم شاه در دستور كار بچه‏هاى مسجدالحسين‏عليه السلام قرار گرفت. آنها مقدمات كار را انجام دادند و براى اجراى طرح احتياج به اذن ولى امرشان يعنى امام خمينى(ره) داشتند. به همين جهت، از طريق حاج آقا «مجتبى تهرانى» با امام ارتباط برقرار كردند تا در اين مورد كسب تكليف نمايند كه بعد از انتقال موضوع به امام، ايشان با اين طرح مخالفت فرمودند و گفتند: من اين‏گونه مبارزات را در حال حاضر به صلاح نمى‏دانم.
دو سه سالِ قبل از پيروزى انقلاب اسلامى، ايران از لحاظ فرهنگى بدترين شرايط را داشت و رواج فرهنگ منحط غربى جوانان را به سوى انحطاط فكرى سوق مى‏داد. در آن شرايط سالم زندگى كردن و انحراف پيدا نكردن خود ايمانى قوى را طلب مى‏كرد. غلام‏على با پشتوانه عقيدتى كه از كلاس‏هاى شهيد شرافت به دست آورده بود در برابر اين‏گونه كجروى‏ها و انحرافات مردانه ايستادگى نمود و حتى مشوق ديگر جوانان براى رهايى از منجلاب فساد و تباهى‏اى مى‏شد كه سوغات «دروازه‏هاى تمدن»××× 1 شعارى كه شاه در سالهاى آخر حكومت خود براى فريب مردم از آن بهره مى‏جست. ×××شاه به ميمنت حكومت 2500 ساله شاهنشاهى در ايران بود.
مسجدالحسين‏عليه السلام كم‏كم به پايگاهى ضدنظام استبدادى پهلوى تبديل شد، هر يك از نيروهاى اين مسجد، به افرادى تبديل شدند كه در سامان دادن به نهضت امام خمينى(ره) مى‏كوشيدند.
زمزمه‏هاى مخالفت ابتدا از مسجد به افراد خاص و بعد هم به صورت همه‏گير در جامعه پراكنده مى‏شد. يكى از دوستان غلام‏على مى‏گويد:
«يادم است اولين تظاهرات را ما از ميدان امام حسين‏عليه السلام «فوزيه سابق» راه انداختيم. اول يك نفر آمد سخنرانى كرد و بعد هم شعار مرگ بر شاه فضا را پر كرد...»
غلام‏على در كنار ادامه تحصيلات كلاسيك به يادگيرى دروس حوزوى همت گماشت. در مدت كوتاهى دروس مقدماتى را تمام كرد و سپس به تحصيل فقه و فلسفه پرداخت.
در خردادماه سال 1356 پيچك پس از اخذ ديپلم طبيعى در كنكور سراسرى دانشگاه‏ها شركت كرد و در «دانشكده انرژى اتمى» قبول شد و به تحصيل خود ادامه داد. در همين ايام با ورود به گروه‏هاى اسلامى مسلح، به فعاليت‏هاى خود عليه رژيم وسعت بخشيد و آماده ورود به عرصه مبارزه مسلحانه شد.
برادرش مى‏گويد:
«بهمن ماه سال 1356 يك روز رفتم سراغ كتابخانه غلام‏على. همينطورى كه داشتم كتابها را ورق مى‏زدم، ديدم لاى يكى از آنها، يك قبضه كلت با مهارت خاصى جاسازى شده. موضوع را مخفيانه، به دور از چشم خانواده به غلام‏على گفتم. او شروع كرد به توجيه كردن من و گفت: بچه‏ها دارند خودشان را براى مبارزه مسلحانه آماده مى‏كنند.
بعدها ديگر فعاليت‏هاى نظاميش را از من مخفى نمى‏كرد، سه ماه بعد ديدم با يك مسلسل سبك به خانه آمد...»
غلام‏على از همان ابتداى فعاليت مبارزاتى خود و حتى يكى دو سال قبل از شروع نهضت، دل به امام بسته بود و او را به عنوان مرجع خود انتخاب نمود و از طرفى در كنار مبارزه، براى كسب علم و معرفت نيز تلاش مى‏كرد.
برادرش رضا مى‏گويد:
«زندگى غلام‏على را مى‏توان به چند حوزه تقسيم كرد، در زندگى، او يك حوزه فكرى داشت و يك حوزه معنوى كه البته همراه با عمل بود. در حوزه فكرى، او به حدّى رسيد كه توانست در سطح دانسته‏هايش مقدمه‏اى به «منظومه» ملا هادى سبزوارى بنويسد. با وجودى كه در دبيرستان درس مى‏خواند و بعدازظهرها كار مى‏كرد توانسته بود «مبادى اللغة» و «جامع المقدمات» را تمام كند و به اين صورت عربى هم ياد بگيرد و تا حدودى هم به مسائل فقهى آشنايى پيدا كند. با اينكه من هم در همان كلاس‏ها، پابه‏پاى او پيش مى‏رفتم، اما او گوى سبقت را از ما ربود و من ناگهان احساس كردم كه با او از لحاظ ميزان دانايى و درك مسائل، تفاوت فكرى زيادى دارم. در حوزه سلوك معنوى هم جوانى كوشا بود: روزهايى از هفته را روزه مى‏گرفت و با اين‏كه كارهاى زيادى بلد بود، اما براى خودسازى و لمس رنج‏هاى زحمت‏كشان جامعه، به عملگى مى‏رفت. درآمد كار عصرها و روز جمعه‏اش را جمع نمى‏كرد بلكه به بچه‏هايى مى‏داد كه مى‏خواستند كتاب بخرند يا احتياج به پول داشتند. در دوران كوتاه تحصيلش در دانشگاه كه در رشته انرژى اتمى درس مى‏خواند، مدتى سرپرست انجمن اسلامى بود و با وجود اينكه مى‏توانست به آلمان هم برود اما قبول نكرد. قيد ادامه تحصيل را زد و از آذر 1356، به استخدام سازمان انرژى اتمى ايران درآمد.»
مجتبى فراهانى، از همرزمان پيش از انقلاب پيچك مى‏گويد:
«غلام‏على از جمله شخصيت‏هاى شجاع و آگاهِ جمع مبارزاتى ما محسوب مى‏شد كه از ضريب هوشى بالايى نيز برخوردار بود چه اين كه در تحصيلات، موفقيت‏هاى زيادى هم كسب كرد. همان سال تحصيلى 55-56 كه ما سال ششم دبيرستان بوديم توى مسجد جمع مى‏شديم و درسها را مرور مى‏كرديم. در اين گونه جلسات، او خيلى زود مطالب را مى‏گرفت و به قول معروف چند پله از ساير بچه‏ها جلوتر بود. مى‏توانيم ايشان را از نخبگان نسل خودش حساب كنيم. همين نخبگى باعث شد تا غلام‏على در جريانات و اتفاقات آن دوران، نقش محورى داشته باشد...»
غلام‏على حوادث انقلاب را از همان ابتداى نهضت پيگيرى و حتى به صورت روز شمار ثبت مى‏كرد. مقدارى از اين مدارك به صورت خاطرات مكتوب، به يادگار مانده. با اوج‏گيرى انقلاب ديگر همه هَم و غمّ او شده بود مبارزه بر عليه رژيم شاه.
مادرش مى‏گويد:
«... شب‏ها تا ساعت يك يا دو و بعضى مواقع هم تا صبح مى‏نشستم تا غلام‏على بيايد. يك شب شيطان رفت تو جلدم و گفتم: بچه جون شاه آنقدرها هم بد نيست كه تو مى‏گويى، گفت: نه مامان، خيلى بيشتر از اين حرف‏ها اين رژيم ظلم مى‏كند، الان توى شكنجه‏گاههاى اون پر از بچه مسلمان‏هايى است كه در راه عقيده‏اشان مبارزه مى‏كنند...»
پيچك هر چند روز يك بار مى‏رفت قم و از آخرين اخبار و تحولات انقلاب كسب خبر مى‏كرد و مى‏آمد تهران، مادرش مى‏گويد:
«يك روز از قم آمد، بعد يك عكس كوچك آقا را از جيبش درآورد و به من داد گفت: مامان اين را يادگارى نگه‏دار، گفتم: اين را چطورى آوردى؟ اگر گير مى‏افتادى دمار از روزگارت درمى‏آوردند. گفت: بالاخره راهش‏را بلدم كه چطورى بياورم، ديگر بعد از آن توى همه راهپيمايى‏ها شركت داشت و به من مى‏گفت: مامان، من از شما نه ناهار مى‏خواهم نه شام، فقط مى‏خواهم در همه راهپيمايى‏ها شركت كنى و با مشت گره كرده، تو دهان اين حكومت بزنى. من هم واقعاً پا به پايش مى‏رفتم تا بلكه شهادتى قسمت ما هم بشود اما متأسفانه نشد.»
انقلاب مسير خودش را پيدا كرده بود و مردم با رهنمودهاى قائد عظيم‏الشأن انقلاب حضرت روح‏الله(ره) به مرز پيروزى نزديك مى‏شدند. در آغاز دهه دوم بهمن 1357، كشور طاغوت‏زده مى‏رفت تا خود را مهياى استقبال از خورشيد انقلاب نمايد، امام مى‏آمد تا سياهى‏ها را بزدايد و نور ايمان را در قلوب امت پراكنده نمايد. غلام‏على در كميته استقبال از امام كمر همت بست تا گزندى به امام وارد نيايد، اوست كه مأمور مى‏شود تا مين‏هاى كار گذاشته شده توسط نظاميان سرسپرده دولت بختيار در بهشت‏زهرا در روز ورود امام(ره) را خنثى و جمع‏آورى كند.
صبح روز 12 بهمن، تصاوير ورود امام به كشور قرار بود به صورت زنده از تلويزيون پخش شود. در تهران و ساير شهرها و روستاهاى ايران، مردمى كه نتوانسته بودند خودشان را به فرودگاه مهرآباد برسانند، ذوق زده پاى تلويزيونهايشان نشسته و لحظات فرود هواپيماى حامل امام را تماشا مى‏كردند. درست از لحظه‏اى كه امام از هواپيما خارج شد، ناگهان پخش مستقيم تصاوير قطع شد. مأمورين حكومت نظامى كه از هفته‏ها قبل به خاطر اعتصاب كارمندان صدا سيما، تأسيسات راديو و تلويزيون را به زور اشغال كرده بودند، در يك اقدام جنون‏آميز، ضمن قطع پخش تصاوير امام، اسلايد چهره شاه‏فرارى را روى آنتن فرستادند و سرود منفور شاهنشاهى را هم چاشنى آن كردند! در واكنش به اين وقاحت چكمه‏پوشان طاغوت، بسيارى از مردم تلويزيون‏ها را شكستند و خشمگين به خيابان‏ها ريختند. امتناع تلويزيون نظاميان از پخش تصاوير و مصاحبه‏هاى امام تا شامگاه روز 21 بهمن 57 ادامه داشت. با اين حال، سيستم فراگير اطلاع‏رسانى مردمى در مساجد و دانشگاه‏ها، به اتكاى ايمان و عشق جوانان پويايى همچون غلام‏على، از طريق تكثير بيانيه‏ها و متن سخنرانى‏هاى حضرت امام و توزيع گسترده آنها در سطح محلات شهر، به مقابله با بايكوت خبرى چكمه‏پوشان اَبلَه دولت غيرقانونى بختيار برخاست و پوزه آنان را به خاك مذلت ماليد. روز 21 بهمن شبكه سراسرى راديو در اقدامى نامتعارف، اعلام كرد: به دستور مقامات فرماندارى نظامى تهران و حومه، مقررات منع آمد و رفت شبانه در سطح شهر به جاى ساعت 9 شب، از ساعت 4 بعدازظهر آغاز مى‏شود. در ادامه اخبار هم اعلام شد كه در همين شب گزارش تصويرى كامل مراسم سخنرانى روز دوازدهم بهمن امام در بهشت زهرا، از شبكه اول تلويزيون پخش خواهد شد. همه قرائن از برنامه‏ريزى عوامل دولت بختيار و حكومت نظامى براى اقدامى مشكوك عليه امام و مردم تهران حكايت داشت. عصر روز 21 بهمن اعلاميه امام خطاب به مردم منتشر شد: حكومت نظامى اعتبارى ندارد، اين دولت غيرقانونى است، مردم به خيابان‏ها بريزيد!
مردم تهران به خيابان‏ها سرازير شدند و درگيرى‏هاى پراكنده آنان با نظاميان در هر گوشه شهر آغاز شد. همان شب، در لحظاتى كه تصاوير سخنرانى امام از تلويزيون نظاميان پخش مى‏شد، از شرق تهران صداى تيراندازى‏هاى بسيار شديدى به گوش مى‏رسيد. مأمورين حكومت نظامى و عناصر وفادار به شاه در لشكر گارد نيروى زمينى به پايگاه نيروى هوايى دوشان تپه تهران حمله كرده بودند تا كار همافران، افسران و درجه‏دارن انقلابى اين پايگاه را كه روز نوزدهم بهمن با حضور در مدرسه علوى و ملاقات با امام، با انقلاب مردم اعلام همبستگى كرده بودند، يكسره كنند. رژيم قصد داشت ضمن سركوبى نظاميان طرفدار امام، همان شب در تهران يك كودتاى نظامى خونين را به اجراء بگذارد.
مادر غلام‏على از آن برهه خطير، اين گونه روايت مى‏كند:
«... آن شب تلويزيون داشت سخنرانى آقا را نشان مى‏داد. ما هم نشسته بوديم پاى تلويزيون و داشتيم نگاه مى‏كرديم. يكباره غلام‏على آمد منزل. گفتم بيا پسرم آقا را توى تلويزيون ببين. اصلاً توجهى نكرد و گفت: گاردى‏ها دارند پايگاه نيروى هوايى را به خاك و خون مى‏كشند و برادرهاى ما را در آنجا سلاخى مى‏كنند، آن وقت شما توقع داريد من توى خانه بنشينم تلويزيون تماشا كنم؟... نه مامان، من نيستم.
آن وقت‏ها توى خانه اسلحه داشت، سريع رفت و آن را برداشت. رفتم به او گفتم: غلام‏على، مادر جان مگر نشنيدى از ساعت 4 به بعد همه جا حكومت نظامى است؟ نكند اين جورى بيرون بروى؟ همان‏طور كه داشت كفش‏هايش را مى‏پوشيد به من گفت: حكومت نظامى چيه مامان؟ همه اين‏ها نقشه است، مى‏خواهند امام و ساير سران نهضت را بگيرند يا بكشند تا بلكه اين آتش قيام مردم خاموش بشود، ولى كور خوانده‏اند. ما مى‏ريزيم توى خيابان‏ها و همه نقشه‏هاى آنها را نقش بر آب مى‏كنيم. بعد از بستن بند كفش‏ها، وقتى بلند شد برود، به من گفت: اگر تو امشب توى خانه بمانى، اصلاً ديگر مادر من نيستى، تو هم وظيفه دارى دست داداش عباس و داداش حسين را بگيرى و بيايى توى خيابان! اين‏ها را گفت و از خانه بيرون رفت.
او كه رفت، من هم چادرم را به سر كشيدم، دست عباس و حسين را گرفتم و از خانه بيرون زدم. تمام شهر توى خيابان‏ها ريخته بودند. ما هم مثل بقيه مردم، آن شب تا صبح توى خيابان بوديم. تا دو روز بعد، از «غلام‏على» هيچ خبرى نداشتم. دست آخر، فرداى پيروزى انقلاب و سرنگونى حكومت شاهنشاهى بود كه به خانه برگشت و ما را از نگرانى درآورد.»
غلام‏على پيچك در درگيرى‏هاى مسلحانه مردم با نظاميان طاغوت در روزهاى 21 و 22 بهمن 57 شركت فعال داشت و در خلع سلاح مراكز نظامى رژيم در تهران، خصوصاً پادگان عشرت‏آباد، پايگاه نيروى هوايى و درگيرى‏هاى خونين خيابان تهران نو، نقش مؤثرى ايفا كرد.
به دنبال فروپاشى رژيم نامشروع شاهنشاهى و پيروزى انقلاب اسلامى مردم ايران، غلام‏على هم مثل ديگر جوان‏هاى مؤمن و انقلابى اين سرزمين، قيد پرداختن به خود را زد و سر از پاى نشناخته به طور كامل در اختيار انقلاب بود.

پاسدار انقلاب

با تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامى غلام‏على پيچك جزو اولين نيروهايى بود كه به اين نهاد انقلابى پيوست او از اول روز اسفند 1357 در بخش فرهنگى سپاه منطقه 6 واقع در خيابان خردمند شهر تهران در كنار سردارانى چون احمد متوسليان××× 1 حاج احمد متوسليان فرمانده لشكر 27 محمد رسول‏الله‏صلى الله عليه وآله وسلم بود كه در روز چهاردهم تيرماه 1361 در راه رهايى مردم مظلوم فلسطين اسير غاصبين صهيونيستى شد. ××× و محمد توسلى××× 2 محمد توسلى پس از آزادسازى مريوان از تصرف ضدانقلابيون مسلح دست نشانده رژيم بعث در 3 خرداد 59 به حكم احمد متوسليان، عهده‏دار سمت جانشين فرماندهى سپاه مريوان شد و در پاييز 59 به شهادت رسيد. ××× به فعاليت مشغول شد.
نصرت‏الله قريب از پاسداران سپاه خردمند مى‏گويد:
«... اوايل سال 58، انقلاب تازه پيروز شده بود. در كشور مشكلاتى وجود داشت . از جمله اين مشكلات كمبود مصنوعى ارزاق عمومى توسط محتكرين، كمبود سوخت و ناامنى بود. ما جزو نيروهاى سپاه منطقه 6 استان تهران بوديم و مقر اصلى ما، در خيابان خردمند قرار داشت. در همان‏جا با «برادر پيچك» آشنا شدم. او در بخش فرهنگى سپاه منطقه همه‏كاره بود، اما براى شركت در ساير مأموريت‏هاى سپاه هم، سر از پا نمى‏شناخت.
يادم هست يك ساختمانى در خيابان سميه داشتيم. در آنجا هر كارى كه لازم بود انجام مى‏داديم. يك روز ارزاق پخش مى‏كرديم، يك روز انبارهاى مخفى محتكرين ارزاق عمومى را پلمب مى‏كرديم، گاهى هم با عوامل ناامنى در شهرى مثل تهران مقابله مى‏كرديم.
خلاصه اين‏كه هر جا لازم مى‏شد، سراغمان مى‏آمدند و ما هم با جان و دل آماده انجام هر كارى بوديم...»
كار طاقت‏فرساى آن موقع و فعاليت شبانه‏روزى پيچك در سپاه او را قانع نمى‏كرد. از اين رو غلام‏على علاوه بر كار سپاه به شغل مقدس معلمى نيز مى‏پرداخت و در يكى از مدرسه‏هاى منطقه محروم تهران عهده‏دار تدريس نونهالان انقلاب شد.××× 3 طبق مستندات پرونده پيچك، وى از تاريخ 56/9/1 به استخدام رسمى سازمان انرژى اتمى درآمده و از 60/1/1 نيز از اين سازمان به وزارت آموزش و پرورش منتقل گرديد اما از سوى ديگر طبق حكم استخدامى از اول اسفند 1357 به عضويت رسمى سپاه درآمد. ×××

عاشق امام

آن روزها در مدرسه علوى نوجوانى چشم آبى مى‏آمد و در ميان جمعيت غوطه مى‏خورد تا براى لحظه‏اى چهره زيباى محبوبش را تماشا كند. او با ديدن سيماى نورانى امام و مراد خود آرامش مى‏گرفت و تمام خستگى از او دور مى‏شد. به دنبال صدور فرمان امام براى تشكيل نهاد «جهاد سازندگى» در بيست و هفتم خرداد 1358، غلام‏على بدون مطلع ساختن خانواده، به بهانه استقرار در نزديك تهران، به سيستان و بلوچستان رفت و در آنجا به كار معلمى مشغول شد. آن روزها بچه‏هاى محروم بلوچى، چشم به دهان معلم خوش سيمايى دوخته بودند كه آمده بود تا پيام انقلاب اسلامى را به گوششان برساند.
هنوز هم كپرها و آلونك‏هاى حاشيه كويرى استان سيستان و بلوچستان عطر حضور آن معلم چشم آبى و مؤمن را با خود دارند.

جنگ با دشمنان انقلاب

رژيمى كه 2500 سال ريشه در تار و پود اين كشور داشت از هم پاشيده شد. واضح بود كه اقشار مرفه وابسته به رژيم سابق و عناصر سياسى مخالف ماهيت مكتبى و رهبرى مذهبى انقلاب مردم ايران، ساكت ننشسته و شيطنت‏هاى خود را شروع مى‏كردند كه همينطور هم شد. چند صباحى از پيروزى انقلاب نگذشته بود كه توطئه‏هاى شوم عوامل خودفروخته از گوشه، گوشه كشور شروع شد. سپاه نوپا و عناصر انقلابى آن مأموريت يافتند تا بنابر فلسفه وجودى اين نهاد انقلابى، با اين تحركات ضدانقلابى مقابله كنند.

پيچك با بهره‏گيرى از تجربيات قبل از انقلاب خود خيلى زود توانست خودى نشان دهد. به همين دليل، از همان فرداى پيروزى انقلاب توسط گروه‏هاى تروريستى و ضدانقلاب در ليست سياه قرار گرفت كه در همين راستا سه بار او را مورد سوء قصد قرار دادند. با شروع غائله كردستان و هجوم ددمنشانه عوامل مزدور رژيم بعث عراق به شهر بى‏دفاع پاوه و قتل‏عام مظلومانه مردم و پاسداران مستقر در آن، پيچك جزو اولين نفراتى بود كه همراه شهيد دكتر مصطفى چمران در مرداد 1358 به آن جا شتافت و در سركوبى ضدانقلابيون سهم عمده‏اى داشت. اما در پاوه به خون نشسته، پيچك و همرزمان انقلابى او، شاهد چه رخدادهايى بودند؟

در فرازى از دست نوشته‏هاى شهيد چمران در خصوص حوادث پاوه مى‏خوانيم:

«... آخرين دقايق روز 26 مرداد 58، در گردابى از مصيبت‏هاى سخت، و طوفانى از حمله‏هاى همه جانبه هزاران مسلح خونخوار به پايان رسيد، و با غروب آفتاب استعمار و ضد انقلاب منتظر غروب انقلاب اسلامى ايران بود. جنگى سخت از هر طرف آغاز شد، و هجوم دشمن مثل سيل مى‏آمد كه آخرين بقاياى مقاومت را ريشه‏كن كند، و باقيمانده‏هاى پاسداران را در خون غرق نمايد، تا در خطه كردستان ديگر كسى نتواند از امام امت پشتيبانى كند، و يا به اسلام و انقلاب اسلامى ايران معتقد و ملتزم باشد. از شب تا صبح رگبار گلوله‏هاى سبك و سنگين و خمپاره‏ها و راكت‏ها مى‏باريد و دشمن كه سرمست پيروزى خود بود، مغرورانه رجز مى‏خواند، و بى‏مهابا پيش مى‏آمد. هر چه را در مسير خود مى‏يافت، مى‏سوزانيد و ريشه‏كن مى‏كرد.

در اين شب مخوف، فقط تعداد كمى پاسدار مجروح و دل‏شكسته در ميان محاصره هزاران مسلح ضد انقلاب، در غرقابه گردابى از بلا و مصيبت غوطه مى‏خوردند. فقط راه پرافتخار شهادت باقى مانده بود. پرچمداران انقلاب با حقانيت و مظلوميت خاصى در خون خود مى‏غلطيدند، و نوكران اجنبى و خونخواران ضدانقلابى پيروزى منحوس خود را جشن گرفته بودند.

رقصان و پايكوبان همراه با غرش خمپاره‏ها و رگبار مسلسل‏ها پيش مى‏رفتند. آنها مغرورانه اطمينان داشتند كه در آن شب سياه، آخرين نداى حق و انقلاب را در گلوى آخرين رزمنده شهيد براى هميشه خفه مى‏كنند و خبر شوم شكست انقلاب را همراه با سقوط جمهورى اسلامى ايران به طاغوت‏ها و ارباب‏ها و ابرقدرت‏ها بشارت مى‏دهند! چه شبى بود، اين شب قدر، اين شب مقاومت، اين شب تعيين كننده سرنوشت...

من هيچ اميدى به صبح نداشتم. دل به شهادت بسته بودم، با زمين و آسمان وداع كرده بودم و فقط تصميم داشتم كه در آخرين معركه زندگى، آن چنان ضرب شستى به دشمن نشان دهم كه هروقت اصحاب كفر و نفاق آن را به ياد بياورند بر خود بلرزند.

براى من جنگ‏هاى پاوه و مصيبت‏هاى آن امرى عادى بود، من با طنين رگبار مسلسل‏ها و غرش خمپاره‏ها از سالها پيش عادت داشتم، در لبنان، سال‏هاى دراز، شب و روز خود را در سنگرهاى سخت، زير آتش توپخانه‏ها و بمباران هواپيماهاى اسرائيل و رگبار مسلسل ]شبه نظاميان مسيحى طرفدار اسرائيل، معروف} كتائب به سر آورده بودم. خطر و شهادت براى من امرى

به طبيعى بود.

از همه شهر پاوه، فقط دو نقطه در دست ما بود، يكى پاسگاه ژاندارمرى در غرب پاوه و ديگرى محل پاسداران در وسط شهر كه خود من در آنجا بودم و بقيه جاهاى شهر و اطراف آن در دست دشمن بود.

پاسداران معدودى كه در خانه پاسداران باقى مانده بودند، كيسه‏هاى شنى را در بالاى ديوارهاى خانه قرار داده و مسلسل كاليبر 50 را در دو طرف مستقر ساخته مهماتى را كه همان عصر توسط هلى‏كوپتر رسيده بود، در آنجا متمركز كرده و از شب تا صبح با ديوارى از آتش جلوى پيشروى دشمن را سد نموده بودند. من بر بالاى ديوار خانه ايستاده بودم و گلوله‏هاى رسام را مشاهده مى‏كردم كه در هر دو طرف مى‏باريد و آن شب تار را چراغانى مى‏كرد.

ساعت 4 صبح، آن چنان قتل و غارت همه شهر را فرا گرفته بود كه گويى نيروهاى وسيع دشمن در باطلاقى فرو رفته‏اند و هيچ نيرويى قادر نيست كه مهاجمين را از قتل عام مردم و غارت خانه‏ها باز دارد و به سمت معركه اصلى نبرد بكشاند.

آنان ماشين حامل بلندگو آوردند و نعره كشيدند:

هركس وفادارى خود را به حزب دموكرات اعلام كند در امن و امان است. ما فقط آمده‏ايم كه پاسداران و دكتر چمران را سر ببريم...!»××× 1 رجوع كنيد به كتاب: كردستان، شهيد دكتر مصطفى چمران دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ چهارم، 1380، صص 75 و 76. ×××

در چنين شرايطى با ابلاغ پيام امام به يكباره همه‏چيز تغيير كرد و گردونه جنگ به نفع نيروهاى انقلاب به چرخش درآمد.

امام امت در اين پيام به ارتش و ساير نيروهاى مسلح انقلاب، 24 ساعت مهلت داده بود تا پاوه را از چنگال نيروهاى ضدانقلاب خارج كنند و به درستى كه اين‏گونه شد.